Świadczenia z tytułu rozwiązania umowy o pracę a składki ZUS

Rozwiązaniu bądź wygaśnięciu stosunku pracy niejednokrotnie towarzyszy wypłata na rzecz pracownika odszkodowania, odprawy bądź rekompensaty z tego tytułu. Dokonując wypłaty takiego rodzaju świadczenia pieniężnego, pracodawcy mają często wątpliwości, czy potrącić od niego składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika, czy też wypłacić je bez potrąceń.

Przychód ze stosunku pracy

Ustawodawca, określając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników, odwołał się do pojęcia przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof). Jak nietrudno zauważyć, definicja przychodu ze stosunku pracy zawarta w art. 12 ust. 1 updof jest bardzo szeroka i obejmuje wszelkie świadczenia, które pozostają w związku prawnym lub faktycznym ze stosunkiem pracy, który łączy pracownika z pracodawcą (np. wyrok NSA z 24 czerwca 2009 r., II FSK 251/08). Nie ulega więc wątpliwości, że wypłacane pracownikowi przez pracodawcę odprawy, odszkodowania lub rekompensaty są przychodami ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych. Nie jest to jednak jednoznaczne z tym, że zawsze od wypłaconej pracownikowi odprawy, odszkodowania lub rekompensaty są należne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Zwolnienie ze składek

Wolne od składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne są przychody ze stosunku pracy wymienione w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zwane dalej rozporządzeniem). Do tych przychodów należą m.in. odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu: wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.