REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ciężar dowodu w postępowaniu procesowym

Krzysztof Czyżewski

REKLAMA

Sąd ocenia dowody według własnego uznania po wszechstronnym i wnikliwym zbadaniu zgromadzonego i przedstawionego przez strony materiału dowodowego.

Podstawową zasadę dowodzenia tzw. zasadę ciężaru dowodu statuuje art. 6 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Jeżeli wskazujemy, że pracownik dopuścił się naruszenia regulaminu pracy, musimy to wykazać. Gdy twierdzimy wbrew stanowisku pracownika, że otrzymał on wynagrodzenie w terminie – musimy udowodnić to, np. poleceniem przelewu.

REKLAMA

Autopromocja

Prawo zna jednak sytuacje, kiedy ciężar dowodu jest przeniesiony na drugą stronę. Możliwe jest zatem, że to strona, względem której podnoszone jest roszczenie, musi udowadniać, że jest ono bezzasadne (tak jest np. przy zagadnieniach związanych z naruszeniem dóbr osobistych – art. 24 § 1 k.c.).

Od udowodnienia należy odróżnić uprawdopodobnienie. Uprawdopodobnienie zachodzi wtedy, kiedy wskazuje się okoliczności potwierdzające dany fakt bez zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym. Uprawdopodobnienie jest możliwe, gdy ustawa wyraźnie tak stanowi (np. uprawdopodobnienie braku zawinienia przy niezachowaniu terminu) – art. 243 k.p.c.

Właściwość sądu pracy >>

Domniemania

Wyróżniamy 2 rodzaje domniemań: faktyczne i prawne. Domniemanie faktyczne to wniosek, jaki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (art. 231 k.p.c.). Fakty mające znaczenie dla sprawy, które sąd uzna za objęte domniemaniem faktycznym, nie wymagają dowodzenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z domniemaniem prawnym mamy do czynienia, kiedy ustawa posługuje się zwrotem „domniemywa się” lub podobnym. Co istotne, nie można przeprowadzić dowodu przeciwko domniemaniu prawnemu – art. 234 k.p.c.

Nie trzeba udowadniać też okoliczności, które są powszechnie znane lub znane sądowi z urzędu (art. 228 k.p.c.). Należy pamiętać, że znane sądowi z urzędu są okoliczności związane z działaniem sądu jako organu, a nie sędziego. Sąd z urzędu zna fakty dotyczące postępowania, nie zna z urzędu jednak np. specyfiki zatrudnienia w przemyśle włókienniczym, nawet jeśli sędzia kiedyś był tkaczem.

Nie wymagają dowodu także fakty przyznane (art. 229 k.p.c.), tj. fakty podane przez jedną stronę i potwierdzone jako zgodne przez drugą choćby milcząco (art. 230 k.p.c.). Instytucja przyznania ma na celu przyspieszenie postępowania, a także realizację zasady dyspozytywności, to znaczy uzależnienia od stron przebiegu postępowania.


Ocena dowodów przez sąd

Sąd ocenia dowody według własnego przekonania po wszechstronnym zbadaniu zgromadzonego materiału (art. 233 § 1 k.p.c.). Kieruje się tu doświadczeniem życiowym, okolicznościami sprawy itp. Dlatego też nieraz mówimy o dowodach „lepszych” czy „gorszych”. O wiele mocniejszym dowodem będzie przecież zeznanie obciążające pracownika złożone przez jego kolegę z równorzędnego stanowiska niż jego przełożonego, z którym pracownik wcześniej wszedł w konflikt.

Należy podkreślić, że nie wszystkie okoliczności powinny być przedmiotem dowodu. Są nim tylko fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.).

Choć dowodzić można w zasadzie w każdy sposób, Kodeks postępowania cywilnego zawiera szczegółowe regulacje dotyczące niektórych środków dowodowych.

Dokumenty

Ważnym dowodem w procesie są dokumenty. Są to mocne dowody, bowiem w przeciwieństwie do zeznań świadków zazwyczaj są jasne, niezmienne i trwałe. Kodeks dzieli dokumenty na prywatne i urzędowe.

REKLAMA

Dokument urzędowy to dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania (art. 244 § 1 k.p.c.). Dokument urzędowy stanowi dowód tego, co jest w nim stwierdzone. Jeśli zatem dysponujemy dokumentem urzędowym (np. zaświadczeniem o niezaleganiu ze składkami ZUS), to aby udowodnić, że jest inaczej, druga strona musi przeprowadzić dowód.

Dokument prywatny to każdy inny dokument niż dokument urzędowy. Stanowi on nie dowód zaistnienia danego faktu, a jedynie tego, że osoba, która podpisała ów dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Jest to zatem pisemne twierdzenie, a nie udowodnienie danej okoliczności.

Zeznania świadków

Kolejnym dowodem opisywanym przez kodeks jest zeznanie świadków. Strona powołująca się na zeznania świadków powinna dokładnie oznaczyć fakty, które mają być stwierdzone tymi zeznaniami. Świadkami nie mogą być osoby niezdolne do postrzegania i komunikowania, osoby objęte tajemnicą służbową, przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane jako strony. Co istotne, w niektórych przypadkach można odmówić zeznań lub odpowiedzi na zadane mu pytanie (art. 261 k.p.c.).

Należy też pamiętać, że strona nigdy nie może zeznawać jako świadek – zeznania stron to odrębny środek dowodowy.

Jeżeli sprawa wymaga zbadania przedmiotu, przeprowadza się oględziny. Z oględzinami może być połączone przesłuchanie świadków. Oględziny mogą (ale nie muszą) odbyć się w obecności biegłych (art. 292 k.p.c.).

Czy pracownica, której umowę o pracę ZUS uznał za pozorną, powinna nadal świadczyć pracę >>

Opinia biegłych

W przypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków co do liczby i wyboru biegłych wzywa biegłego lub biegłych do złożenia opinii (art. 278 § 1 k.p.c.).

Opinia biegłego nie jest zeznaniem. Jest ona wyrażeniem stanowiska na dany temat. Nie może być to stanowisko stanowiące de facto rozstrzygnięcie merytoryczne sporu. Z drugiej zaś strony sędzia powinien powołać biegłego zawsze, kiedy spór dotyczy kwestii wymagającej wiadomości specjalnych. Jeżeli spór dotyczy praw autorskich do utworów skomponowanych przez pracownika, sędzia musi zasięgnąć opinii biegłego, nawet jeśli sam z wykształcenia jest muzykiem.

Przesłuchanie stron i inne środki dowodowe

Do przesłuchania stron dochodzi tylko, kiedy w sprawie pozostają niewyjaśnione okoliczności mające istotne znaczenie do jej rozwiązania (art. 299 k.p.c.).

Inne środki dowodowe to w szczególności dowody z nagrań, z badania krwi, z próbek DNA itp. Kodeks dopuszcza także środki dowodowe inne niż wspomniane w kodeksie (art. 309 k.p.c.).

Dowodzić można na różne sposoby, a postępowanie dowodowe jest nieraz najważniejszym elementem procesu. W procesie dowodzenia najistotniejsze wbrew pozorom nie jest „prawnicze” podejście do danego zagadnienia, a często zdroworozsądkowe przemyślenie – jak daną okoliczność najprościej (i dlatego nieraz najbardziej skutecznie) udowodnić.

Podstawa prawna:

● ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe, obowiązkowe badania medycyny pracy dla pracowników w 2025 r. Jakie badania dojdą? Od kiedy?

Nowe, obowiązkowe badania medycyny pracy dla pracowników w 2025 r. Jakie badania dojdą? Od kiedy? Co to oznacza dla pracodawców? Lekarz medycyny pracy będzie mógł wystawić skierowanie na dodatkowe, profilaktyczne badania. Jakie?

Premia inflacyjna - dobrowolne wsparcie dla pracowników wolne od podatku i składek

Premia za wyrównanie inflacji ma na celu wsparcie pracowników w trudnych okresach ekonomicznych. To dobrowolne świadczenie wprowadził niemiecki rząd w październiku 2022 r. Pracodawcy mogą wypłacać premię do końca grudnia 2024 r.

Trzy przykłady na limit 2419,33 zł: Świadczenie uzupełniające 500 zł zmniejsza łączenie go z rentą, zasiłkiem, emeryturą

Świadczenie uzupełniające 500 zł to dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Po przekroczeniu progu dochodu 2419,33 zł zaczyna działać mechanizm "złotówka za złotówkę".

Dofinansowanie od pracodawcy do zimowego wypoczynku 2024/2025 nie tylko dla obecnych, ale również dla byłych pracowników i ich rodzin. Komu, na jakich zasadach i w jakiej wysokości przysługuje?

Mowa o świadczeniu urlopowym „wczasy pod gruszą” (które – na takich samych zasadach jak w okresie letnim – może być również pobierane w okresie zimowym) oraz dofinansowaniu zorganizowanego wypoczynku dzieci i młodzieży. Obydwa świadczenia, mogą otrzymać pracownicy i ich rodziny, jak również byli pracownicy, którzy przeszli na emeryturę lub rentę i ich rodziny, których pracodawcy mają obowiązek utworzenia lub dobrowolnie tworzą zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, ale nie tylko. Pracownikom, których pracodawcy nie tworzą ZFŚS – pracodawcy również mogą wypłacać świadczenie urlopowe. 

REKLAMA

Wigilia dniem wolnym od pracy. Czy sklepy będą czynne? [projekt ustawy do wglądu]

Projekt ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw jest już w Sejmie. Poparcie dla wprowadzenia dnia wolnego od pracy w Wigilię wyraził prezydent Andrzej Duda. Pojawił się także pomysł, żeby Wigilia zastąpiła inny dzień wolny.

Wynagrodzenie zasadnicze nie niższe od wynagrodzenia minimalnego. Będą surowe kary za nieprzestrzeganie przepisów

Projektowana ustawa o minimalnym wynagrodzeniu zmienia zasady określania wysokości wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Nowe przepisy zwiększą także sankcje grożące pracodawcy za łamanie praw pracowniczych, w tym dotyczących wynagrodzenia. Projekt ustawy zakłada, że przepisy o ustalaniu wynagrodzenia pracownika wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.

Dzień wolny w Wigilię. Czy zastąpi inny dzień wolny od pracy?

W Sejmie jest już projekt ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw. Projektodawcy proponują ustanowić 24 grudnia – Wigilię Bożego Narodzenia dniem wolnym od pracy. Warto zastanowić się, czy Wigilia nie mogłaby zastąpić innego wolnego dnia, który nie jest dla ludzi tak istotny - uważa minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

Komunikat ZUS: Późniejszy termin wyłączenia możliwości wystawiania e-ZLA

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że z opóźniony został termin planowanego wyłączenia możliwości wystawiania e-ZLA z Pulpitu Lekarza.

REKLAMA

Komunikat ZUS: Portal PUE/eZUS będzie niedostępny

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o konieczności przeprowadzenia prac serwisowych portalu PUE/ZUS. W związku z powyższym portal będzie niedostępny.

Będzie dłuższy termin ważności zaświadczeń lekarskich. Zostaną też określone wzory mLegitymacji osoby niepełnosprawnej

Już wkrótce zmienią się przepisy rozporządzenia o orzekaniu o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zostanie wydłużony termin ważności zaświadczeń lekarskich. Ponadto określone zostaną wzory mLegitymacji osoby niepełnosprawnej.

REKLAMA