Kompetencje cyfrowe - tego wymagają pracodawcy [RAPORT]

Kompetencje cyfrowe w nowej rzeczywistości

Kompetencje cyfrowe to coraz ważniejsza kwestia dla współczesnych pracowników i pracodawców. Choć eksperckie analizy poziomu tych kompetencji w Polsce są alarmujące, aż 2/3 z Polaków ocenia pozytywnie swoją biegłość w korzystaniu z technologii w życiu zawodowym – wynika z najnowszych badań Pracuj.pl. W raporcie „Cyfrowa ewolucja kariery” eksperci portalu przyglądają się roli rozwiązań cyfrowych w naszej codziennej pracy i poglądom pracowników na przyszłość technologii.

Raport w skrócie:

• 67% Polaków ocenia pozytywnie posiadane zawodowe kompetencje cyfrowe. Mężczyźni wyrażają pozytywną opinię o swoich kompetencjach częściej od kobiet.

• Jednocześnie 44% badanych ocenia, że zbyt niskie kompetencje cyfrowe mogą być dla nich przeszkodą w szukaniu nowej pracy.

• 7 na 10 Polaków ocenia ogólnie pozytywnie wpływ rozwoju technologii na rynek pracy w ostatnich latach.

•  73% badanych uważa, że pracodawcy powinni wspierać pracowników w nabywaniu nowych kompetencji cyfrowych.

Cyfryzacja rynku pracy

Technologie to część codziennego życia zawodowego większości pracowników. Wielu z nas korzysta w pracy z urządzeń, fachowego oprogramowania, mediów społecznościowych czy rozwiązań chmurowych. W rekrutacji coraz częściej wykorzystywana jest sztuczna inteligencja, a niemal cały proces rekrutacyjny przeniósł się do sieci. Jednocześnie jednak w powszechnej dyskusji o technologiach wciąż dominuje nie perspektywa statystycznego pracownika, ale punkt widzenia specjalistów IT, pracodawców z tej branży lub firm zajmujących się wdrożeniami rozwiązań cyfrowych.

Mając to na uwadze, zespół Pracuj.pl przygotował raport „Cyfrowa ewolucja kariery”, poświęcony codziennemu życiu pracowników z technologiami. Oparliśmy go na badaniach przeprowadzonych na reprezentatywnej grupie ponad 1,5 tysiąca Polaków. Zapytaliśmy ich o kompetencje cyfrowe, postrzeganie technologii i sztucznej inteligencji, użycie mediów społecznościowych, kursy online oraz o urządzenia, po które sięgają w życiu zawodowym.

W pierwszej odsłonie serii tekstów opartych na raporcie przyglądamy się podejściu Polaków do kompetencji cyfrowych. Sprawdzamy także, jak oceniają oni wpływ rozwoju technologii na różne aspekty pracy.  

Cyfrowe kompetencje Polaków a inne państwa UE

Analizy Komisji Europejskiej z 2020 roku przyniosły alarmujące wnioski. Według ekspertów podstawowe kompetencje cyfrowe posiadało 44% Polaków w wieku 16-74 lat – przy unijnej średniej wynoszącej 58%. Wynik ten przyniósł Polsce dalekie, dopiero 22. miejsce w rankingu państw Unii Europejskiej. To ważny kontekst, który warto brać pod uwagę przy ocenianiu wyzwań, które czekają w przyszłości polski rynek pracy. Tym bardziej, że wyniki przytaczanych badań w wielu wypadkach nie zgadzają się z tym, jak sami Polacy postrzegają posiadane kompetencje cyfrowe.

Kompetencje cyfrowe w pracy - ocena

Na potrzeby badania Pracuj.pl jako definicję kompetencji cyfrowych przyjęliśmy „zdolność do sprawnego wykorzystywania technologii, w tym urządzeń, internetu, programów – w codziennym życiu, pracy, nauce czy czasie wolnym”. Poprosiliśmy badanych o ocenę tej dziedziny w kontekście swojego życia zawodowego.

2/3 respondentów Pracuj.pl wystawia pozytywną ocenę swoim kompetencjom cyfrowym. Kolejne 30% ocenia je średnio, a tylko 4% - negatywnie. Co interesujące, wiek nie miał większego wpływu na ocenę posiadanych kompetencji cyfrowych wystawianą sobie przez badanych. Widoczna natomiast była różnica w postrzeganiu ich przez przedstawicieli różnych płci - zdecydowanie pozytywną ocenę wystawiali sobie częściej mężczyźni (26%) niż kobiety (19%).

Jaki wpływa na karierę mają kompetencje cyfrowe?

Warto zauważyć, że mimo stosunkowo wysokiej oceny własnych kompetencji cyfrowych aż 44% badanych zgadza się z tezą, że ich zbyt niski poziom może stanowić dla nich problem przy szukaniu nowej pracy. Co więcej, tylko nieco ponad 1/3 respondentów uważa, że podczas edukacji przekazano im wiedzę, jak korzystać z narzędzi cyfrowych (37%). Obraz tworzony przez respondentów Pracuj.pl jest więc pełen paradoksów.

Kompetencje cyfrowe drogą do podwyżki i awansu

Odpowiedzi badanych pokazują, że w zdecydowanej większości dostrzegają oni wpływ kompetencji cyfrowych zarówno na przyszłość, jak i obecną sytuację na rynku pracy. 2 na 3 respondentów zgadza się z opinią, że w przyszłości kompetencje cyfrowe będą odgrywać coraz ważniejszą rolę na rynku pracy (65%), niewiele mniej – że w najbliższej przyszłości osobom o wyższych kompetencjach cyfrowych będzie łatwiej o podwyżki i awanse (60%).

Zmiany mają miejsce jednak już dziś – niemal połowa, bo 45% badanych Polaków zgadza się z opinią, że w ich branży i specjalizacji kompetencje cyfrowe odgrywają obecnie dużą rolę – a tylko co czwarty ma odmienne zdanie.

Wyniki najnowszych badań Pracuj.pl są pod wieloma względami zaskakujące. Choć analizy Komisji Europejskiej i opinie wielu pracodawców dotyczące kompetencji cyfrowych kandydatów wskazują na liczne wyzwania w tym zakresie, sami Polacy oceniają je raczej optymistycznie. Co więcej, odnoszą się pozytywnie do wpływu technologii na świat pracy w ostatnich latach i spodziewają się, że będzie on stale rósł, wraz z zapotrzebowaniem na kompetencje cyfrowe. - mówi Małgorzata Skonieczna, ekspertka ds. badań kandydatów w Grupie Pracuj.

Jak rozwój technologii wpływa na pracę?

By sprawdzić szczegółowo opinie na temat wpływu, jaki miała technologia w ostatnich latach na wybrane kwestie związane z rynkiem pracy, badacze zapytali respondentów o 8 różnych aspektów życia zawodowego. Pozytywny wpływ technologii dostrzegano szczególnie w wypadku większej dostępności pracy z dowolnego miejsca, łatwiejszej komunikacji z klientami i współpracownikami, a także wyboru nowych narzędzi wykonywania pracy – doceniało je po 66% Polaków. Niewiele mniej osób wskazywało na pozytywny wpływ na efektywność wykonywania zadań (61%), satysfakcję z codziennej pracy (57%) i relacje prywatne między współpracownikami (55%).

Na budującym obrazie technologii w życiu zawodowym pojawia się jednak lekka rysa. Najmniej pozytywnych odpowiedzi dotyczyło dwóch bardzo ważnych kwestii: równości szans na rynku pracy oraz równowagi między pracą i życiem osobistym.

Nowe umiejętności wymagane

Optymistyczne oceny wystawiane technologiom w naszej zawodowej codzienności nie oznaczają zamykania oczu na wyzwania przyszłości. 7 na 10 badanych zgadza się bowiem z opinią, że cyfryzacja będzie zmuszała pracowników do coraz częstszego szkolenia i zdobywania umiejętności. Podobny udział badanych oczekuje, że w tej sytuacji pracodawcy będą wspierać swoje zespoły w nabywaniu nowych kompetencji technologicznych.

Optymizm badanych można potraktować jako szansę. Tworzy on potencjał do zmian w organizacjach. Jak pokazuje raport, Polacy są świadomi potrzeb szkoleniowych w obszarze cyfryzacji i oczekują od pracodawców wsparcia w tym zakresie. Szkolenia obecnych specjalistów oraz poszukiwanie nowych talentów to odpowiednia strategia na najbliższy czas. Mamy jeszcze czas na zmiany, jednak powinniśmy pamiętać, że nacisk na dostosowanie się do wymogów rynku będzie rósł. Pracodawcy myślący, że odpowiedzą na wyzwania związane z cyfryzacją będzie wyłącznie wymiana kadr na nowe, mogą się przeliczyć – komentuje Małgorzata Skonieczna.

Polecamy: Personel i zarządzanie – prenumerata.

Szkolenie w kierunku cyfryzacji

Dyskusja o szkoleniu kadr i ich transformacji toczy się od wielu lat – a jak widać znajduje także odzwierciedlenie w oczekiwaniach pracowników. Dotyczy to także wsparcia grup na różne sposoby bardziej wrażliwych na zmiany poszukiwanych kompetencji. Blisko 2 na 3 badanych uważa, że pracodawcy powinni wspierać kobiety w rozwijaniu kariery w dziedzinach „technicznych”, zdominowanych przez mężczyzn (63%). Badani zauważają także, że rozwój technologii będzie przynosić większe wyzwania na rynku pracy dla osób po 50. roku życia niż dla ich młodszych współpracowników.

Cyfryzacja - nowe zawody

Wyniki badań Pracuj.pl stanowią ważną wskazówkę w kontekście prognoz przyszłości, tworzonych przez ekspertów. Według Uniwersytetu w Oxfordzie ponad 60% osób będących obecnie dziećmi będzie w przyszłości pracować w zawodach, które jeszcze nie powstały. Co więcej, połowa obecnych profesji zniknie z rynku pracy w ciągu następnych 20 lat. Hackett Group już w 2019 roku zapytało menedżerów z całego świata o to, czy według nich transformacja cyfrowa ma wpływ na poszukiwane role, umiejętności i profile kandydatów w ich firmach w ciągu najbliższych 2-3 lat. Z tym stwierdzeniem zgodziło się aż 70% menedżerów ds. HR.