Zasiłek macierzyński 2024

• Zasiłek macierzyński 2024 – ustawa
• Zasiłek macierzyński minimum 14 tygodni
• Zasiłek macierzyński minimum 8 tygodni
• Zasiłek macierzyński a zgon matki lub porzucenie dziecka
• Matka bez ubezpieczenia a zasiłek macierzyński
• Zasiłek macierzyński – jakie urlopy?
• Zasiłek macierzyński 2024 – dokumenty do ZUS
• Ile zasiłek macierzyński wynosi w 2024 roku?
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego
• Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego
• Zasiłek macierzyński za czas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w pełnym wymiarze
• Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia

Zasiłek macierzyński 2024 – ustawa

Podstawę prawną prawa do zasiłku macierzyńskiego stanowi Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z jej art. 29 ust. 1. zasiłek macierzyński przysługuje osobie ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:

1. urodziła dziecko;
2. przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
3. przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia.

Zasiłek macierzyński minimum 14 tygodni

Matka dziecka może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, a tym samym z pobierania zasiłku macierzyńskiego, ale tylko po wykorzystaniu przez nią co najmniej 14 tygodni urlopu po porodzie. Ważne, aby było to 14 tygodni po porodzie. Wykorzystanie na przykład 2 tygodni przed porodem i 12 tygodni po porodzie nie wystarczy.

Jeśli po 14 tygodniach od porodu kobieta zrezygnuje z zasiłku macierzyńskiego, przysługuje on ubezpieczonemu - ojcu dziecka. Występuje on w tym celu do swojego pracodawcy o urlopu macierzyński w pozostałej części (tzw. urlop tacierzyński) lub przerywa działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Zasiłek macierzyński minimum 8 tygodni

W art. 29 ust. 5 ustawa zasiłkowa przewiduje możliwość skorzystania przez matkę dziecka tylko z 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie, a co za tym idzie zasiłku macierzyńskiego. Jest to jednak szczególna sytuacja, kiedy kobieta legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Po rezygnacji kobiety z zasiłku, przysługuje on ubezpieczonemu - ojcu dziecka albo ubezpieczonemu - innemu członkowi najbliższej rodziny, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Podobnie jest w sytuacji, kiedy ubezpieczona - matka dziecka przebywa w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Za okres pobytu w szpitalu ubezpieczona nie pobiera zasiłku. Wypłata jest przerwana, a w tym czasie korzysta z zasiłku ubezpieczony - ojciec dziecka albo inny ubezpieczony członek najbliższej rodziny.

Zasiłek macierzyński a zgon matki lub porzucenie dziecka

Może zdarzyć się, ż matka nowo narodzonego dziecka umiera albo porzuca dziecko. Co wówczas dzieje się z zasiłkiem macierzyńskim? Podobnie jak w powyższych przykładach przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka albo innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

Przepisy ustawy zastrzegają jednak, że w przypadku porzucenia dziecka przez matkę zasiłek przysługuje ojcu albo innemu członkowi najbliższej rodziny dopiero za okres przypadający po dniu porzucenia dziecka, który nie może przypadać wcześniej niż po wykorzystaniu przez matkę 8 tygodni zasiłku po porodzie.

Matka bez ubezpieczenia a zasiłek macierzyński

W przypadku kiedy matka dziecka jest nieubezpieczona (nie posiada także tytułu do objęcia ubezpieczeniem) i umiera, porzuca dziecko albo nie ma możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem zasiłek macierzyński przysługuje za okres przypadający już po dniu zaistnienia tych okoliczności ojcu dziecka albo innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, który uzyskał prawo do urlopu związanego z rodzicielstwem albo przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Jeżeli matkę, która nie posiada tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, zasiłek macierzyński przysługuje ojcu do wyczerpania wymiaru zasiłku. Nie może być to jednak okres dłuższy niż czas trwania zatrudnienia matki.

Zasiłek macierzyński – jakie urlopy?

Za jakie urlopy przysługuje zasiłek macierzyński? W świetle art. 29a. ust. 1. zasiłek macierzyński wypłacany jest za czas:

• urlopu macierzyńskiego, 
• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, 
• urlopu rodzicielskiego,
• urlopu ojcowskiego.

Zasiłek macierzyński 2024 – dokumenty do ZUS

Kto wypłaca zasiłek macierzyński? Zasiłek wypłacany jest przez ZUS osobie ubezpieczonej. Pracownica, która ubiega się o zasiłek, informuje pracodawcę o dacie porodu i przedstawia skrócony odpis aktu urodzenia. Może też złożyć wniosek o urlop macierzyński i urlop rodzicielski w pełnym wymiarze w terminie 21 dni po porodzie. Wówczas za pełny okres urlopów będzie otrzymywała zasiłek uśredniony czyli 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.

ZUS do wypłaty zasiłku macierzyńskiego potrzebuje:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku albo przez Zakład za zgodność z oryginałem.
• gdy dziecko urodziło się za granicą, przetłumaczony na język polski skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka lub ich kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku albo przez Zakład za zgodność z oryginałem
• zaświadczenie druk Z-3 (dla pracownika) wypełnione przez płatnika składek (można to zrobić na PUE ZUS)
• zaświadczenie druk Z-3b (dla prowadzących działalność pozarolniczą).

Ile zasiłek macierzyński wynosi w 2024 roku?

Wysokość zasiłku macierzyńskiego określa art. 31ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa. Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Taka wysokość przysługuje za czas urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Podstawa wymiaru zasiłku dla pracownika to przeciętne miesięczne wynagrodzenie liczone z:

• 12 ostatnich miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolności do pracy albo
• pełnych kalendarzowych miesięcy ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.

Przy stałym wynagrodzeniu za pracę będzie to więc kwota wynosząca 100% pensji.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego

Za okres urlopu ojcowskiego, który wynosi 2 tygodnie do ukończenia 12 miesiąca życia przez dziecko, ojciec pobiera zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego

Za czas urlopu rodzicielskiego miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku. Istnieje możliwość pobierania w trakcie trwania urlopu rodzicielskiego zasiłku w wymiarze 81,5% podstawy wymiaru. Więcej na ten temat można przeczytać w dalszej części artykułu.

Najnowsza zmiana w urlopach rodzicielskich dotyczy dodania dodatkowych 9 tygodni urlopu dla drugiego rodzica. Jest to jego wyłączne prawo, a zasiłek macierzyński za czas tych 9 tygodni wynosi zawsze 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Ustawodawca zastrzega, że w przypadku niewykorzystania ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pierwszym roku życia dziecka, zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Co więcej, przysługuje wówczas jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego do wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Należy jednak pamiętać, iż niezbędny jest w tym celu wniosek ubezpieczonego.

Jeśli pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u tego samego pracodawcy, wysokość zasiłku pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego

W sytuacji kiedy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego (ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych), kwotę zasiłku macierzyńskiego podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. Obecnie świadczenie rodzicielskie wynosi 1000,00 zł. 

Jeśli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, podwyższenie ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest wypłacany zasiłek macierzyński. Omawiane podwyższenie finansowane jest z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasiłek macierzyński za czas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w pełnym wymiarze

Jeśli pracownica w terminie 21 dni po porodzie złoży do pracodawcy pisemny wniosek o urlop macierzyński i bezpośrednio po nim urlop rodzicielski w pełnym wymiarze (nie licząc 9 tygodni, które przysługują wyłącznie ojcu dziecka), zasiłek macierzyński za cały czas trwania tych urlopów zostanie uśredniony, a więc co miesiąc będzie otrzymywała 81,5% podstawy wymiaru zasiłku. 

Podobnie osoba ubezpieczona, która nie później niż 21 dni od przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo od przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej), może złożyć taki pisemny wniosek. Wówczas zasiłek macierzyński zostanie jej wypłacony za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, nie licząc okresu 9 tygodni, który stanowi wyłączne prawo drugiego rodzica.

Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia

Pobieranie zasiłku macierzyńskiego możliwe jest również w przypadku urodzenia dziecka już po ustaniu zatrudnienia. Otóż zasiłek macierzyński będzie należał się, jeżeli ubezpieczenie ustało w okresie ciąży:

1. wskutek śmierci, ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
2. z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.

Pracownicy, której umowa o pracę wygasła z tytułu śmierci pracodawcy lub której umowa o pracę została rozwiązana w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i nie zapewniono jej innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.