REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wynagrodzenie za zakaz konkurencji

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu ma za zadanie chronić pracodawcę przed działaniami pracownika, które mogłyby narazić go na szkodę.

Zakaz konkurencji zobowiązuje pracownika do zachowania szczególnej lojalności wobec pracodawcy. Bez niego udowodnienie pracownikowi działania sprzecznego z prawem może okazać się trudne.

REKLAMA

Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

REKLAMA

Zgodnie z art. 1011 k.p. w zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Umowa taka pod rygorem nieważności musi być zawarta w formie pisemnej. Uważa się również, że nie ma przeszkód, aby umowa taka była częścią umowy o pracę. Jak wynika z użytych w przepisie sformułowań „pracownik”, „pracodawca”, umowa ta obowiązuje tylko w czasie trwania stosunku pracy i wygasa po jego rozwiązaniu.

REKLAMA

Za działalność konkurencyjną może być uznane działanie pracownika podjęte na jakiejkolwiek podstawie prawnej, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, zawarcie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej z firmą konkurencyjną czy członkowstwo w organach konkurencyjnych spółek.

Nasuwa się pytanie, czy pracownikowi należy się od pracodawcy wynagrodzenie za zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. Kodeks pracy nie reguluje tej kwestii. Uważa się, że zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy powinien być nieodpłatny, gdyż wiąże się ściśle z umową o pracę i wypłacanym wynagrodzeniem za pracę. Oznacza to, że pracodawca nie ma obowiązku wypłaty dodatkowego wynagrodzenia. Jednak, jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 10 października 2002 r. (I PKN 560/01, OSNP - wkł. 2003/3/8), umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może być umową odpłatną, jeśli strony wyraźnie tak postanowią w umowie. Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji nie może stanowić części wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Ponadto przy ustalaniu wysokości odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy nie ma zastosowania art. 1012 § 3 k.p. określający minimalną wysokość odszkodowania należnego pracownikowi objętemu zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Natomiast w wyroku z 11 maja 2005 r. Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik ma prawo do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji z niepubliczną spółką handlową, choćby mogło być ocenione jako wygórowane (III PK 27/05, OSNP 2006/9-10/141).

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w Kodeksie pracy (odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy - art. 114-122 k.p.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadto, skutkiem naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji wynikającego z umowy zawartej z pracodawcą może być rozwiązanie stosunku pracy. W wyroku z 1 lipca 1998 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że podjęcie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi ją wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak również wtedy gdy takiej umowy strony stosunku pracy nie zawarły (I PKN 218/98, OSNP 1999/15/480).

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

W art. 1012 k.p. ustawodawca przewidział możliwość zawarcia umowy między pracodawcą a pracownikiem o zakazie konkurencji, która będzie obowiązywać pracownika po ustaniu stosunku pracy.

Zakaz ten dotyczy pracownika mającego w trakcie trwania stosunku pracy dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Ustawodawca nie wyjaśnia pojęcia „szczególnie ważne informacje”. Przyjmuje się jednak ogólnie, że informacje te mogą dotyczyć konkretnej wiedzy technicznej z danej dziedziny, umiejętności wykonania lub wyprodukowania czegoś, kompetencję, biegłość, określanej mianem „know-how”.

Umowa ta powinna być pod rygorem nieważności sporządzona na piśmie. Strony mogą ja zawrzeć już przy nawiązywaniu stosunku pracy, jak i w czasie jego trwania.


Zakaz działalności konkurencyjnej obejmuje zarówno prowadzenie indywidualnej, konkurencyjnej działalności gospodarczej w granicach określonych umową, podejmowania zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak również świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do pracodawcy.

W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość wynagrodzenia (zwanego odszkodowaniem) należnego pracownikowi od pracodawcy.

Kodeks pracy przewiduje, że odszkodowanie wypłacane pracownikowi przez pracodawcę nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach lub w inny sposób ustalony w umowie (np. jednorazowo).

Zakaz konkurencji obowiązujący po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki zawarto umowę, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. Również pracownik może zrzec się prawa do odszkodowania ustalonego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeżeli jest to połączone ze zwolnieniem go przez pracodawcę z zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej (wyrok SN z 7 września 2005 r., II PK 296/04, OSNP 2006/13-14/208).

Ważne!

Określenie w umowie odszkodowania w wysokości niższej niż przewidziana w Kodeksie pracy (czyli niższej od 25% wynagrodzenia) lub całkowity brak postanowienia o odszkodowaniu może powodować, że pracownik będzie miał roszczenie o odszkodowanie w wysokości kodeksowej lub nieważność całej umowy o zakazie konkurencji.

Złamanie zakazu przez pracownika

Kwestia odpowiedzialności byłego pracownika, który mimo ciążącego na nim obowiązku podjął pracę lub działalność konkurencyjną, jest sporna zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Niektórzy autorzy twierdzą, że były pracownik odpowiada na zasadach przewidzianych w Kodeksie pracy, inni, że na zasadach ogólnych z Kodeksu cywilnego.

Sporna jest również możliwość wprowadzenia w umowie kary umownej za niedopełnienie obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. W wyroku z 10 października 2003 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej (I PK 528/02, OSNP 2004/19/336). Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (I PK 196/04, OSNP 2005/22/354).

Joanna Pysiewicz-Jężak

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

REKLAMA