Emerytury stażowe - trwają prace w Sejmie RP. Koszt tego rozwiązania to ok. 14,5 mld zł rocznie

• Emerytury stażowe - trwają prace w Sejmie RP
• Osoby mające długi staż pracy czują się pokrzywdzone, bo nie mogą przejść na emeryturę
• Czym jest emerytura stażowa?
• Kiedy wchodzą emerytury stażowe?
• Jakie koszty z budżetu państwa na emerytury stażowe?

Emerytury stażowe - trwają prace w Sejmie RP

Procedowany jest projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia emerytury stażowej (dalej jako: projekt). Co ma się zmienić? Generalnie założenie jest takie, żeby była możliwość przejścia na emeryturę stażową urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. którzy mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, pod warunkiem, że przysługująca temu ubezpieczonemu emerytura obliczona w formule zdefiniowanej składki będzie równa lub wyższa emeryturze minimalnej.

Osoby mające długi staż pracy czują się pokrzywdzone, bo nie mogą przejść na emeryturę

W społeczeństwie istnieje poczucie pokrzywdzenia wśród grupy osób, które mają bardzo długi staż ubezpieczeniowy (np. 35 czy 40 lat), jednak pomimo tego, nie mogą przejść na emeryturę. Dlaczego? Ponieważ nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego i nie mogą jeszcze nabyć prawa do emerytury. W Polsce powszechny wiek emerytalny wynosi dla kobiet 60 lat a dla mężczyzn 65 lat. Trzeba pamiętać więc, że w obowiązującym stanie prawnym ani w systemie ubezpieczeń społecznych, ani w ubezpieczeniu społecznym rolników nie istnieje generalna możliwość nabycia prawa do emerytury bez osiągnięcia wieku emerytalnego. 

Czym jest emerytura stażowa?

Przepisy dotyczące emerytury stażowej mają być wprowadzone w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429, 1672). Ma być dodany art. 24b w brzmieniu: „Art. 24b. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, przysługuje emerytura przed osiągnięciem wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1, (emerytura stażowa), o ile emerytura przysługująca z Funduszu obliczona na podstawie art. 26 ust. 1–5, jest równa lub wyższa od kwoty, o której mowa w art. 85 ust. 2.".

W razie zbiegu prawa do emerytury lub renty z prawem do emerytury rolniczej, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie.

Kiedy wchodzą emerytury stażowe?

Zgodnie z projektem ustawy, ma one wejść w życie z dniem 1 lipca 2024 r.

UZASADNIENIE

1. Cel i potrzeba wydania ustawy oraz rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma być unormowana

W polskim społeczeństwie dużym poparciem cieszy się możliwość przejścia na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego pod warunkiem przebycia odpowiednio długiego stażu ubezpieczeniowego. Jak pokazują badania, takie rozwiązanie popiera 76% badanych, przeciwko niemu opowiada się 14% respondentów, a jedynie 11% nie ma ten temat zdania. Co należy podkreślić, wyniki te są zbliżone we wszystkich grupach, w tym wyróżnionych ze względu na płeć, wiek, preferencje polityczne czy poziom wiedzy o systemie emerytalnym i jego ocenę (zob. Przyszłość systemu emerytalnego i sprawiedliwe rozwiązania. Raport z badań, IBRIS na zamówienie Centrum im. Ignacego Daszyńskiego, Warszawa 2022). Rozwiązania te popierane są również przez związki zawodowe, w tym największą centralę związkową – Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Ten stan rzeczy pozwala zidentyfikować problem brak społecznej akceptacji dla warunkowania nabycia prawa do emerytury wyłącznie osiągnięciem wieku emerytalnego, a nie – alternatywnie – przebyciem długiego stażu ubezpieczeniowego. W ocenie społeczeństwa zdarzenia te powinny mieć takie samo znaczenie przy nabyciu prawa do emerytury. Rozwiązaniu tego problemu służy projektowana ustawa. W ocenie projektodawców podstawową wartością przy kształtowaniu systemu emerytalnego jest bowiem zgodność jego podstawowych założeń ze społecznym poczuciem sprawiedliwości. 

Jakie koszty z budżetu państwa na emerytury stażowe?

Szacuje się, że na skutek wejścia w życie przepisów o emeryturach stażowych nastąpi wzrost wydatków po stronie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przy jednoczesnym spadku wpływów do tych funduszy, które pochodzą ze składek. Można ostrożnie szacować, że wejście w życie projektu spowoduje zwiększenie kosztów po stronie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych o ok. 13 mld zł rocznie, a po stronie Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – o ok. 1,5 mld zł.