Renta wdowia. Jakie warunki trzeba spełniać i na co uważać przy wypełnianiu wniosku

Co jest niezbędne do uzyskania renty wdowiej

Renta wdowia to potoczna nazwa połączonych świadczeń - renty rodzinnej z innym świadczeniem. Oprócz renty rodzinnej dodatkowo należy mieć prawo do jednego ze świadczeń: emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej.

Do wypłaty renty wdowiej konieczne jest także łączne spełnienie przez wdowę lub wdowca następujących warunków:

• osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
• pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
• nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę.

Ustalenie prawa do renty rodzinnej zależy od faktycznego wieku wdowy lub wdowca w chwili śmierci męża czy żony. W związku z tym osoba, która owdowiała w wieku 50 lat, spełnia warunek wieku uprawniający do renty rodzinnej, jednak nie nabywa prawa do tzw. renty wdowiej.

Ponadto należy pamiętać, że prawo do wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną ustaje, jeśli zostanie zawarty nowy związek małżeński.

Wysokość renty wdowiej

Seniorzy nie otrzymają renty wdowiej składającej się po prostu z dwóch świadczeń w pełnym wymiarze. Wdowy i wdowcy mogą wybrać, czy chcą otrzymywać:

• pełną rentę rodzinną i 15 proc. własnego świadczenia lub
• pełne własne świadczenie i 15 proc. renty rodzinnej.

Wybór wariantu zależy od decyzji wnioskodawcy lub od możliwości dokonania wyboru przez instytucję emerytalno-rentową, która na prośbę seniora podejmie najkorzystniejszą decyzję.

Od 1 stycznia 2027 r. drugie świadczenie będzie zwiększone z 15 proc. do 25 proc. Ten wybór będą mieli też uprawnieni do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego czy renty szkoleniowej.

Wysokość sumy dwóch świadczeń nie może przekraczać trzykrotności najniższej emerytury, czyli obecnie 5342,88 zł (3 x 1780,96 zł). Do limitu wliczane są również świadczenia z instytucji zagranicznych i inne niż jednorazowe świadczenia oraz dodatki, przyznawane na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów. W przypadku, gdy suma świadczeń w zbiegu będzie wyższa od trzykrotności najniższej emerytury, świadczenie będzie zmniejszone o kwotę przekroczenia.

Złożenie wniosku o rentę wdowią ERWD

Wniosek o rentę wdowią (ERWD) można:

• złożyć elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS,
• złożyć w formie papierowej w dowolnej placówce ZUS,
• przesłać pocztą.

Przed złożeniem wniosku wnioskodawca powinien sprawdzić, czy ma prawo do dwóch świadczeń - własnego (np. emerytury lub renty) oraz renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku. Jeżeli zainteresowanemu przysługuje prawo tylko do jednego świadczenia, a spełnia warunki, aby otrzymać drugie, należy najpierw złożyć wniosek o drugie świadczenie.

We wniosku ERWD należy wybrać wariant wypłaty: 100 proc. renty rodzinnej i 15 proc. własnego świadczenia albo 100 proc. własnego świadczenia i 15 proc. renty rodzinnej. Można też wybrać opcję 100 proc. wyższego świadczenia i 15 proc. drugiego.

Wniosek o rentę wdowią można złożyć również wtedy, gdy prawo do drugiego świadczenia jest w trakcie ustalania. Chodzi na przykład o sytuację, gdy wnioskodawca pobiera własną emeryturę i ma złożony wniosek do ZUS o rentę rodzinną po zmarłym współmałżonku.

Podczas składania wniosku ERWD w placówce ZUS pracownicy ZUS pomogą go wypełnić. W trakcie wizyty w placówce zapytają m.in. o: PESEL, datę śmierci współmałżonka, po którym przysługuje renta rodzinna, a także o wspólność małżeńską, czyli o to, czy było prowadzone wspólne gospodarstwo domowe.

Na wizytę w placówce ZUS należy zabrać ze sobą dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport, można też okazać e-Dowód dostępny w aplikacji mObywatel). Pracownik ZUS potwierdzi tożsamość wnioskodawcy i sprawdzi dane adresowe. Należy także podać numer rachunku bankowego, na który ZUS będzie wypłacać świadczenie. Jeżeli do tej pory ZUS wypłacał świadczenie za pośrednictwem poczty, można pozostać przy tym sposobie lub zmienić sposób wypłaty świadczeń na rachunek bankowy.

Uwaga na błędy przy sporządzaniu wniosku

Przy składaniu wniosku o rentę wdowią ERWD należy uważnie wczytać się w treść załączonych informacji. Wnioskodawcy często zaznaczają złe odpowiedzi, albo w ogóle nie wypełniają rubryk. Konsekwencją tego może być wydanie decyzji odmownej, bo zgodnie z podanymi w formularzu odpowiedziami wnioskodawca nie spełnia warunków, albo może wydłużyć postępowanie o przyznanie świadczenia.

Niektóre błędy są często powtarzane przez wnioskodawców. Zdarza się, że klienci, którzy przy informacji „mam przyznane inne świadczenie lub mam złożony wniosek o inne świadczenie i oczekuję na decyzję w tej sprawie”, zaznaczają odpowiedź „nie”. Taka odpowiedź może skutkować wydaniem decyzji odmawiającej przyznania renty wdowiej, bo warunkiem jest posiadanie prawa do co najmniej dwóch świadczeń. W tym pytaniu chodzi o to, czy wnioskodawca ma przyznane swoje świadczenie (np. emeryturę), które zostało zawieszone, gdyż kiedyś wybrał rentę rodzinną – jako korzystniejsze finansowo świadczenie. To samo dotyczy sytuacji, gdy klienci dopiero składają wniosek o swoje świadczenie. Jeśli wnioskodawca miał prawo do swojej emerytury, ale została zawieszona, albo złożył wniosek o przyznanie swojego świadczenia, bo do tej pory nie występował o nie – to wówczas trzeba zaznaczyć odpowiedź „tak”. Odpowiedź na „nie” powoduje, że klient nie spełnia warunku do przyznania renty wdowiej.

Zdarza się też, że w oświadczeniu wnioskodawcy – „mam przyznane inne świadczenie lub mam złożony wniosek o inne świadczenie i oczekuję na decyzję w tej sprawie” - klienci pomijają udzielenie odpowiedzi na to pytanie dotyczące zagranicznych instytucji i zostawiają te pozycje puste. Takie wypełnienie formularza ERWD spowoduje konieczność przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, co może wydłużyć przyznanie świadczenia.