REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Renta rodzinna po zmarłym emerycie

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Renta rodzinna po zmarłym emerycie /Fot. Fotolia
Renta rodzinna po zmarłym emerycie /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wbrew obiegowej opinii ZUS nie przyzna wdowie świadczenia męża, a więc emerytury. Polskie przepisy nie przewidują bowiem przejścia uprawnień ubezpieczonego na inne osoby po jego śmierci. Wdowa otrzyma zaś rentę rodzinną.

Renta rodzinna najczęściej kojarzona jest z sytuacją, gdy umiera osoba stosunkowo młoda, która zostawia po sobie małoletnie dzieci lub niepracującą żonę. I w takich przypadkach przyznawana jest najczęściej. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, żeby w przypadku gdy zmarły pobierał już emeryturę (także zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne), o rentę rodzinną wystąpił jego małżonek, nawet gdy sam pobiera już emeryturę, a dzieci są od dawna pełnoletnie – oczywiście po spełnieniu wszystkich warunków ustawowych.

REKLAMA

Autopromocja

Wiele osób błędnie przy tym sądzi, że w przypadku osób starszych żona (bo w większości przypadków żyje dłużej od męża) ma prawo do pobierania emerytury po mężu. Taka instytucja w polskim prawie nie występuje, emerytura przysługuje tylko osobie, której została przyznana. Wdowie lub wdowcowi, nawet gdy sami są już emerytami lub rencistami, przysługuje właśnie renta rodzinna, która w pewnym sensie pełni taką rolę. Wystąpienie o takie świadczenie będzie opłacalne jednak tylko wtedy, gdy emerytura zmarłego była znacząco wyższa. Przede wszystkim trzeba zaś pamiętać, że można pobierać tylko jedno świadczenie (własną emeryturę/rentę lub rentę rodzinną po zmarłym).

Zobacz: Ubezpieczenia społeczne

Wiek albo stan zdrowia

Uzyskanie prawa do tego świadczenia przez wdowę lub wdowca obwarowane jest dodatkowymi przesłankami.

Starający się o nie współmałżonek musi zatem spełnić warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy albo sprawowania opieki nad członkami rodziny. Prawo do renty rodzinnej uzależnione jest od skończenia przez współmałżonka w chwili śmierci męża (żony) 50 lat lub jego niezdolności do pracy, ewentualnie wychowywania co najmniej jednego dziecka, wnuka lub rodzeństwa uprawnionego do renty rodzinnej po zmarłym, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat. W tym ostatnim przypadku chodzi również o sytuację sprawowania pieczy nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. Co istotne, prawo do renty wdowa bądź wdowiec nabędą również wtedy, gdy przynajmniej jeden z powyższych warunków spełnili w ciągu pięciu lat od śmierci współmałżonka lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej. [przykład 1]

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy książkę: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Dodatkowym warunkiem pozwalającym na skorzystanie z tych przepisów jest pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich we wspólności małżeńskiej. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z 26 października 2006 r., sygn. akt III UZP 3/06, mającej charakter zasady prawnej, warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej przez wdowę (wdowca) jest, poza spełnieniem przesłanek określonych w art. 70 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej (art. 70 ust. 3 tej ustawy). Udowodnienie, że małżonkowie nie pozostawali we wspólności majątkowej, ciąży na ZUS.

O rentę rodzinną z ZUS mogą się też ubiegać ci małżonkowie, którzy nie są i nie byli objęci powszechnym systemem ubezpieczenia. Jeśli więc np. wdowa była ubezpieczona w KRUS i stamtąd pobiera emeryturę, nic nie stoi na przeszkodzie, aby po śmierci męża wystąpiła o rentę rodzinną do ZUS. Biorąc pod uwagę to, jak niskie są świadczenia z KRUS, w większości przypadków pobieranie renty rodzinnej po mężu z ZUS będzie korzystniejsze.

Zobacz: Ubezpieczenia 

Nie ma ryzyka

Przyznanie renty rodzinnej nie oznacza jednak, że ZUS będzie wypłacał świadczenie dokładnie w tej samej wysokości, jaką otrzymywał zmarły. Zostaje ono zmniejszone do 85 proc. Jeśli zmarły pobierał świadczenie niewiele tylko wyższe od emerytury wdowy (wdowca), nie ma sensu w ogóle występować do ZUS z wnioskiem o taką rentę. Przepisy nie pozwalają na łączne pobieranie swojej emerytury i renty rodzinnej po mężu lub żonie. Otóż w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie emerytalnej, wypłaca się jedno z nich – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Zasada ta wynika wprost z art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. [przykład 2]

ZUS kieruje się zawsze wysokością świadczeń. Pierwszeństwo będzie przysługiwało zatem wyższemu z nich, więc nawet jeśli wnioskodawca wyboru nie dokona i zrobi to za niego ZUS, może być pewny, że nie straci na tym finansowo. Nie ma obawy, że gdy renta okaże się niższa niż emerytura wnioskodawcy, ZUS zacznie mu ją wypłacać zamiast jego własnego, wyższego świadczenia.

Zobacz: Emerytury i renty

Niezbędne dokumenty

REKLAMA

Niezbędne będzie jednak złożenie odpowiedniego wniosku do ZUS. Zakład nie ustali prawa do renty rodzinnej z urzędu na tej tylko podstawie, że zmarły miał małżonka z niższą emeryturą lub bez prawa do świadczeń. Na złożenie wniosku nie ma terminu, może być złożony w każdym czasie, ale trzeba pamiętać, że ZUS nie wypłaci renty rodzinnej wstecznie, a najwyżej od miesiąca, w którym złożono wniosek. To, że śmierć małżonka nastąpiła kilka albo kilkanaście miesięcy wcześniej, nie ma żadnego znaczenia.

Starając się o rentę rodzinną, należy więc wypełnić wniosek ZUS Rp-2 (ZUS Rp-2a) i dołączyć m.in. dokument poświadczający datę urodzin wnioskodawcy, odpis skrócony aktu małżeństwa, akt zgonu. W przypadku powoływania się na niezdolność do pracy wnioskodawca musi ją potwierdzić orzeczeniem lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS. Natomiast uprawnienie do świadczenia, pomimo niepozostawania we wspólności małżeńskiej, potwierdza się załączonym wyrokiem lub ugodą sądową ustalającymi alimenty.ⒸⓅ

Zobacz: Kalkulatory

PRZYKŁAD 1

Dopiero po ukończeniu 50 lat

Pani Janina w chwili śmierci męża miała ukończone 48 lat. Jej mąż już od kilku lat pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy. Małżonkowie nie mieli dzieci, a pani Janina nie posiadała orzeczenia o niezdolności do pracy. Niespełnienie żadnego z warunków wskazanych ustawą emerytalną nie oznacza, że prawa takiego w ogóle nie nabędzie. Ukończenie przez nią 50. roku życia, co nastąpi za dwa lata, umożliwi jej staranie się o rentę po zmarłym mężu.

PRZYKŁAD 2

Urząd sam zdecyduje

Pani Jadwiga od trzech lat jest na emeryturze. Kilka miesięcy temu zmarł jej mąż. Pobierana przez nią emerytura to 1960 zł brutto. Jej zmarły mąż pobierał emeryturę w wysokości 2500 zł. Renta rodzinna dla pani Jadwigi wynosiłaby więc 2125 zł.

W tej sytuacji pani Jadwiga powinna wybrać między własną emeryturą i rentą po zmarłym mężu. Gdy jednak tego nie zrobi, decyzję i tak podejmie za nią ZUS, wypłacając rentę rodzinną jako świadczenie wyższe. ⒸⓅ

Autor: Ewa Bogucka-Łopuszyńska, radca prawny

Podstawa prawna

Art. 65–74, art. 95 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).

Zobacz: Wskaźniki i stawki

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
FPP: Zwiększenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – inicjatywa legislacyjna

Federacja Przedsiębiorców Polskich podjęła inicjatywę legislacyjną na forum Rady Dialogu Społecznego. Inicjatywa dotyczy zwiększenia kwoty dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami, wypłacanego przez PFRON.

Idą zmiany dla dawców krwi. Ile może być wolnego: jeden, dwa czy trzy dni?

Idą zmiany dla dawców krwi. Ile może być wolnego: jeden, dwa czy trzy dni? Petycja w sprawie nowelizacji ustawy o publicznej służbie krwi czeka na rozpatrzenie przez sejmową Komisję do Spraw Petycji. Zakłada ona dwie ważne dla krwiodawców i pracodawców zmiany.

Zmiany w składkach zdrowotnych przedsiębiorców od 2026 r.

Od 2026 r. rząd wprowadzi kolejne rozwiązania, które obniżą wysokość składki zdrowotnej dla większości przedsiębiorców. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Od 2025 r. będzie niższa składka zdrowotna od przedsiębiorców

Od 2025 r. część przedsiębiorców zapłaci niższą składkę, a przychody ze sprzedaży środków trwałych nie będą wchodziły do podstawy naliczania składki zdrowotnej. Takie rozwiązania zakłada autopoprawka do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

REKLAMA

Narzędzia cyfrowe pozwalają osiągnąć lepszy work-life balance

Wprowadzanie nowych rozwiązań technologicznych w zakresie HR umożliwia firmie  usprawnienie wielu procesów. Natomiast z punktu widzenia pracownika daje lepiej organizować swoją pracę, realizować zadania oraz umożliwia znalezienie czasu na rozwój osobisty – uważa Dorota Dublanka, dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR. 

Do 30 listopada trwa nabór wniosków o dodatek do energii elektrycznej. Dodatek wynosi 100 zł miesięcznie

Do 30 listopada 2024 r. trwa nabór wniosków o dodatek do energii elektrycznej dla osób korzystających z koncentratora tlenu lub respiratora. Można uzyskać dodatek w wysokości 100 zł miesięcznie.

Święty Mikołaj zarobi najwięcej. Jakiego wynagrodzenia może oczekiwać w Boże Narodzenie 2024 r.?

Przedświąteczne szaleństwo nabiera tempa. W tym okresie najwięcej zarobi Święty Mikołaj. Stawki dla Mikołajów są wyższe, gdy pracują na wigiliach firmowych i domowych zgromadzeniach, mniej zarobią w galeriach handlowych.

Staż pracy: W rządzie głos o ograniczeniach dla pracowników. Miała być korzystna nowelizacja Kodeksu pracy

Od 1 stycznia 2026 r. ma wejść w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która pozwoli na nowo przeliczyć pracownikom staż pracy. Już pojawiają się propozycje ograniczenia korzyści wynikających z przeliczenia stażu pracy. Autorem ograniczeń jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które występuje przeciwko zwiększeniu kosztów dla przedsiębiorców (i w dużym stopniu urzędów) np. co do wypłaty nagród jubileuszowych czy urlopów wypoczynkowych w wymiarze 26 dni.

REKLAMA

3 600 zł dofinansowania do pensji. Tyle może dostać pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną

3 600 zł dofinansowania do pensji. Tyle może dostać pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną. Jak uzyskać dofinansowanie? Od czego zależna jest wysokość dofinansowania? Czy każdy pracodawca otrzyma dofinansowanie?

Co konkretnie możemy zrobić, by zadbać o zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników? [Pobierz BEZPŁATNEGO E-BOOKA]

Pobierz bezpłatnego e-booka. Dbanie o dobrostan pracowników powinno stanowić priorytet dla zarządów i działów HR, zwłaszcza w kontekście współczesnych wyzwań, przed którymi staje zarówno biznes, jak i społeczeństwo. W obliczu prezydencji Polski w Unii Europejskiej, gdzie jednym z priorytetów staje się profilaktyka zdrowotna, warto podkreślić, jak fundamentalne znaczenie ma ona nie tylko dla jednostek, ale i dla całych organizacji.

REKLAMA