Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe

Pracownikowi, który pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy, przysługuje wynagrodzenie ustalone w obowiązującej go umowie o pracę. Za każdą zaś dodatkową godzinę pracy, przekraczającą ustalony dla pracownika wymiar czasu pracy, należy wypłacić nie tylko normalne wynagrodzenie, ale i dodatek z tytułu pracy nadliczbowej.

Godziny nadliczbowe średniotygodniowe

Aby ustalić liczbę godzin nadliczbowych średniotygodniowych, za które pracownikowi przysługuje dodatek, wystarczy skorzystać z następującego wzoru:

W – FPG – GND = GNT,

gdzie:

W – oznacza wymiar czasu pracy obowiązujący pracownika w danym okresie rozliczeniowym,

FPG – oznacza liczbę faktycznie przepracowanych w okresie rozliczeniowym godzin,

GND – oznacza liczbę wypracowanych w okresie rozliczeniowym nadgodzin dobowych,

GNT – oznacza liczbę nadgodzin tygodniowych, za które pracownikowi przysługuje 100% dodatek do wynagrodzenia.

Przykład

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym w maju 2009 r. przepracował 180 godzin, z czego 6 stanowiło pracę nadliczbową dobową. 14 godzin stanowiło zatem przekroczenie średniotygodniowe, za które pracownik otrzyma 100% dodatek:

180 – 160 – 6 = 14.

Do ustalania godzin nadliczbowych przyjmujemy wymiar czasu pracy obowiązujący konkretnego pracownika w danym okresie rozliczeniowym, nie zaś wymiar służący do planowania czasu pracy w tym okresie. Należy zatem odpowiednio pomniejszyć go za okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Przykład

Pracownik zatrudniony w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym w okresie od kwietnia do czerwca 2009 r. przepracował 526 godzin. W tym okresie 10 godzin stanowiło godziny nadliczbowe dobowe. Pracownik w tym samym czasie był również na zwolnieniu lekarskim, które przypadało na cały tydzień, w którym pracownik miał zaplanowanych 36 godzin pracy. Wymiar czasu pracy tego pracownika wynosi zatem 460 godzin (496 – 36 = 460). Pracownik przepracował więc w tym okresie rozliczeniowym 56 godzin nadliczbowych średniotygodniowych:

526 – 460 – 10 = 56.

Normalne wynagrodzenie za pracę

Za pracę w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych pracownikowi należy się przede wszystkim normalne wynagrodzenie liczone od wszystkich stałych (wypłacanych co miesiąc) składników, przysługującego pracownikowi wynagrodzenia ustalonego w obowiązującej go umowie o pracę.

Przykład

Pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym w czerwcu 2009 r. przepracował 178 godzin, z czego 10 stanowiło pracę w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych. Pracownik wynagradzany jest stawką zasadniczego wynagrodzenia w wysokości 3000 zł, dodatkiem stażowym w wysokości 300 zł oraz premią kwartalną w wysokości 1000 zł. Pracownik w czerwcu otrzyma zatem normalne wynagrodzenie za 168 godzin. Kwota 3300 (3000 zł + 300 zł) zrekompensuje mu jednak pracę w normalnym wymiarze czasu pracy, a więc 168 godzin, za pozostałych 10 godzin zaś pracownik otrzyma (3000 zł + 300 zł) /168 godz. x 10 godz. = 196,40 zł.

(stałe składniki wynagrodzenia/wymiar czasu pracy x liczba przepracowanych nadgodzin)

Termin wypłaty normalnego wynagrodzenia

Normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe średniotygodniowe płacimy w tych miesiącach, w których wystąpiła dodatkowa praca, która je spowodowała. Stwierdzenie pracy w godzinach nadliczbowych następuje dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego, a praca powodująca te nadgodziny występuje w całym tym okresie.

Przykład

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym wynagradzany stawką zasadniczego wynagrodzenia równą 3600 zł miał zaplanowaną pracę na okres rozliczeniowy od kwietnia do czerwca w następującym wymiarze:

• kwiecień – 168 godz.,

• maj – 160 godz.,

• czerwiec – 168 godz.

Wskutek szczególnych okoliczności pracownik pracował jednak:

• w kwietniu – 180 godz.,

• w marcu – 166 godz.,

• w czerwcu – 180 godz.

Wszystkie dodatkowe godziny stanowiły pracę nadliczbową średniotygodniową.

Pracownik otrzyma normalne wynagrodzenie:

• w kwietniu: 3600 zł za 168 godzin planowanej pracy oraz 257,16 zł za 12 godzin nadliczbowych (3600 zł : 168 godz. = 21,43; 21,43 zł x 12 godz. = 257,16 zł),

• w maju: 3600 zł za 160 godzin planowanej pracy oraz 135 zł za 6 godzin nadliczbowych (3600 zł : 160 godz. = 22,50; 22,50 zł x 6 godz. =135 zł),

• w czerwcu: 3600 zł za 168 godzin planowanej pracy oraz 257,16 zł za 12 godzin

nadliczbowych (3600 zł : 168 godz. = 21,43;

21,43 zł x 12 godz. = 257,16 zł).

Dodatki za nadgodziny średniotygodniowe

Za pracę w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje również dodatek w wysokości 100%. Dodatek w odróżnieniu od normalnego wynagrodzenia za pracę nadliczbową liczy się co do zasady, biorąc za podstawę jedynie stawkę zasadniczego wynagrodzenia.

Przykład

Pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym w czerwcu 2009 r. przepracował 180 godzin, z czego 12 stanowiło pracę w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych. Pracownik wynagradzany jest stawką zasadniczego wynagrodzenia w wysokości 2500 zł, dodatkiem stażowym w wysokości 250 zł oraz dodatkiem funkcyjnym w wysokości 500 zł. Za 12 godzin pracy w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych oprócz normalnego wynagrodzenia pracownik otrzyma 178,56 zł;

2500 zł : 168 godz. = 14,88 x 12 godz. = 178,56 zł.

(stawka zasadniczego wynagrodzenia/wymiar czasu pracy obowiązujący w ostatnim miesiącu okresu rozliczeniowego x liczba godzin nadliczbowych).

Dlatego też wynagrodzenie tego pracownika w czerwcu wyniesie:

2500 + 250 + 500 = 3250 + 178,56 (normalne wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach) + 178,56 (100% dodatku za nadgodziny) = 3607,12 zł.

Termin wypłaty dodatków za nadgodziny tygodniowe

Dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych tygodniowych w przeciwieństwie do normalnego wynagrodzenia za pracę wypłaca się wraz z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc okresu rozliczeniowego. Przyjmuje się również, że w tym miesiącu one powstają.

Podstawa prawna:

• art. 151¹ § 2 Kodeksu pracy.