REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady ubiegania się o wyliczenie kapitału początkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Bożena Wiktorowska
Bożena Wiktorowska
Zasady ubiegania się o wyliczenie kapitału początkowego
Zasady ubiegania się o wyliczenie kapitału początkowego
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Wysokość i termin przyznania świadczenia emerytalnego zależy od ustalenia kapitału początkowego. Jest to szczególnie istotne dla osób, które chcą przejść na emeryturę wcześniej - w związku z obniżeniem wieku emerytalnego.

Kapitał początkowy jest rozliczeniem ze starym systemem emerytalnym. Od 1999 r. ZUS ewidencjonuje składki na ubezpieczenie emerytalne każdej osobie podlegającej ubezpieczeniom społecznym na indywidualnym koncie. Przed 1999 r. składki od firm wpływały do ZUS bez wskazania wysokości za konkretnych pracowników. Reforma emerytalna wymusiła więc, żeby urodzonym po 1948 r. za okresy ubezpieczenia przypadające przed 1999 r. odtworzyć teoretyczną składkę na ubezpieczenie społeczne. Ale do tego była potrzebna dokumentacja płacowa. A z nią są problemy.

REKLAMA

Autopromocja

Po pierwsze, kapitał

Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS zobowiązały zakłady pracy do złożenia wniosku o ustalenie kapitału początkowego do ZUS do 31 grudnia 2006 r. ZUS szacuje jednak, że około 2 mln osób wciąż nie ma ustalonej jego wysokości. Zakład do tej pory uważał, że nie powinny one się teraz spieszyć. Tak wynikało np. z odpowiedzi Zuzanny Turowskiej oraz Agnieszki Sochackiej z wydziału kapitału początkowego departamentu świadczeń emerytalno-rentowych ZUS na pytania naszych czytelników („Po zaświadczenie o zarobkach do pracodawcy” DGP nr 4/2005). Pracownice ZUS wyjaśniały, że „wniosek o ustalenie kapitału początkowego można złożyć dopiero przed przejściem na emeryturę”. Teraz jednak obniżenie wieku emerytalnego spowodowało zmianę stanowiska zakładu. Uprawnieni „powinni wystąpić z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego niezwłocznie, nie czekając do daty złożenia wniosku o emeryturę”. Powód? „W razie konieczności uzupełnienia dokumentów mających wpływ na wysokość kapitału początkowego będzie czas na przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego” – czytamy w oświadczeniu ZUS przesłanym do naszej redakcji. Co to oznacza w praktyce?

Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r.

– W przypadku osób, które wcześniej złożą wniosek o ustalenie wysokości kapitału początkowego, a następnie wystąpią o ustalenie emerytury ze względu na ukończenie powszechnego wieku emerytalnego, najpierw zostanie ustalony kapitał początkowy. Dopiero później zostanie ustalona wysokość emerytury z uwzględnieniem wyliczonego kapitału. Jednak sam zainteresowany otrzyma obie decyzje równocześnie – wyjaśnia Radosław Milczarski z Biura Prasowego ZUS.

Eksperci nie mają wątpliwości, dlaczego nastąpiła zmiana stanowiska.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Pojawiła się realna groźba, że w październiku po emerytury przyjdą dwa roczniki. A że nie wiadomo, ile osób z tego grona nie ma jeszcze ustalonego kapitału początkowego, więc nawet dodatkowe dwa czy trzy miesiące więcej mogą skrócić kolejki oczekujących na przyznanie emerytury – zauważa Andrzej Strębski, niezależny ekspert emerytalny.

Duże pieniądze

– Wysokość kapitału początkowego jest ustalana indywidualnie w zależności od przebytych okresów składkowych i nieskładkowych oraz osiąganych zarobków. I dlatego tak ważne jest zgromadzenie dokumentów potwierdzających zarobki w przeszłości. W przypadku ich braku ZUS przyjmuje płacę minimalną jako podstawę jego ustalenia. Ale żeby było to możliwe, trzeba jednak przedstawić świadectwo pracy – wyjaśnia Andrzej Radzisław, radca prawny z Kancelarii Prawnej LexConsulting.pl.

REKLAMA

O jakich kwotach mówimy? Jak wyliczył nam ZUS, np. mężczyzna, którego zwaloryzowany kapitał początkowy przyjęty do ustalenia wysokości emerytury wyniósł 367 250 zł, otrzyma z tego tytułu 1672,4 zł miesięcznie (przy założeniu, że zakończy pracę w obniżonym wieku emerytalnym 65 lat, a jego średnie dalsze trwanie życia to 219,6 miesiąca). Do tego będzie dodana emerytura obliczona na podstawie składek po 1999 r.

– Dlatego tak ważne jest odszukanie dokumentacji płacowej, o co z roku na rok coraz trudniej. Są także coraz większe problemy z dotarciem do świadków pracujących w danym zakładzie pracy na takim samym stanowisku, którzy mogą potwierdzić okres zatrudnienia – dodaje Wiesława Taranowska, wiceprzewodnicząca OPZZ, członek rady nadzorczej ZUS.

Inaczej do sprawy podchodzą pracodawcy.

– Osoby, które jeszcze nie mają ustalonego kapitału początkowego, same sobie są winne – zauważa Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan, członek Rady Nadzorczej ZUS. – Teraz ZUS może im pomóc, wskazując, gdzie należy szukać dokumentacji konkretnego przedsiębiorstwa, ale to sam ubezpieczony musi się zainteresować sprawą. I dlatego uważam, że ci, którzy jeszcze nic nie zrobili w sprawie ustalenia wysokości kapitału początkowego, powinni przełożyć o co najmniej rok złożenie wniosku o emeryturę. Nie ma bowiem takiej możliwości, żeby ZUS ustalił im emeryturę w ciągu miesiąca, nie mając ustalonego kapitału początkowego – dodaje.


Trudne sprawy

Praktyka ostatnich lat pokazuje, że zgromadzenie dokumentów będących podstawą do ustalenia kapitału początkowego nie jest proste. Sprawą zajęła się nawet Najwyższa Izba Kontroli, która „uważnie przygląda się systemowi przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej”. W czasie specjalnego panelu ekspertów zorganizowanego przez NIK wskazano, że „dużym problemem pozostaje przedstawienie ZUS-owi rzetelnej informacji o zarobkach z tych miejsc pracy, które zostały zlikwidowane. Dokumentacja płacowa najczęściej w tych przypadkach po prostu przepadła”. Co prawda baza ZUS podpowiada, gdzie szukać dokumentów potrzebnych do obliczenia wysokości emerytury, ale dysponuje dziś informacjami o 23 tys. podmiotów – zlikwidowanych lub przekształconych. Tymczasem eksperci obliczają, że to tylko wierzchołek góry lodowej, bo takich firm jest najmniej trzy miliony, choć niektórzy mówią o nawet pięciu. – I dlatego wielu ubezpieczonych nie ma innego wyjścia, jak tylko korzystać z drogi sądowej – dodaje Andrzej Strębski.

ZUS wyjaśnia, że w przypadku osoby, która odwołała się od decyzji o ustaleniu kapitału początkowego, wysokość emerytury obliczana jest z uwzględnieniem kapitału początkowego ustalonego zaskarżoną decyzją. W sytuacji gdy sąd zmieni decyzję organu rentowego, oddział ZUS ponownie ustali zarówno wysokość kapitału początkowego, jak i emerytury. I wówczas wypłaci należne wyrównanie. ⒸⓅ

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Menadżerowie wysokiego szczebla chcą się dogadywać mimo barier budowanych przez przywódców świata

Menadżerowie i światowy biznes stoi w obliczu rosnącej niestabilności – od napięć geopolitycznych i przesunięcia wpływów globalnych, po coraz bardziej spolaryzowaną scenę międzynarodową. Mimo to, wielu menedżerów najwyższego szczebla wciąż wykazuje wiarę w trwałość dotychczasowych struktur i scenariuszy współpracy.

Pracodawco! Nie zawsze możesz zlecić dodatkowe zadania pracownikowi

Podpisując umowę o pracę, strony zawierają dwustronne zobowiązanie - pracownik obliguje się do świadczenia określonej w umowie pracy, a pracodawca do wypłacania pracownikowi uzgodnionego wynagrodzenia. W praktyce jednak wielu pracodawców wychodzi z założenia, że skoro to oni płacą, to mogą zlecać swoim podopiecznym różnorodne zadania, również te wykraczające poza ustalony zakres obowiązków.

Jawność wynagrodzeń w Polsce: Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy. Co się zmieni dla pracodawców i kandydatów do pracy?

Nowelizacja Kodeksu pracy uchwalona przez Sejm wprowadza obowiązek informowania kandydatów do pracy o wynagrodzeniu w procesie rekrutacji. Eksperci podkreślają jednak, że to dopiero początek drogi do pełnej jawności płac w Polsce.

Aplikacja mZUS zyskuje popularność – już ponad 700 tys. użytkowników w całej Polsce

Aplikacja mobilna mZUS, dostępna na smartfony z systemem Android i iOS, przekroczyła próg 700 tysięcy użytkowników. Umożliwia szybki i wygodny dostęp do usług Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, takich jak składanie wniosków o 800+, „Dobry Start” czy rezerwacja e-wizyt.

REKLAMA

Coraz więcej seniorów wybiera przelew zamiast gotówki. Już 80% świadczeń ZUS trafia na konta bankowe

W marcu 2025 roku aż 80 proc. emerytów i rencistów otrzymywało świadczenia ZUS przelewem na konto bankowe. Choć coraz więcej osób rezygnuje z gotówki, część seniorów nadal wybiera wizytę listonosza – z powodów praktycznych i społecznych.

ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

REKLAMA

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia przez GUS wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

REKLAMA