Strona główna » Kadry » Wiadomości » Służba wojskowa sposobem na unikanie zwolnień z pracy

Służba wojskowa sposobem na unikanie zwolnień z pracy

Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów

30 czerwca 2022, 09:53

Największy polski dziennik prawno-gospodarczy

Służba wojskowa a zwolnienia z pracy

ShutterStock

REKLAMA

Część zatrudnionych wykorzystuje nowe przepisy o służbie wojskowej, by zyskać ochronę przed rozwiązaniem umowy o pracę. Ułatwiają to nieprecyzyjne regulacje.

Po dwóch miesiącach obowiązywania ustawy o obronie Ojczyzny (Dz.U. z 2022 r. poz. 655 ze zm.) pracodawcy dostrzegają pierwsze praktyczne skutki nowych przepisów. Nowe rodzaje służby, w tym dobrowolna zasadnicza, umożliwiają zyskanie ochrony przez większą grupę zatrudnionych. Zdarza się, że osoby, które spodziewają się zwolnienia, decydują się na zgłoszenie do armii. Tak stało się w przypadku firmy z woj. mazowieckiego (dane do wiadomości redakcji), która przygotowywała się do wypowiedzenia umów dwóm pracownikom. Jeden z nich najpierw skorzystał z dłuższego zwolnienia lekarskiego, a następnie poinformował, że złożył wniosek o powołanie do służby (nie precyzując, czy chodzi o dobrowolną zasadniczą służbę czy o obronę terytorialną). Oczywiście ochronę zyska, jeśli zostanie powołany, w obecnej sytuacji firma mogłaby mu więc wręczyć wypowiedzenie. Rozważa to, ale bierze też pod uwagę ewentualny zarzut dyskryminacji (zwolnienia z powodu przystępowania do formacji wojskowej).

Autopromocja

- Zdarza się, że pracownicy wykorzystują służbę do unikania zwolnień. Jeśli zatrudniony złoży wniosek i zostanie powołany, co ułatwiają nowe przepisy, to firma - poza możliwością wręczenia dyscyplinarki - będzie miała związane ręce. Oczywiście już wcześniej służba wiązała się z ochroną, ale dopiero w związku z inwazją Rosji na Ukrainę znacząco wzrosło zainteresowanie możliwością przystąpienia do formacji wojskowych - wskazuje Izabela Zawacka, radca prawny z kancelarii Zawacka Rdzeń.

Na dodatek przepisy są niejasne, co wywoła wątpliwości dotyczące zakresu ochrony przystępujących do wojska.

Więcej możliwości

Wzrost zainteresowania służbą potwierdza armia. W pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie liczba chętnych do dołączenia do Wojsk Obrony Terytorialnej wzrosła siedmiokrotnie (według danych tej formacji). Ustawa o obronie Ojczyzny wprowadziła nowe rodzaje służby. W ramach dobrowolnej zasadniczej przygotowano w tym roku 15 tys. miejsc (w ciągu dwóch pierwszych tygodni naboru zgłosiło się 3,5 tys. ochotników).

Autopromocja

Kodeks pracy 2024
Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

- W następnym roku limit miejsc zostanie zwiększony - podkreśla Ministerstwo Obrony Narodowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oznacza to, że na rynku przybędzie osób, którym przysługuje szczególna ochrona przed zwolnieniem.

- To jasne, że zainteresowani nie zgłaszają się do wojska tylko po to, by zyskać dodatkowe przywileje pracownicze. Ale ten element będzie odgrywał rolę przy podejmowaniu decyzji. Jest oczywiste, że ma to zachęcić do zgłaszania się, ale dla pracodawców wywołuje istotne skutki - wskazuje Łukasz Kuczkowski, radca prawny i partner w kancelarii Raczkowski.

Autopromocja

Benefity dla pracowników
- skutki w zakresie PIT i ZUS

Sprawdź

Firmy będą musiały się liczyć nie tylko z ochroną przed zwolnieniem, lecz także z nieobecnościami członków formacji (co utrudnia organizację pracy).

Na dodatek przepisy są niejasne. Dla przykładu: w przypadku służby dobrowolnej ochrona przed zwolnieniem przysługuje od poinformowania pracodawcy o terminie rozpoczęcia szkolenia podstawowego (trwa ono 28 dni) do jego zakończenia oraz w czasie szkolenia specjalistycznego (może trwać do 11 miesięcy) i przez 12 miesięcy od jego zakończenia.

Jak przygotować się do zmian 2024. Podatki. Rachunkowość. Prawo pracy. ZUS

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2024
Prawo pracy, ZUS, podatki, rachunkowość

Sprawdź

- Pojawia się pytanie, czy tych szkoleń specjalistycznych może być kilka i czy będą one rozłożone w czasie. Jeśli tak, to po każdym z nich pracownik byłby chroniony przez rok. W praktyce zatrudniony mógłby mieć zagwarantowane zatrudnienie przez wiele lat. Na dodatek na okres szkoleń pracodawcy najprawdopodobniej będą szukać pracowników na zastępstwo, co w dzisiejszej sytuacji na rynku jest trudne - dodaje mec. Kuczkowski.

Więcej problemów

- Widoczny jest brak spójności. Artykuł 304 ustawy wskazuje, że możliwe jest zwolnienie w sytuacjach określonych w art. 52 k.p., czyli bez wypowiedzenia z winy pracownika, i art. 1 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969). Czy do wyłączenia ochrony konieczne jest więc jednoczesne spełnienie obu przesłanek, tzn. do dyscyplinarnego zwolnienia i do zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika? To w praktyce niemożliwe, ale ustawodawca zastosował spójnik „i”, co sugeruje taki wymóg - wskazuje Jakub Bartoszewicz, radca prawny i partner zarządzający w Bogacz Bartoszewicz Kancelaria Radców Prawnych.

Podkreśla, że w przypadku każdego rodzaju służb przepisy ochronne są inaczej ukształtowane (używana jest też inna terminologia). Sugeruje to, że w każdej z nich obowiązuje inny rodzaj/zakres ochrony, a nie taka była chyba intencja ustawodawcy.

- Przepisy te wymagają ujednolicenia. Należy też złagodzić ochronę, bo obecna może zachęcać do zgłaszania się do wojska po to, aby unikać zwolnienia. Przepisy powinny chronić przed zakończeniem zatrudnienia ze względu na służbę, np. z uwagi na nieobecności z powodu szkoleń wojskowych. Firma powinna mieć jednak prawo zakończyć zatrudnienie z przyczyn obiektywnych, niezwiązanych ze służbą - dodaje Jakub Bartoszewicz.

W przeciwnym razie trzeba będzie się liczyć z wykorzystywaniem nowych przepisów do uzyskania gwarancji zatrudnienia, szczególnie w razie recesji lub końca rynku pracownika. - Coraz częściej prognozuje się takie ryzyko, omawiane przepisy mogą więc jeszcze zyskać na znaczeniu - podsumowuje mec. Kuczkowski. ©℗