Czy ZUS może przejąć od płatnika wypłatę świadczeń chorobowych
Mogą Państwo wystąpić do ZUS o przejęcie wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Jeżeli ZUS ustali, że płatnik składek nie ma możliwości wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. ze względu na złą kondycję finansową), dyrektor oddziału ZUS może podjąć decyzję o przejęciu wypłaty świadczeń od płatnika.
Pracodawca, który na 30 listopada poprzedniego roku zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, ma obowiązek ustalania uprawnionych, obliczania wysokości oraz dokonywania wypłaty świadczeń chorobowych z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego przez cały okres choroby bądź niezdolności do pracy, w trakcie trwania zatrudnienia ubezpieczonego. Płatnik jest zobowiązany do dokonywania wypłaty świadczeń wszystkim ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu – zarówno obowiązkowo (np. pracownikom), jak i dobrowolnie (np. zleceniobiorcom). Od dnia ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (np. rozwiązania stosunku pracy) wypłatę tych świadczeń przejmuje ZUS.
Jeżeli płatnik składek nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty świadczeń, co najczęściej wynika z trudności finansowych, przedłużającego się postępowania upadłościowego albo z innych przyczyn, wówczas zarówno ubezpieczony, jak i płatnik składek mogą wystąpić do ZUS z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku. W uzasadnionych przypadkach dyrektor oddziału ZUS może podjąć decyzję o przejęciu przez ZUS wypłaty świadczeń od płatnika. Podjęcie takiej decyzji zawsze jest poprzedzane wnikliwym postępowaniem wyjaśniającym, które ma na celu ocenę możliwości finansowych płatnika składek oraz ustalenie stanu faktycznego, w szczególności okresów, za które świadczenia nie zostały wypłacone.
W przypadku braku możliwości ustalenia przyczyn niewywiązywania się przez płatnika składek z obowiązku wypłaty zasiłków lub gdy postępowanie wyjaśniające wskazuje, że sytuacja płatnika nie daje gwarancji wypłaty przez niego świadczeń, podejmowana jest decyzja o przeprowadzeniu kontroli. Jednak kontrola w takim przypadku nie zawsze musi być przeprowadzana. ZUS zrezygnuje z przeprowadzania kontroli, jeżeli płatnik współpracuje z ZUS oraz przedkłada mu wszelkie niezbędne materiały i dokumenty. Kontrola przeprowadzana w zakładzie ma na celu ustalenie okresów, za które nie zostały wypłacone świadczenia oraz stwierdzenie, czy sytuacja finansowa płatnika składek uniemożliwia mu wypłatę zasiłków. W tym celu inspektor przeprowadzający kontrolę sprawdza m.in. dokumentację dotyczącą płac i zasiłków oraz dokumenty rozliczeniowe. Zebrana dokumentacja pokontrolna stanowi materiał niezbędny do podjęcia przez dyrektora oddziału ZUS decyzji o przejęciu wypłat.
W przypadku przejęcia wypłaty, ZUS wydaje decyzję skierowaną do indywidualnego świadczeniobiorcy o prawie do świadczeń i dokonuje wypłaty należnych świadczeń. W wydanej przez ZUS decyzji znajduje się informacja, że uprawniony może wystąpić do płatnika składek z roszczeniem o odsetki za opóźnienie w wypłacie, gdyż ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek, jeżeli opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności (art. 85 ustawy systemowej).
WAŻNE!
Jeżeli ZUS przejmuje wypłatę świadczeń chorobowych, wydaje decyzję skierowaną do indywidualnego świadczeniobiorcy o prawie do świadczenia oraz wypłaca to świadczenie.
Jeżeli na podstawie zgromadzonej dokumentacji nie jest możliwe ustalenie prawa do świadczeń, np. z powodu braku dokumentów umożliwiających ustalenie wymiaru czasu pracy, brak umów o pracę, brak zgłoszenia pracowników do ubezpieczeń społecznych czy udokumentowania okresów niezdolności do pracy, wydawana jest decyzja o odmowie prawa do zasiłku z zastrzeżeniem, że płatnik składek nie wywiązał się ze swoich obowiązków. W decyzji tej płatnik jest pouczony o ustawowym obowiązku wypłaty świadczeń. Informowany jest on ponadto o konsekwencjach niedopełnienia tego obowiązku, a więc o karze grzywny do 5000 zł, a także o sankcji przewidzianej w Kodeksie karnym, jaką jest powiadomienie prokuratury o popełnieniu przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową (art. 218 Kodeksu karnego).
Jeżeli płatnik nie wypłacił pracownikom zasiłku chorobowego, ale wykazał go w imiennych raportach miesięcznych (ZUS RSA) i rozliczył w deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA), wówczas ZUS po dokonaniu wypłaty pracownikowi należnych świadczeń zobowiąże płatnika do złożenia dokumentów rozliczeniowych korygujących oraz do dopłaty składek na ubezpieczenia społeczne wraz z odsetkami za zwłokę. ZUS może również z urzędu sporządzić dokumenty rozliczeniowe korygujące oraz wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek. Jeżeli ZUS wymierzy płatnikowi składek dodatkową opłatę, wówczas nie może nałożyć na niego kary grzywny. Trybunał Konstytucyjny w 2010 r. zakwestionował łączne stosowanie tych kar (wyrok TK z 18 listopada 2010 r., sygn. P29/09). Wprawdzie przepisy formalnie jeszcze obowiązują (tracą moc 31 maja 2012 r.), ale Trybunał zalecił sądom stosowanie się do jego wyroku w bieżącej praktyce orzeczniczej. Zatem płatnik składek jest zagrożony albo karą administracyjną (opłata dodatkowa), albo karną (grzywna, kara za przestępstwo). Oddział ZUS może również zawiadomić prokuraturę o popełnieniu przestępstwa wynikającego z art. 284 k.k. (przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej lub prawa majątkowego).
Jeżeli ustaną przeszkody uniemożliwiające wypłatę świadczeń przez płatnika składek, ZUS z powrotem przekazuje wypłatę świadczeń do realizacji płatnikowi.
Podstawa prawna:
- art. 61, art. 64 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- art. 24 ust. 1, art. 48b, art. 85, art. 98 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 218, art. 284 Kodeksu karnego.
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze