Zmiany w wieku emerytalnym. Resort pracy odpowiada

• Różny wiek emerytalny w Europie, w tym różny wiek emerytalny ze względu na płeć i różny wkład demograficzny
• Wiek emerytalny w UE
• Podwyższenie wieku emerytalnego dla kobiet, obniżenie wieku emerytalnego dla mężczyzn czy zrównanie? Jak w Polsce?
• Straty finansowe mężczyzn przez wyższy wiek emerytalny. Ponad 33 razy większa strata mężczyzn od statystycznej straty kobiet
• Zrównanie wieku emerytalnego w 2025? Odpowiedź resortu pracy
• Czy w 2025 roku będzie podniesiony wiek emerytalny?
• Kiedy zrównanie wieku emerytalnego?

Resort pracy odpowiada czy będą zmiany w wieku emerytalnym, informacja jest prosta ale dotyczy bardzo złożonego tematu. My przyglądamy mu się wnikliwie!

Autopromocja

Trzeba zacząć od tego, że Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) utworzona na mocy Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, jako organizacja międzynarodowa o profilu ekonomicznym, działa w ścisłej współpracy z kilkudziesięcioma wysoko rozwiniętymi i demokratycznymi państwami. OECD jasno podkreśla, że w państwach muszą być wdrażane zasady równości płci! W najnowszym wpisie: Gender equality OECD podaje: Równość płci musi pozostać priorytetem, jako kwestia podstawowych praw człowieka oraz długoterminowego dobrobytu gospodarczego i społecznego. Napędza wzrost gospodarczy, wzmacnia demokrację, zwiększa spójność społeczną i poprawia dobrostan wszystkich członków społeczeństwa. Pomimo postępów w ostatnich latach, nierówności płci nadal utrzymują się w większości sfer życia społecznego i gospodarczego. Czy tylko w Polsce nie tej równości na tle wieku emerytalnego?

Różny wiek emerytalny w Europie, w tym różny wiek emerytalny ze względu na płeć i różny wkład demograficzny

Nie tylko w Polsce jest tak, że jest różny wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn. W wielu krajach UE wiek emerytalny jest zróżnicowany. Czy oznacza to automatyczną dyskryminację mężczyzn, niekoniecznie. Nie zapominajmy o tzw. "dyferencjacji" jest to uprzywilejowanie, odmienne, różne i często "lepsze" traktowanie, które jednak nie jest dyskryminacją. Dlaczego? Ponieważ nie każde nierówne traktowanie oznacza automatycznie dyskryminację. Zresztą zajmował się tym wielokrotnie TSUE analizując np. dodatki do emerytur i rent tylko dla kobiet, czy różny wiek emerytalny.

Wiek emerytalny w UE

Wiek emerytalny w całej Europie różni się oczywiści w zależności od kraju. Pomimo wspólnotowego charakteru, każde państwo zachowuje swoją odrębność legislacyjną, nie ma jedności. Oczywiście są dyrektywy, wspólne dla wszystkich krajów, ale dają one możliwość rozwijania regulacji w nich zawartych, w krajowym ustawodawstwie. Nie tylko w Polsce, ale w i innych krajach UE wiek emerytalny jest różny w zależności od płci czy nawet wykonywanego zawodu. Jak wynika z danych OECD, w UE w większości państw członkowskich wiek emerytalny wynosi średnio 65 lat, mieści się często w przedziale 62–67 lat. Przykładowo:

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• w Bułgarii kobiety mogą przejść na emeryturę już po ukończeniu 60 lat,
• na Macie obowiązuje wiek emerytalny 62 lata, chociaż są plany jego podwyższenia,
• w Turcji mężczyźni mogą przejść na emeryturę już po ukończeniu 60 lat, t.
• W Grecji, Włoszech, Luksemburgu, ale też w Słowenii wiek emerytalny wynosi 62 lata dla obu płci,
• Islandia i Norwegia obecnie mają ustawiony wiek emerytalny na 67 lat dla obu płci.
• Dania planuje stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego, osiągając 74 lata dla obu płci do roku 2060.

To są dane, które mogą się zmieniać, czy już zmieniły bo podpisano stosowne nowelizacje. Wniosek jest jednak są kraje w UE, w których wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn jest równy. Co więc z Polską?

Podwyższenie wieku emerytalnego dla kobiet, obniżenie wieku emerytalnego dla mężczyzn czy zrównanie? Jak w Polsce?

Do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, do przedstawicieli rządu, do ZUS-u, do KRUS-u trafiają liczne pomysły, petycje, konkretne propozycji regulacji i zmiany ubezpieczeniowych aktów prawnych. Przykładowe proponowane możliwości to zrównanie wieku emerytalnego w 2025 roku w Polsce, według takiej konfiguracji: 60 lat dla kobiet i mężczyzn; 63 lata dla kobiet i mężczyzn; 65 lat dla kobiet mężczyzn; a nawet niektórzy postulują o podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego, tj. 67 lat dla kobiet i 67 lat dla mężczyzn. Zdaje się się, że ta ostatnia propozycja nie spotka się z pozytywnym obiorem przez większość społeczeństwa. Argument? Emerytury i tak będą niskie, niezależnie od wypracowanego okresu składkowego czy nie składkowego. Z tym pomysłem szczególnie nie zgadzają się mężczyźni, którzy średnio żyją o kilka lat krócej niż kobiety. Dlaczego więc mają pracować jeszcze więcej. Sprawą zajmował się nawet sam Rzecznik Praw Obywatelskich, który jednak przez zróżnicowany powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) zarzucał, co ciekawe dyskryminację kobiet, a nie mężczyzn (którzy przecież dłużej pracują).

W ostatnim czasie ogłoszono dokument tzw. Tablica średniego dalszego trwania życia 2025. Główny Urząd Statystyczny wskazał w komunikacie i w uzasadnieniu, że tablice są bazą i podstawą do przyznania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, a emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy - ustalonej w sposób, o którym mowa w art. 25 - przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. Tablice służą również do obliczenia wysokości hipotetycznej emerytury (art. 50 ust. 2 i ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.). Szczegóły poniżej.

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Straty finansowe mężczyzn przez wyższy wiek emerytalny. Ponad 33 razy większa strata mężczyzn od statystycznej straty kobiet

Jak w petycji do resortu pracy podniósł mężczyzna ubiegający się o zmiany w przepisach prawa: w raporcie tym wyliczono, że przeciętny mężczyzna ma wpłacać do systemu emerytalnego (ZUS) 463.171 zł składek emerytalnych i otrzymywać łącznie tylko 266.607 zł wypłat emerytalnych, co oznacza stratę w wysokości 196.567 zł. Tymczasem przeciętna kobieta ma wpłacać do systemu emerytalnego (ZUS) 326.721 i otrzymywać łącznie 320.900 zł wypłat emerytalnych, co oznacza stratę w wysokości zaledwie 5.821 zł. Zatem statystyczna strata finansowa mężczyzn jest ponad 33 razy większa od statystycznej straty kobiet (średnia strata kobiet to zaledwie niecałe 3% straty mężczyzn). Poniżej zamieszczam fragment przytoczonego opracowania. Obywatel z rozgoryczeniem podnosi:

Zrównanie wieku emerytalnego w 2025? Odpowiedź resortu pracy

Na jedną z petycji obywatela w zakresie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w Polsce odpowiedział resort pracy. Departament Ubezpieczeń Społecznych, jako jednostka Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z dnia 09 grudnia 2024 r. wypowiedział się co do zrównania wieku emerytalnego i ewentualnych prac w tym zakresie. Petycja dotyczyła dokładnie rzecz ujmując: wyeliminowania dyskryminacji mężczyzn w zakresie uprawnień emerytalnych. Co podniósł resort pracy.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

• Oczywiście w pierwszej mierze odniesiono się do ustawy zasadniczej. Wskazano, że to Konstytucja RP w art. 67 deklaruje prawo obywateli do zabezpieczenia społecznego m.in. „po osiągnięciu wieku emerytalnego”. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. Oznacza to, że prawo do zabezpieczenia społecznego realizowane jest wyłącznie w zakresie wyznaczonym w tych niejako „wykonawczych” ustawach.
• Dalej podkreślono, że skoro mamy różnorodność ustawodawczą [przez co wydaje się, że autor miał na myśli różnego rodzaju pragmatyki zawodowe, które określają wcześniejszą emeryturę, emeryturę pomostową, czy ogólnie zróżnicowany wiek emerytalny], to formy zabezpieczenia, a co za tym idzie również rodzaje świadczeń i warunki nabywania do nich prawa, a także sposób finansowania, mogą być zróżnicowane.

• Dla niniejszych rozważań trzeba wskazać, że podstawowym aktem prawnym określającym powszechny wiek emerytalny jest ustawa z dnia 17grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, dalej jako; ustawa).
• Już 71 lat temu (bo w 1954 r.) postanowiono, że w Polsce wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Oczywiście po drodze były nie małe zawirowania i zmiany w tym zakresie, ale aktualnie jest tak, jak postanowiono wówczas.
• Oczywiście w Polsce obowiązuje hierarchia aktów prawnych. Wyżej wskazana ustawa czy też inne ustawy ubezpieczeniowe muszą być zgodne z Konstytucją RP, m.in. w zakresie owego wieku emerytalnego. I jak stanowczo podkreśla resort pracy, tak jest! Zróżnicowany wiek emerytalny, w tym wyższy dla mężczyzn, jest zgodny z prawem. Jakie są na to argumenty?

Zróżnicowany w Polsce wiek emerytalny jest zgodny z Konstytucją RP potwierdza to:

1. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 2010 r. /sygn. akt K 63/07/);
2. regulacje Międzynarodowej Organizacji Pracy, tj. Zalecenie nr 67 z 1944 r. dotyczące zabezpieczenia dochodu;
3. Konwencja nr 102 z 1952 r. dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego;
4. Konwencja nr 128 z 1967 r. dotycząca świadczeń w razie inwalidztwa, na starość i w razie śmierci żywiciela rodziny);
5. akty Wspólnoty Europejskiej: Dyrektywa nr 79/7/EWG z dnia 19grudnia 1978 r. w sprawie stopniowej realizacji zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zabezpieczenia społecznego;
6. Dyrektywa nr 2006/54 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania mężczyzn i kobiet w dziedzinie zatrudnienia i pracy).

Czy w 2025 roku będzie podniesiony wiek emerytalny?

Resort pracy odpowiadając na petycję podkreśla wprost w piśmie z grudnia 2024 r.: "Mając jednak na uwadze przedstawiony wyżej stan, w szczególności, że zróżnicowany wiek emerytalny kobiet i mężczyzn nie został zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny, nie jest również sprzeczny z dokumentami prawa międzynarodowego, uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie prowadzi się prac w kierunku realizacji zgłoszonego przez Pana postulatu zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.".

Kiedy zrównanie wieku emerytalnego?

Nie wiadomo kiedy i czy dojdzie w ogóle do zrównania wieku emerytalnego w Polsce. Aktualny stan prawny, czyli zróżnicowany wiek emerytalny, zatem wyższy dla mężczyzn i niższy dla kobiet jest zgodny z prawem międzynarodowym oraz prawem Unii Europejskiej. Pozostaje więc czekać na konkretne projekty i regulacje prawne.