Urlop macierzyński dla matek wcześniaków - czy będą zmiany w 2024?

Urlop macierzyński - przed porodem i po porodzie 

Najważniejsze jest to, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) urlop macierzyński przysługuje zarówno przed porodem jak i po porodzie. Niemniej jednak, problemem dla wielu matek, szczególnie wcześniaków, które niekiedy przebywają w szpitalu nawet 3 miesiące, jest to, że właśnie tam - w szpitalu spędzają swój urlop macierzyński. Postuluje się więc o to, żeby urlop ten liczyć nie od dnia porodu a od dnia wypisania dziecka ze szpitala. Rozwiązaniem jest też wydłużenie urlopu mamom wcześniaków.

Urlop macierzyński - jak być powinno zdaniem wielu matek i Ogólnopolskiego Porozumienia Razem dla Wcześniaków

Skrajne wcześniaki spędzają w szpitalu nawet kilka miesięcy, a mamy cierpią nie tylko z powodu strachu o życie ich dziecka, ale też z żalu, że ucieka im urlop macierzyński, przemija wspólny czas z dzieckiem szczególnej troski, który też różni się od urlopu macierzyńskiego z dzieckiem urodzonym o czasie. Zdarza się, że dziecko przebywa w szpitalu przez 4-5 miesięcy. Po jego wypisie mama spędza z nim w domu o tyle miesięcy mniej, niż gdyby dziecko urodziło się czasie, bo musi wracać do pracy. A przecież mówimy o dziecku, które właśnie po wypisie ze szpitala potrzebuje najwięcej uwagi i obecności przy sobie rodzica. Wcześniaki nieco później osiągają tzw. „kroki milowe”, a więc siadanie, raczkowanie, pierwsze kroki, pierwsze słowa. Mamy wcześniaków z żalem podkreślają, że te momenty często obserwują nie one tylko ktoś inny – babcia, opiekunka, ciocia, bo mamy już musiały wrócić do pracy – podkreśla prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, prezes Fundacji Koalicja dla wcześniaka.

Pełnopłatne zwolnienie lekarskie z tytułu opieki nad wcześniakiem - a nie urlop macierzyński

Jako przedstawiciele środowiska rodziców wcześniaków apelujemy, by mama każdego wcześniaka, który wymaga hospitalizacji po narodzinach, miała prawo skorzystać z pełnopłatnego zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad dzieckiem, a urlop macierzyński, żeby zaczynał się wraz z wypisem dziecka do domu. Dodatkowo, mamy wcześniaków aktualnie przebywające na urlopie macierzyńskim proszą o wydłużenie im tego urlopu o czas, jaki dziecko spędziło w szpitalu – wyjaśnia dr Katarzyna Dyńska-Kukulska, prezeska Fundacji MatkoweLove Wsparcie Wcześniaka.

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - odpowiedź na petycję

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - tak odpowiada na petycję: "(…) urlop macierzyński ma na celu ochronę zdrowia matki, regenerację sił po odbytym porodzie, a także ochronę zdrowia fizycznego i psychicznego dziecka poprzez umożliwienie bezpośredniego kontaktu matki z dzieckiem oraz sprawowanie nad nim osobistej opieki w pierwszym okresie jego życia. Biorąc powyższe pod uwagę, w mojej ocenie przyjęte w Polsce rozwiązania powinny w sposób szczególny regulować uprawnienia rodziców hospitalizowanych wcześniaków i noworodków w kontekście długości trwania urlopu macierzyńskiego. Mając na względzie dobro dzieci urodzonych przedwcześnie i dzieci hospitalizowanych zaraz po urodzeniu oraz trudną sytuację, w której w tym czasie znajdują się pracownice -matki dziecka, zapewniam, iż Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje zgłaszane dotąd postulaty w celu wypracowania jak najlepszych rozwiązań dla rodziców i ich dzieci. Problematyka ta ma złożony charakter także z uwagi na powiązanie przepisów Kodeksu pracy z przepisami m.in. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) oraz z szeregiem pragmatyk służbowych. Dlatego wszelkie proponowane zmiany przepisów powinny być szczegółowo przeanalizowane oraz poddane szerokim konsultacjom. Raz jeszcze dziękuję Paniom za przesłane postulaty i pragnę zapewnić, że jesteśmy otwarci na dialog i współpracę w powyższej sprawie.".

Wady petycji - co z matkami dzieci, które wyjdą ze szpitala ale szybko tam wrócą?

Moim zdaniem sama idea jest słuszna i problem niewątpliwie istnieje. Niemniej jednak rozwiązanie powinno być systemowe, nie może bowiem dochodzić do dyskryminacji matek dzieci, które nie były wcześniakami. Łatwo bowiem można sobie wyobrazić taką sytuację, że dziecko rodzi się w terminie, matka wychodzi, ze szpitala np. po 3 dniach i jej urlop macierzyński rozpoczyna się po wyjściu ze szpitala (tak jak chcą organizacje, które przygotowały petycję), ale wraca do tego szpitala np. po tygodniu, bo dziecko zachorowało i przebywa w nim np. 3 miesiące. Wówczas urlop macierzyński też już "biegnie". Problemy można by zapewne mnożyć, bo życie pisze różne scenariusze. Projektodawca będzie więc musiał stworzyć na tyle uniwersalne przepisy, aby nie dochodziło do paradoksów i nierówności.