REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uprawnienia pracownicze przy samozatrudnieniu

Niejednokrotnie po rozwiązaniu stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą pracownik decyduje się na podpisanie z nim umowy zlecenia. Mimo zatrudnienia cywilnoprawnego zleceniobiorca nie traci wielu przywilejów pracowniczych.

Zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych, szczególnie tak popularnej umowy zlecenia, kojarzy się wielu osobom, które odchodzą z pracy z rezygnacją z licznych uprawnień, jakie przysługują pracownikom.

Stosunek ten regulowany jest na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, choć w praktyce często, z jednej strony - w ramach negocjacji zleceniodawcy pozostawiają niektóre prawa pracownika zleceniobiorcom, z drugiej zaś - nawet Kodeks pracy przyznaje pewne prawa osobom zatrudnionym w ramach umowy zlecenia.

Kiedy umowa zlecenia

Decydując się na podpisanie z byłym czy nawet obecnym pracownikiem - bo taka możliwość również jest dopuszczalna - umowy zlecenia, pamiętajmy, aby powierzona praca dotyczyła innych rodzajowo prac niż te, które pracownik wykonuje w ramach stosunku pracy. W przeciwnym razie podpisanie takiej umowy może wiązać się dla pracodawcy z posądzeniem go o omijanie przepisów prawa pracy. Przepisy Kodeksu pracy w art. 22 bezwzględnie zabraniają zastępowania umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Co więcej - nawet bez względu na nazwę zawartej między stronami umowy, jeśli wypełnia ona znamiona stosunku pracowniczego, będzie zatrudnieniem regulowanym Kodeksem pracy, nie zaś postanowieniami Kodeksu cywilnego.

Na co zatem powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, konstruując umowę zlecenia, aby nie został nam postawiony zarzut postępowania w sposób sprzeczny z prawem pracy? W celu odpowiedzi na to pytanie odwołajmy się do wspomnianego już art. 22 k.p., który definiuje stosunek pracy. W myśl tego przepisu nawiązanie stosunku pracy jest równoznaczne z zobowiązaniem się do wykonywania pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Kilka elementów tej definicji ma kluczowe znaczenie. Przede wszystkim będzie to kwestia podporządkowania oraz osobistego świadczenia pracy.

Autopromocja

Praca zdalna. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Kup książkę:

Praca zdalna. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Umowa zlecenia problem osobistego świadczenia rozwiązuje w różny sposób - wykonywane zlecenie może być spełnione bądź wyłącznie osobiście, bądź powierzone wykonaniu innej osobie. Z drugą sytuacją spotkamy się rzadziej. Zleceniobiorca może powierzyć pracę innej osobie, jeżeli wynika to z zapisów umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest zmuszony przez okoliczności. Zleceniobiorca obowiązany jest w takim wypadku niezwłocznie zawiadomić zleceniodawcę o osobie i miejscu zamieszkania zastępcy. Wówczas odpowiada tylko za brak należytej staranności w jego wyborze (art. 738 k.c.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co do drugiej kwestii, pracownik jest podporządkowany organizacyjnie pracodawcy co do czasu, miejsca, sposobu i terminu świadczenia pracy. Zleceniobiorca nie może natomiast wykonywać swoich czynności przy zachowaniu zasad ścisłego podporządkowania. Odnosi się to do wszystkich wskazanych powyżej okoliczności - narzucanie kierownictwa nad przedmiotem zlecenia nie wchodzi w tym przypadku w grę.

Przywileje „pracownicze”

Dlaczego wielu osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnej pozostawia się liczne uprawnienia pracownicze? Sprowadza się to do istoty samej intencji zatrudnienia w ten sposób czy przejścia na tę formę. Pracodawca, podpisując umowę zlecenia, kieruje się przede wszystkim możliwością dokonania oszczędności na świadczeniach publicznoprawnych, nie ma zaś na celu pozbawienia praw, jakie daje status pracownika.

Autopromocja

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Kup książkę:

Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami + wzory dokumentów online

Stąd w praktyce często spotykamy się z pewnego rodzaju umowami mieszanymi, które mogą łudząco przypominać umowy o pracę, w rzeczywistości nie tracą jednak swojego charakteru cywilnoprawnego.

Przede wszystkim, jeżeli strony z góry zakładają, że praca będzie miała charakter ciągły (trwający przez jakiś dłuższy okres), zleceniodawca powinien zagwarantować przyjmującemu zlecenie przynajmniej:

Autopromocja

Bieżące aktualności o zmianach przepisów

Czy biuro rachunkowe ma nowe obowiązki w związku z wprowadzeniem KSeF? Zmiany w podatkach dochodowych na 2024 r. i innych zmianach w VAT 2024 oraz prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. I wiele innych bieżących tematów ...

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• możliwość powstrzymywania się samozatrudnionego od świadczenia usług na rzecz zatrudniającego przez określoną liczbę dni w roku z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (postanowienie takie powinno być bardzo precyzyjnie sformułowane, m.in. z uwzględnieniem sposobu ustalania przez strony dni wolnych, sposób płatności za te dni, czy nawet dokładne wskazanie dni wolnych, czy niewykorzystany limit dni przechodzi na rok następny),

• prawo do dodatkowych świadczeń,

• okres wypowiedzenia, który może być analogicznie uregulowany jak w przypadku pracowników (tak aby uniknąć wypowiedzenia w każdym czasie),

• wskazanie okoliczności skutkujących prawem do wypowiedzenia umowy, np. przez ich ograniczenie jedynie do ważnych powodów, z precyzyjnym ich określeniem,

• odszkodowanie w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn organizacyjnych lub ekonomicznych, leżących po stronie zleceniodawcy,

• ograniczenie pełnej odpowiedzialności za szkody, bez względu na jej rozmiar,

• ochronę kobiet w ciąży,

• wstępne i okresowe badania lekarskie.

WaŻne!

Bez względu na podobieństwo postanowień umowy cywilnoprawnej do zapisów umowy pracowniczej spory powstałe na tle jej stosowania zawsze będą rozstrzygane przez sądy cywilne, chyba że samozatrudniony będzie chciał wystąpić o ustalenie stosunku pracy. Wówczas powództwo składa się w sądzie pracy.

Ochrona bhp

Kwestia ta została najlepiej uregulowana w przepisach prawa pracy, w samym zresztą Kodeksie pracy, za sprawą art. 304 k.p.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy również osobom fizycznym wykonującym prace na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu przez niego wyznaczonym. Jest on zobowiązany chronić zdrowie i życie tych osób przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W szczególności na podstawie art. 207 k.p. spoczywa na nim obowiązek:

• organizacji pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

• zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawania poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolowania wykonania tych poleceń,

• zapewnienia wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

• zapewnienia wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.

Za wykroczenia przeciwko uprawnieniom osób zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę odpowiada również pracodawca. Jeżeli nie przestrzega on przepisów lub zasad bhp, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Jakub Kaniewski

aplikant adwokacki

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Kurs dla pracowników administracji publicznej

    Kursy dla pracowników administracji publicznej dają możliwość rozwoju osobistego i zawodowego. Właśnie trwa rekrutacja w ramach kolejnego projektu. Czym jest Young Leaders’ Program 2024-2026 i jakie umiejętności można nabyć? 

    Wzrost zatrudnienia w fotowoltaice słonecznej

    Pomimo kryzysów gospodarczych, inflacji, wojny i globalnych problemów współczesnego świata - da się zauważyć dynamiczny rozwój sektora zielonej energii. Raport MOP oraz organizacji IRENA pokazuje, że liczba miejsc pracy w sektorze energii odnawialnej prawie podwoiła się w ciągu ostatniej dekady, do 13,7 mln w 2022 r.

    Niezdolności do pracy i choroby zawodowe rolników. Orzeczenia KRUS.

    Niezdolności do pracy i choroby zawodowe rolników - powstają stosunkowo często ze względu na specyfikę pracy na roli. Orzeczenia w KRUS wydawane są przez lekarzy rzeczoznawców czy komisje lekarskie KRUS, które doty. przyznania konkretnych świadczeń. Czy od decyzji KRUS przysługuje odwołanie? 

    Dzień chłopaka w pracy

    30 września to Dzień Chłopaka. Dzień Chłopaka to co innego niż Międzynarodowy Dzień Mężczyzn, który przypada w dniu 10 marca. Jakie prawa pracownicze mają zatrudnieni nastoletni młodociani?

    REKLAMA

    Rozwiązanie umowy o pracę - kiedy pracownik powinien dostać wynagrodzenie?

    Kiedy po rozwiązaniu umowy o pracę należy się wypłata wynagrodzenia? Czy to dzień rozwiązania umowy czy ustalony w danym zakładzie pracy dzień wypłat? 

    Październik - nauczyciele akademiccy wracają do pracy! Wzrosty wynagrodzeń od 2024

    1 października - nauczyciele akademiccy wracają do pracy! Czy będą wzrosty wynagrodzeń 1 stycznia 2024 dla profesorów, adiunktów i asystentów? 

    Czy 1 października 2023 to niedziela handlowa?

    Czy 1 października 2023 to niedziela handlowa? Niedziele handlowe - ile zostało w 2023 roku? Czy w październiku 2023 są niedziele handlowe? Jakie kary za pracę w dni niehandlowe?

    Dobrostan pracowników - wellbeing

    Wellbeing (well-being) w dosłownym tłumaczeniu z języka oznacza dobrostan. Okazuje się, że pracownicy i pracodawcy różnie rozumieją to pojęcie, co pokazuje raport pt.: „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2023. Dobrostan pracownika, czyli wellbeing w pracy”.

    REKLAMA

    Aż 13% Polaków otwarcie przyznaje, że nie lubi ludzi z którymi pracuje

    Czy Polacy lubią swoich współpracowników? Co jest najbardziej denerwujące w zachowaniu kolegów i koleżanek z pracy? A co jest najbardziej cenione? Ważniejsza jest kariera czy dobra atmosfera? Sprawdzamy. 

    Jesień i koniec żniw - czas na rehabilitację leczniczą dla rolników

    Czy rolnicy mają prawo do rehabilitacji leczniczej? Ile trwa rehabilitacja dla rolników z KRUS? Gdzie jest prowadzona rehabilitacja lecznicza rolników? Jak i gdzie złożyć wniosek?

    REKLAMA