REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych /Fot. Fotolia
Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Polecenie pracodawcy pracy w godzinach nadliczbowych nie ma charakteru bezwzględnego. Pracownik może odmówić jego wykonania. Jednakże odmowa musi mieć uzasadnienie w przepisach prawa lub zasadach współżycia społecznego.

Praca w godzinach nadliczbowych

Pracę w godzinach nadliczbowych stanowi praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Kodeks pracy dopuszcza pracę w godzinach nadliczbowych w dwóch przypadkach:

REKLAMA

Autopromocja
  1. w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
  2. jeżeli wynika to ze szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 151 § 1k.p.).

REKLAMA

Interpretacja pierwszej ze wskazanych powyżej okoliczności nie sprawia problemu i nie wzbudza kontrowersji. Obejmuje ona sytuacje nadzwyczajne, których nie można było przewidzieć i które wymagają nadzwyczajnych zachowań, np. powódź, pożar, awaria maszyny.

Problemy interpretacyjne wywołuje natomiast druga z przesłanek pracy w godzinach nadliczbowych. Ustawodawca nie zdefiniował szczególnych potrzeb pracodawcy. W związku z tym pojęcie to stało się przedmiotem rozważań doktryny i judykatury. W ich ocenie szczególne potrzeby pracodawcy stanowią okoliczności specjalne, niecodzienne, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną działalnością (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2000 r., sygn. akt I PKN 667/99).

Zobacz serwis: Kodeks pracy

Odmowa pracy w godzinach nadliczbowych

Powierzenie pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych następuje w drodze polecenia pracodawcy. Sprawuje on bowiem kierownictwo nad organizacją procesu pracy w zakładzie pracy (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2009 r., sygn. akt II PK 248/08). Pracownik może odmówić jednak wykonania przedmiotowego polecenia, jeżeli jest ono sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odmowa pracy w godzinach nadliczbowych z uwagi na sprzeczność z przepisami prawa winna mieć miejsce, jeżeli polecenie pracodawcy narusza konkretny przepis prawa, w szczególności:

  • art. 151 § 2 k.p. - zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia;
  • art. 178 § 1 k.p. - zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych pracownic w ciąży;
  • art. 178 § 2 k.p. - zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia;
  • art. 203 § 1 k.p. - zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych młodocianego;
  • art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2046 z późn. zm.) - zakaz zatrudnienia w godzinach nadliczbowych pracowników tymczasowych.

Naruszenie prawa stanowi również wydanie przez pracodawcę polecenia pracy w godzinach nadliczbowych z pogwałceniem norm dobowego i tygodniowego odpoczynku (art. 132, 133 k.p.).

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 - praktyczny komentarz z przykładami

Możliwość odmowy wykonania polecenia z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego powstaje, gdy polecenie pracodawcy jest sprzeczne z powszechnie akceptowanymi zasadami postępowania moralnego i etycznego. Pracownik może na przykład odmówić pracy w godzinach nadliczbowych, w sytuacji gdy pracodawca poleca ją pracownikowi, którego członek rodziny znajduję się w stanie ciężkim w szpitalu.

Nie stanowi natomiast okoliczności uzasadniającej odmowę pracy w godzinach nadliczbowych zmęczenie pracownika. Praca w godzinach nadliczbowych jest bowiem wykonywana w warunkach określonego już zmęczenia pracownika i w związku z tym nie uzasadnia odmowy pracownika wykonania polecenia pozostania poza godzinami pracy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt I PRN 68/87).

Zobacz: Indywidualne prawo pracy

Sankcje za nieuzasadnioną odmowę pracy w godzinach nadliczbowych

Pracodawca może ukarać pracownika, który bezzasadnie odmówił pracy w godzinach nadliczbowych karą porządkową. W skrajnych przypadkach odmowa wykonania polecenia pracodawcy stanowić może podstawę rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy, w tym także w trybie dyscyplinarnym z uwagi na ciężkie naruszenie przez pracownika jego podstawowych obowiązków (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.).

Zobacz: Wskaźniki i stawki

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

REKLAMA

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

Dodatkowy urlop pracownika z niepełnosprawnością do zmiany

Czy pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu już w pierwszym roku, w którym wydano orzeczenie? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie wyklucza wprowadzenia zmian. Chce jednak, by taki dodatkowy urlop był przyznawany proporcjonalnie, na podobnych zasadach jak „zwykły” urlop wypoczynkowy.

Czerwiec 2025: dni wolne, godziny pracy

Czerwiec w 2025 roku – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

REKLAMA

Controlling personalny a prawo – gdzie kończy się analiza, a zaczyna odpowiedzialność

W epoce cyfrowej, gdzie dane pracownicze są coraz bardziej dostępne i kuszące do analizy, controlling personalny staje przed zadaniem nie tylko liczenia, ale także… rozumienia granic, których nie wolno przekroczyć. Odpowiednie systemy controllingowe (BI i EPM/CPM) mogą tu być nie tylko narzędziem, ale też gwarantem zgodności z prawem – o ile są mądrze skonfigurowane i używane.

Wyrok NSA: e-mail pracodawcy o zakończeniu pracy przez pracownika - czy to dozwolone?

Czy pracodawca może powiadomić o zakończeniu współpracy przez pracownika, czy nie narusza to jego danych osobowych? Czy jest to zgodne z RODO, z Kodeksem Pracy oraz z ustawą o ochronie danych osobowych? Sprawa trafiła na tle niniejszego zagadnienia aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

REKLAMA