REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracy w nadgodzinach nie można planować

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Andrzej Marek
Andrzej Marek

REKLAMA

Pracodawca nie może stale zlecać pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych. Stanowi to naruszenie przepisów o czasie pracy, naraża go na odpowiedzialność za wykroczenie i karę grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.

Praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest wyłącznie w następujących przypadkach:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.

W zakresie pierwszej grupy przypadków uzasadniających pracę w nadgodzinach należy wymienić takie zdarzenia, jak: powódź, trzęsienie ziemi, pożar, katastrofy (budowlane, drogowe, lotnicze, morskie). Są to zatem sytuacje wyjątkowe i nieprzewidywalne.

Natomiast pojęcie szczególne potrzeby pracodawcy nie obejmuje wykonywania zadań normalnych, planowanych. Szczególne potrzeby mogą na przykład wynikać ze znacznej okresowej absencji chorobowej pracowników, konieczności pilnego (terminowego) wykonania prac kończących dane zadanie (etap robót budowlanych).

Wystarczy akceptacja
Praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana nie tylko na wyraźne polecenie pracodawcy (wydane zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej), ale także polecenie, z którego wynika choćby dorozumiana wola pracodawcy. W szczególności wystarczy milcząca akceptacja pracodawcy wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych przez pracownika (por. wyrok z 14 maja 1998 r., I PKN 122/98, OSNP 1999/10/343).

Warunkiem przyjęcia dorozumianej zgody pracodawcy na pracę w godzinach nadliczbowych jest świadomość pracodawcy, że pracownik wykonuje taką pracę. Natomiast praca świadczona po godzinach na zasadzie dobrowolności nie jest pracą w godzinach nadliczbowych (wyrok SN z 23 stycznia 1998 r., I PKN 239/97, OSNAP 1999/1/7).

Bez wiedzy pracodawcy
W orzecznictwie wskazano, iż praca w godzinach nadliczbowych możliwa jest nie tylko bez wyraźnego polecenia pracodawcy, ale nawet bez jego wiedzy. Może się tak zdarzyć w sytuacji, w której konieczność świadczenia takiej pracy wynika z obiektywnych warunków pracy, niepozwalających pracownikowi na wykonywanie zleconych mu zadań w obowiązującej go normie czasu pracy (por. wyrok SN z 3 października 1978 r., I PRN 91/78, niepubl.).

Obowiązek pracownika
Praca w godzinach nadliczbowych stanowi obowiązek pracownika. Stosownie bowiem do art. 100 par. 1 k.p. pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r. (I PRN 68/87, OSNC 1989/10/164) pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana w warunkach określonego już zmęczenia pracownika. Nie uzasadnia to jednak odmowy pracownika wykonania polecenia pozostania poza godzinami pracy w celu zakończenia usuwania awarii, nawet jeżeli pracownik uważa, że niesłusznie został pozbawiony premii. Premii bowiem może dochodzić w drodze prawnej - w postępowaniu wewnątrzzakładowym lub przed sądem (I PRN 68/87, OSNC 1989/10/164).

Skutki odmowy

Co do zasady odmowa wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, a nawet w określonych przypadkach kwalifikować się jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i uzasadniać rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Odmowa uzasadniona

W pewnych sytuacjach odmowę wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych mogą, w moim przekonaniu, usprawiedliwiać wyjątkowe okoliczności dotyczące pracownika, takie jak np. zły stan zdrowia czy szczególnie trudna sytuacja rodzinna pracownika. Takie przypadki należy oceniać w świetle zasad współżycia społecznego i ewentualnego nadużycia prawa przez pracodawcę. Pracownik może także odmówić pracy w godzinach nadliczbowych, jeśli miałaby ona stanowić naruszenie przepisów prawa pracy.

Ważne!
Zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych wiąże pracownika nie tylko wówczas, gdy zlecono mu pracę zgodną z umówionym rodzajem, lecz również wtedy, gdy zlecono mu pracę innego rodzaju (wyrok SN z 1 sierpnia 1990 r., I PRN 7/90, niepublikowany).


Jakich pracowników nie można zatrudnić w godzinach nadliczbowych

Przykład:
PRACOWNICA W CIĄŻY BEZ NADGODZIN
Pracownica będąca w drugim miesiącu ciąży otrzymała polecenie pracy w godzinach nadliczbowych ze względu na konieczność zastępowania innej pracownicy. Odmówiła, czego skutkiem było oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu z nią umowy o pracę w trybie natychmiastowym, ze względu na ciężkie naruszenie obowiązków, polegające na niewykonaniu polecenia pracodawcy. Pracownica wniosła odwołanie do sądu pracy. Pracodawca w odpowiedzi na pozew twierdził, że zlecona praca nie należała do ciężkich, a nadto był to początkowy okres ciąży pracownicy. Sąd pracy nie uwzględnił argumentów pracodawcy i wydał wyrok przywracający pracownicę do pracy.


Podstawa prawna:- art. 8, 151, 178, 189, 203, 281 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Treść jest dostępna bezpłatnie,
wystarczy zarejestrować się w serwisie

Załóż konto aby otrzymać dostęp do pełnej bazy artykułów oraz wszystkich narzędzi

Posiadasz już konto? Zaloguj się.
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

REKLAMA

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

Nowe obowiązki pracodawców od 2026 roku. Zmiany Kodeksu pracy w Dzienniku Ustaw

W Dzienniku Ustaw pojawiła się ustawa zmieniająca Kodeks pracy. Jej przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku. Oznacza to nowe obowiązki dla pracodawców. Co zmienia się w Kodeksie pracy? O czym muszą wiedzieć pracownicy?

Lipiec 2025. Kalendarz do druku [PDF]

Pobierz kalendarz lipca 2025 do druku z miejscem na notatki. Lipiec 2025 roku zawiera 8 dni wolnych od pracy. Jakie są ważne dni lipca? Wydrukuj i dopisz swoje notatki na ten miesiąc.

Wynagrodzenie lekarza rezydenta 2025. Podwyżka już od lipca

Nowe, wyższe wynagrodzenie lekarza rezydenta w 2025 roku zapewnia rozporządzenie Ministra Zdrowia. Podwyżka wchodzi w życie już od 1 lipca. Ile zarabia lekarz i lekarz dentysta odbywający specjalizację w ramach rezydentury?

REKLAMA

Oferta pracy bez kluczowych informacji powoduje rezygnację z aplikowania. Dlaczego firmy nie podają ważnych elementów oferty

Aż 36% kandydatów rezygnuje z aplikowania na ofertę pracy, w której brakuje kluczowych informacji, takich jak wynagrodzenie czy wskazanie konkretnej liczby dni przy pracy hybrydowej. Dlaczego pracodawcy nie zamieszczają w ofertach pracy najważniejszych elementów? Jaki wniosek dla pracodawców wynika z poniższych danych?

Do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może pracować w wakacje? [Przepisy prawne]

Prawo przewiduje do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może legalnie pracować w wakacje? Praca przy zbieraniu truskawek, innych owoców czy pomaganie w gastronomii to popularne sposoby na zarobek młodych Polek i Polaków. Czy zawsze przepisy prawne na to pozwalają?

REKLAMA