Czy wykonawca dzieła może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny

Powinni Państwo przygotować zgłoszenie żony pracownika do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZCNA. Takiej możliwości nie wyklucza wykonywanie przez nią pracy na podstawie umowy o dzieło.

UZASADNIENIE

Osoba objęta ubezpieczeniem zdrowotnym ma obowiązek zgłosić do tego ubezpieczenia członków swojej rodziny, którzy nie mają własnego tytułu do objęcia tym ubezpieczeniem i nie mają prawa do świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji.

Członkiem rodziny w rozumieniu art. 5 pkt 3 ustawy zdrowotnej są:

• dziecko ubezpieczonego, dziecko jego małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej – do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku,
• małżonek ubezpieczonego (pod warunkiem że między małżonkami nie została orzeczona separacja prawomocnym wyrokiem),
• wstępni pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym (krewni, od których dana osoba się wywodzi, np. rodzice, dziadkowie).

Osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu mają taki obowiązek, jeśli członek rodziny nie spełnia warunków, by korzystać z usług opieki zdrowotnej z innego tytułu (art. 67 ust. 3 ustawy zdrowotnej).

Umowa o dzieło nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji również obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Zatem taka umowa nie daje podstaw do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego wykonawcy tej umowy.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowę o dzieło zawiera pracodawca ze swoim pracownikiem lub gdy pracownik wykonuje pracę na podstawie umowy o dzieło na rzecz swojego pracodawcy (mimo podpisania tej umowy z innym podmiotem niż pracodawca). Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w przypadku żony Państwa pracownika. Zatem z tytułu wykonywania przez nią pracy na podstawie umowy o dzieło nie powstaje obowiązek ubezpieczeń. Oznacza to, że można ją zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny.

Ustawodawca nie pozostawił swobody decyzyjnej, jeśli chodzi o zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny. Jeśli osoba podlegająca obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu uchyla się od obowiązku zgłoszenia do tego ubezpieczenia członka rodziny, członek rodziny ma prawo wystąpić do dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym (art. 109 ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Podsumowując, jeżeli żona pracownika nie posiada tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego i nie jest uprawniona do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, pracownik powinien ją zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny. W tym celu powinien zwrócić się do Państwa ze stosownym wnioskiem. Zgłoszenie to należy sporządzić na formularzu ZUS ZCNA. Ponadto powinni Państwo poinformować pracownika, że jego obowiązkiem jest powiadomienie o zmianach powodujących utratę prawa do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu żony jako członka rodziny.

Podstawa prawna

• art. 5 pkt 3, art. 66 ust. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i ust. 3, art. 67 ust. 3, art. 109 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),
• § 1 ust. 1 pkt 2 i załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444).