REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zgoda buduje. Wprowadzenie do zmian w ustawie o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych

Subskrybuj nas na Youtube
Zgoda buduje. Wprowadzenie do zmian w ustawie o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych
Zgoda buduje. Wprowadzenie do zmian w ustawie o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych
Personel i Zarządzanie

REKLAMA

REKLAMA

1 stycznia br. miała wejść w życie nowa ustawa dotycząca układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych. Tymczasem nadal projekt ustawy jest na etapie legislacyjnym. Warto jednak już przyjrzeć się znaczącym zmianom, jakie mają być wprowadzone. Celem ustawy jest zwiększenie efektywności procesu negocjacji między związkami zawodowymi a pracodawcami, co ma poprawić relacje społeczne w miejscach pracy oraz wzmocnienie praw pracowniczych.

Główne przyczyny wprowadzenia zmian w prawie to:

REKLAMA

Autopromocja
  1. Konieczność ujednolicenia procedur; obecne przepisy dotyczące negocjacji zbiorowych są niejasne, co często prowadzi do konfliktów między stronami.
  2. Niskie pokrycie układami zbiorowymi, ponieważ statystyki wskazują, że w Polsce mniej niż 20 proc. pracowników jest objętych układami zbiorowymi, co jest wynikiem znacznie poniżej średniej europejskiej.
  3. Lepsze dostosowanie prawa do realiów rynku pracy, gdyż nowe przepisy mają uwzględnić zmieniające się formy zatrudnienia, takie jak praca zdalna, oraz potrzeby zarówno małych, jak i dużych przedsiębiorstw.
  4. Wymogi unijne. Zmiany wynikają także z konieczności dostosowania polskiego prawa do dyrektyw Unii Europejskiej, szczególnie tych związanych z prawami pracowniczymi.

REKLAMA

Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych ma na celu wyodrębnienie, uporządkowanie i uproszczenie zasad zawierania oraz rejestrowania układów zbiorowych pracy i porozumień. Układy zbiorowe to umowy między pracodawcami a związkami zawodowymi, które określają warunki zatrudnienia i wynagrodzenia dla pracowników. W ramach nowej ustawy zaproponowano szerszą definicję „pracodawcy”, która będzie bardziej dopasowana do zbiorowych stosunków pracy. Taka definicja jest zgodna z definicją zawartą w ustawie o związkach zawodowych, a jej wprowadzenie pomoże lepiej zrozumieć, kto jest odpowiedzialny za zawieranie układów zbiorowych.

Podstawowym celem tej ustawy jest uproszczenie procedur związanych z tworzeniem i rejestrowaniem układów zbiorowych. W przeszłości zbyt skomplikowane i czasochłonne formalności odstraszały strony od podejmowania takich negocjacji. Dlatego jednym z kluczowych postulatów jest ułatwienie tego procesu, co ma prowadzić do większej liczby zawieranych układów. To podejście jest również odpowiedzią na wnioski zawarte w ekspertyzach, które wskazują na potrzebę reformy w tej dziedzinie, aby ożywić praktykę układową i uczynić ją bardziej efektywną.

Projekt jest częścią realizacji unijnych zaleceń oraz Krajowego Programu Odbudowy, który ma na celu poprawę warunków pracy w Polsce. Zgodnie z nowymi przepisami Polska zobowiązana jest także do dostosowania się do dyrektywy unijnej dotyczącej minimalnych wynagrodzeń i rozszerzenia stosowania układów zbiorowych na jak najszerszą grupę pracowników. Co zatem zmienia się w prawie dla pracodawców i pracowników?

Dla pracodawców:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • Obowiązek negocjacyjny – pracodawcy zatrudniający więcej niż 50 pracowników będą zobowiązani do przystąpienia do negocjacji związkowych, jeśli związek zawodowy złoży taką inicjatywę.
  • Kary za opóźnienia w negocjacjach – wprowadzono sankcje finansowe dla pracodawców, którzy opóźniają negocjacje w sposób nieuzasadniony
  • Obowiązek informacyjny – pracodawcy muszą na bieżąco informować związki zawodowe o sytuacji ekonomicznej firmy, co ułatwi wypracowanie realnych porozumień.
  • Elastyczność w negocjacjach – umożliwiono negocjowanie układów zbiorowych także na poziomie regionalnym i branżowym.

Dla pracowników:

  • Rozszerzenie ochrony – układy zbiorowe będą mogły obejmować także pracowników zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych oraz samozatrudnionych, jeśli wykonują pracę na rzecz danego przedsiębiorstwa.
  • Prawo do udziału w negocjacjach – pracownicy niezrzeszeni w związkach zawodowych będą mogli uczestniczyć w konsultacjach dotyczących układów zbiorowych.
  • Lepsze warunki pracy – nowe przepisy zakładają możliwość negocjowania dodatkowych świadczeń, takich jak dopłaty do pracy zdalnej czy szkolenia zawodowe.
  • Ochrona przed dyskryminacją – wprowadza się surowsze przepisy chroniące pracowników, którzy angażują się w negocjacje zbiorowe, przed działaniami odwetowymi ze strony pracodawcy.

Obowiązek w zakresie dokumentacji firmowej

Planowane zmiany wpływają na treść umów o pracę i regulacje wewnętrzne przedsiębiorstw w następujący sposób:

  • Konieczność aktualizacji umów o pracę, gdyż umowy muszą być zgodne z nowymi układami zbiorowymi. W praktyce oznacza to, że pracodawcy będą musieli wprowadzić zmiany dotyczące wynagrodzeń, czasu pracy czy świadczeń dodatkowych.
  • Nowe regulaminy wewnętrzne, czyli przedsiębiorstwa będą musiały dostosować swoje regulaminy pracy i wynagradzania do nowych przepisów.
  • Zwiększona transparentność, bowiem firmy będą zobowiązane do regularnego informowania pracowników o wynikach negocjacji oraz o treści obowiązujących układów zbiorowych.

Szczegóły planowanych zmian

Zmiany w ustawie o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych mają potencjał znacznie poprawić relacje między pracodawcami a pracownikami, ale będą wymagały od obu stron zaangażowania i współpracy w celu skutecznego wdrożenia nowych przepisów.

Jak w praktyce dostosować się do zmian?

  1. Audyt aktualnych umów i regulacji. Pracodawcy powinni przeanalizować obowiązujące umowy i regulaminy, aby upewnić się, że są zgodne z nowymi przepisami.
  2. Szkolenia dla działów HR. Warto zorganizować szkolenia, które przygotują pracowników działów personalnych do wdrażania nowych regulacji.
  3. Dialog z partnerami społecznymi. Regularne spotkania z przedstawicielami związków zawodowych mogą pomóc w uniknięciu konfliktów.
  4. Wsparcie prawne. W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy kancelarii specjalizujących się w prawie pracy.
  5. Komunikacja wewnętrzna. Pracodawcy powinni regularnie informować pracowników o wprowadzanych zmianach.

Zmiana dotycząca elementów treści układu zbiorowego pracy

Projekt ustawy o UZP uwzględnia propozycję stworzenia otwartego katalogu spraw regulowanych w układzie zbiorowym pracy. Dzięki temu partnerzy społeczni w trakcie negocjacji będą mieli możliwość ustalenia, w jakim zakresie układ zbiorowy może wprowadzać odmienne regulacje dotyczące środowiska pracy w porównaniu z przepisami ustawowymi. Strony układu będą decydować, czy dokument ma obejmować kompleksowe zmiany, czy tylko modyfikować wybrane aspekty stosunków pracy w danym przedsiębiorstwie. Otwarty katalog spraw jest także odpowiedzią na wymogi dyrektywy 2022/2041, mającej na celu zwiększenie elastyczności układów zbiorowych w krajach członkowskich.

Zgodnie z projektem ustawy zakres przedmiotowy układu zbiorowego pracy może obejmować sprawy dotyczące w szczególności:

  • wymiaru i norm czasu pracy,
  • systemów i rozkładów czasu pracy,
  • pracy w godzinach nadliczbowych,
  • wymiaru urlopu wypoczynkowego,
  • warunków wynagradzania,
  • organizacji pracy,
  • bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zagrożeń psychospołecznych,
  • przeciwdziałania naruszaniu godności oraz innych dóbr osobistych pracownika,
  • naruszaniu zasady równego traktowania w zatrudnieniu i mobbingowi,
  • tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
  • podnoszenia kwalifikacji zawodowych i urlopów szkoleniowych,
  • godzenia życia zawodowego z życiem prywatnym,
  • zarządzania wiekiem i aktywnego starzenia,
  • trybu i warunków podejmowania rokowań, reprezentacji stron i udziału ekspertów oraz pozostałych kwestii prowadzenia dialogu społecznego.

Układ zbiorowy pracy będzie mógł ponadto określać tryb dokonywania okresowych ocen jego funkcjonowania, wyjaśniania treści jego postanowień oraz rozstrzygania sporów między stronami.

Wprowadzenie do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy

REKLAMA

Projekt ustawy o UZP zakłada uproszczenie procesu rejestrowania układów zbiorowych pracy, zarówno zakładowych, jak i ponadzakładowych. Nowe przepisy eliminują skomplikowaną procedurę, która wymagała przesyłania treści układów w formie pisemnej. Zamiast tego dane będą wprowadzane do systemu elektronicznego na formularzu dostępnym na stronie internetowej urzędu, który obsługuje ministra odpowiedzialnego za sprawy pracy. Przesyłanie danych jest wymagane przez dyrektywę 2022/2041, która nakłada na kraje członkowskie obowiązek systematycznego przekazywania informacji o porozumieniach zbiorowych, w tym układach zbiorowych pracy.

Nowe rozwiązania mają przyspieszyć i uprościć cały proces ewidencjonowania. Wpis do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy (KEUZP) zostanie dokonany po otrzymaniu potwierdzenia przyjęcia danych i nadaniu numeru układu w systemie. Gromadzenie danych w KEUZP będzie umożliwiało ich szybkie analizowanie. Informacje w bazie będą publicznie dostępne, ale treść samych układów będzie w dyspozycji stron, które je zawarły i będą mogły decydować o ich udostępnianiu. Do KEUZP będą ewidencjonowane również porozumienia zbiorowe zawierane przez związki zawodowe i pracodawców, a także protokoły dodatkowe. Chociaż treść tych dokumentów pozostanie dostępna tylko dla stron, do KEUZP trafią tylko określone informacje. Jest to zgodne z wymaganiami dyrektywy 2022/2041 i ma na celu pokazanie, że dialog społeczny odbywa się nie tylko przy zawieraniu układów, ale również w trakcie rokowań i zawierania porozumień.

Ewidencjonowanie porozumień zbiorowych zawieranych na podstawie innych ustaw obejmuje m.in. porozumienia dotyczące zawieszenia stosowania przepisów prawa pracy, stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia, pracy zdalnej czy przerywanego czasu pracy. Dotyczy to także porozumień zawieranych w związku z przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę po zakończeniu mediacji czy w trakcie sporu zbiorowego.

Możliwość skorzystania z pomocy mediatora

Wprowadzenie mediatora ma na celu ułatwienie negocjacji układu między stronami. Jeśli strony nie będą mogły dojść do porozumienia, mediator pomoże znaleźć rozwiązanie, zapewniając neutralność i wspierając obie strony w osiągnięciu korzystnego rozwiązania.

Określony czas obowiązywania układu zbiorowego pracy

Określenie czasu obowiązywania układu ma na celu ożywienie negocjacji. Wprowadzenie tej zasady wynika z nowych przepisów oraz analizy dotychczasowych doświadczeń. Zawieranie układów na czas nieokreślony często prowadziło do braku aktualizacji postanowień i zastoju w negocjacjach. Z tego powodu projekt ustawy przewiduje, że układ zakładowy będzie obowiązywał przez 5 lat, a ponadzakładowy przez 10 lat, z możliwością ich przedłużenia o kolejne okresy.

Podsumowując, projekt ustawy o UZP ma na celu uproszczenie procedur, zwiększenie liczby zawieranych układów zbiorowych oraz dostosowanie polskiego prawa do wymagań Unii Europejskiej, a także wprowadzenie bardziej efektywnego dialogu społecznego. Projektowane zmiany są jeszcze na etapie legislacyjnym i ostateczny projekt nie dotarł nadal do Sejmu pod głosowanie. Pracodawcy oraz związki zawodowe mają więc czas, aby dostosować swoje działania do nowych przepisów. W przypadku układów zbiorowych już obowiązujących przewidziano okres przejściowy, który wynosi 12 miesięcy

PORÓWNANIE: JAK JEST TERAZ I CO MA SIĘ ZMIENIĆ?

ASPEKT

STAN OBECNY

PLANOWANY STAN PO ZMIANACH

Zasięg układów zbiorowych

Ograniczony, obejmował głównie

pracowników etatowych

Rozszerzony na umowy cywilnoprawne

i samozatrudnionych

Negocjacje zbiorowe

Brak obowiązku dla pracodawców

zatrudniających mniej niż 250 osób

Obowiązek dla firm powyżej 50 pracowników

Czas trwania negocjacji

Nieokreślony, często przewlekły

Ustalono maksymalne terminy negocjacji

(6 miesięcy)

Sankcje za opóźnienia

Brak wyraźnych kar

Kary finansowe za opóźnienia negocjacji

Ochrona negocjatorów

Słaba ochrona pracowników

zaangażowanych w negocjacje

Surowsze przepisy chroniące negocjatorów

przed represjami

Regionalne układy zbiorowe

Rzadko stosowane

Możliwość łatwiejszego wdrażania układów

na poziomie regionalnym i branżowym

Małgorzata Krzyżowska - adwokat, partner zarządzający Aliant International Law Firm

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Personel i Zarządzanie

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zetki chcą pracować z sensem, w dobrej atmosferze i za dużą kasę

Dla pokolenia Z zaangażowanie w pracę naprawdę ma znaczenie. Z kolei 40 procent młodych mówi, że bardzo się stara w codziennych obowiązkach, a kolejne 42 procent twierdzi, że nie zawsze wszystko wychodzi im idealnie. 57 proc. młodych wskazuje pieniądze jako kluczowy czynnik wyboru pracodawcy i motywacji. Ale to nie wystarczy.

Ksiądz: 6000 zł, biskup: 10000 zł, a zakonnica ...300 zł? Zarobki i emerytury duchownych 2025

Jak wyglądają finanse duchowieństwa w Polsce? Najnowsze dane pokazują, że zarobki i świadczenia kapłanów oraz sióstr zakonnych są bardzo zróżnicowane. Prześwietlamy ich miesięczne dochody i zasady przyznawania emerytur, ujawniając pełen obraz finansowy osób duchownych.

Zaufanie pracowników: jaką jest dla firmy wartością, co zrobić by ją budować

Stwierdzenie, że zaufanie pracowników zwiększa wyniki firmy, nie budzi kontrowersji. Firmy radzą sobie lepiej, gdy ich pracownicy im ufają. Czy można jednak przeliczyć zaufanie na konkretny wynik finansowy?

Czy będą zmiany dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności?

Osoby niepełnosprawne ruchowo w stopniu umiarkowanym czują się dyskryminowane. Z tego powodu do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej skierowano kilka ważnych pytań. Wątpliwości na temat ewentualnych zmian w obowiązujących przepisach rozwiewa Pełnomocnik Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń.

REKLAMA

Czas pracy kadry zarządzającej (kierownicy, dyrektorzy i inni). Czy wszyscy menadżerowie nie mają prawa do nadgodzin? Co wynika z kodeksu pracy i orzecznictwa?

Czas pracy kadry zarządzającej w Polsce podlega szczególnym regulacjom prawnym, które różnią się od zasad obowiązujących pracowników wykonujących zadania operacyjne. Przepisy kodeksu pracy wskazują możliwość wyłączenia menadżerów pełniących funkcje kierownicze z norm dotyczących limitów czasu pracy i rozliczania nadgodzin. W praktyce pojawiają się liczne pytania, jak te zasady stosować, a orzecznictwo sądowe dostarcza cennych wskazówek.

Od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie w mocy, po nowemu zarabiają do 23 000 zł a dodatki do 3 400 zł

W wielu tekstach skupiamy się na podwyżkach dla pracowników samorządowych, dla pracowników w budżetówce, w tym nauczycieli, policjantów czy w służbie zdrowia, a warto też pamiętać o innych grupach zawodowych, może bardziej niszowych, ale jednak istniejących od dawna na polskim rynku pracy. Już od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie jest w mocy i po nowemu pracownicy zarabiają do 23 000 zł a dodatki do wynagrodzenia to nawet do 3 400 zł. Dla wielu takie stawki to tylko marzenie.

Niedoszacowane ryzyko w branży budowlanej. Blisko 3,5 tys. wypadków w 2024 r.

W branży budowlanej co roku dochodzi do tysięcy wypadków – w 2024 r. odnotowano 3442 zdarzenia, 78 osób zginęło, a 57 zostało ciężko rannych (dane GUS). Choć główną przyczyną jest błąd ludzki, finansową odpowiedzialność ponoszą pracodawcy. Dzięki rozszerzonej polisie OC możliwe jest przeniesienie roszczeń na ubezpieczyciela, jednak pośrednicy ubezpieczeniowi ostrzegają: firmy często zaniżają sumy gwarancyjne i bagatelizują ryzyko.

Wakacyjna praca nastolatków 2025 [Co mówią przepisy i na co muszą uważać rodzice oraz pracodawcy]

Sezon letni to czas, gdy młodzież chętnie podejmuje się pierwszych zawodowych wyzwań. Jednak zanim nastolatek trafi do pracy w gastronomii, biurze czy przy zbiorach owoców, warto upewnić się, że jego zatrudnienie jest zgodne z prawem. Eksperci Job Impulse przypominają, że przepisy jasno określają, kto, kiedy i w jakich warunkach może pracować w czasie wakacji.

REKLAMA

Dodatkowa praca: co teraz motywuje do szukania drugiego etatu lub innej możliwości dorobienia

Powody podejmowania dodatkowej pracy nie zawsze mają wymiar dochodowy. Owszem, najwięcej osób szuka pracy na drugi etat, bo nie wystarcza im pieniędzy na utrzymanie. Jednak wśród motywów znajdują się zgoła inne, na przykład chęć zdobycia dodatkowych doświadczeń zawodowych.

Pracujesz na własnym laptopie? Co to oznacza dla ciebie i dla twojego pracodawcy

Jeszcze kilka lat temu strategia Bring Your Own Device - BYOD, polegająca na tym, że pracownik wykonuje swoje zadania na prywatnym komputerze, laptopie lub telefonie, była postrzegana jako nowoczesne podejście do organizacji pracy. Cyberzagrożenia w ostatnim czasie zasadniczo zmieniają tę optykę.

REKLAMA