REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązki pracodawcy wobec młodocianego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Donata Hermann
ekspert ds. prawa i rynku pracy
Obowiązki pracodawcy wobec młodocianego
Obowiązki pracodawcy wobec młodocianego
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Art. 22 § 1 Kodeksu pracy wyraźnie wskazuje, że pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Jednakże na warunkach określonych w dziale dziewiątym ustawy - Kodeks pracy, pracownikiem może być osoba, która nie ukończyła lat 18. Pracodawca decydując się na zatrudnienie młodocianego musi pamiętać o wielu obowiązkach wynikających z zatrudnienia osoby, która nie jest jeszcze pełnoletnia.

Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu pracy, młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Co ciekawe, paragraf 2 art. 190 Kodeksu pracy wyraźnie wskazuje, że zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat. Nie mniej jednak na postawie art. 304 (5) Kodeksu pracy, wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone jednak wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.

REKLAMA

Autopromocja

Pracodawca decydując się na zatrudnienie młodocianego musi pamiętać o wielu obowiązkach wynikających z zatrudnienia osoby, która nie jest jeszcze pełnoletnia.

Ochrona zdrowia

Młodociany, podobnie do pracowników pełnoletnich, podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia.

Jeżeli jednak lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Polecamy: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadto, na mocy art. 201 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany przekazać informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.

Czas pracy 

Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, natomiast czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Skrócenie normy dobowej oznacza jednoczesne skrócenie normy tygodniowej do przeciętnie 30 godzin (6 godzin × 5 dni w tygodniu). Przeciętność normy tygodniowej oznacza, że w niektóre tygodnie okresu rozliczeniowego czas pracy może być dłuższy niż 30 godzin, ale powinno to być zrekompensowane w innych tygodniach krótszym czasem pracy.

Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.

Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

Ponadto, młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22:00 a 6:00.

Natomiast w przypadku młodocianych, którzy:

- nie ukończyli gimnazjum;

- nie posiadają kwalifikacji zawodowych ale zostali zwolnieni od odbycia przygotowania zawodowego;

- nie mają 16 lat ale ukończyli gimnazjum;

- nie mają 16 lat ale nie ukończyli gimnazjum,

pora nocna przypada pomiędzy godzinami 20:00 a 6:00.

Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.

Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

Z chwilą ukończenia 18 lat pracownik młodociany przestaje być pracownikiem młodocianym i nie mają do niego zastosowania przepisy szczególne dotyczące czasu pracy pracowników młodocianych. Pracodawca może wobec niego stosować ogólne przepisy działu szóstego Kodeksu pracy dotyczącego czasu pracy.

Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe

Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac.

Praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac ustala pracodawca w regulaminie pracy. Pracodawca, który nie ma obowiązku wydania regulaminu, ustala wykaz lekkich prac w osobnym akcie.

Pracodawca jest obowiązany zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac przed dopuszczeniem go do pracy.

Pracodawca ustala wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego.

Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin.

Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może jednak przekraczać 6 godzin.

REKLAMA

W przypadku zatrudnienia pracownika młodocianego przy lekkich pracach należy mu udzielić szerszej informacji na temat jego dobowej i tygodniowej normy czasu pracy. Przyjmując, że pracownik ten ma ukończone 16 lat pracodawca powinien poinformować go, że w dniach, w których nie odbywają się zajęcia szkolne jego dobowa norma czasu pracy wynosi 8 godzin. W dniach uczestniczenia w zajęciach szkolnych norma dobowa wynosi 2 godziny, a tygodniowa - 12 godzin. Natomiast w okresie ferii szkolnych dobowa norma czasu pracy wynosi 7 godzin, a tygodniowa - 35 godzin. W przypadku pracownika zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego informacja ta będzie wyglądać nieco inaczej.

Młodocianego pracownika w wieku powyżej 16 lat należy poinformować, że jego dobowa norma czasu pracy wynosi 8 godzin, tygodniowa - 40.  Ponadto młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę. Oznacza to, że pracownik młodociany może pracować tylko przez 5 dni w tygodniu, a skoro dobowa norma wynosi 8 godzin, to tygodniowa nie może przekroczyć 40 (8x5 dni). Należy też poinformować, że do czasu pracy młodocianego wlicza się też czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Z uwzględnieniem zasady uprzywilejowania pracownika pracodawca może ustalić krótsze normy czasu pracy obowiązujące pracownika młodocianego.

Urlop wypoczynkowy

Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.

Ten pierwszy urlop nie jest wliczany do urlopu rocznego - jest to więc świadczenie dodatkowe. Łącznie po pierwszym roku pracy młodocianemu przysługuje 38 dni urlopu wypoczynkowego .

Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu, pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych. W przypadku zaliczkowego udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego, wykorzystane przez pracownika dni zostaną potrącone z puli urlopu, do którego nabędzie on prawo po 6 miesiącach pracy lub po roku pracy.


REKLAMA

Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

W sprawach nieuregulowanych przepisami rozdziału dotyczącego zatrudniania młodocianych, w zakresie urlopów przysługujących młodocianym stosuje się przepisy działu siódmego Kodeksu pracy.

Jeśli w czasie ferii/wakacji młodociany nie korzysta z urlopu wypoczynkowego, to ma oczywiście obowiązek świadczyć pracę zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jednocześnie, skoro młodociany nie uczestniczy w zajęciach szkolnych, czas jego pracy powinien być zgodny z normą wynikającą z obowiązujących przepisów, czyli w przypadku młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a w przypadku młodocianego w wieku powyżej 16 lat, 8 godzin na dobę.

Zakaz zatrudniania młodocianych przy pracach wzbronionych

Ustawodawca wprowadził zakaz zatrudniania młodocianych przy pracach wzbronionych z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to potrzebne do odbycia przygotowania zawodowego, a młodociany ukończył 16 lat. Wykaz prac wzbronionych młodocianym oraz wykaz prac wzbronionych, przy których dopuszczalne jest zatrudnianie ich po ukończeniu 16 lat w związku z odbywanym przygotowaniem zawodowym, określa Rada Ministrów. Pracodawca jest zobowiązany umieścić w regulaminie pracy:

- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom;

- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego;

- wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.

Ewidencja młodocianych

Zatrudniając młodocianych pracodawca zobowiązany jest prowadzić ich ewidencję czyli wykaz takich pracowników oraz zapewnić im opiekę i pomoc niezbędną dla przystosowania się do właściwego wykonywania pracy.

Prowadzenie ewidencji pracowników młodocianych składa się na obowiązek pracodawcy prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy. Szczegółowo zakres tej dokumentacji reguluje rozporządzenie z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposób prowadzenia akt osobowych pracownika.

Pracodawca zakłada i prowadzi odrębnie dla każdego pracownika:

- kartę ewidencji czasu pracy w zakresie obejmującym: pracę w poszczególnych dobach, w tym pracę w niedziele i święta, w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych oraz w dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a także dyżury, urlopy, zwolnienia od pracy oraz inne usprawiedliwione i nieusprawiedliwione nieobecności w pracy; w stosunku do pracowników młodocianych pracodawca uwzględnia w ewidencji także czas ich pracy przy pracach wzbronionych młodocianym, których wykonywanie jest dozwolone w celu odbycia przez nich przygotowania zawodowego;

- imienną kartę (listę) wypłacanego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą;

- kartę ewidencyjną przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, a także wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia oraz ich pranie i konserwację.

Wynagrodzenie młodocianego

Zgodnie z § 19 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania, młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Stosunek procentowy tego wynagrodzenia wynosi:

- w pierwszym roku nauki - nie mniej niż 4%;

- w drugim roku nauki - nie mniej niż 5%;

- w trzecim roku nauki - nie mniej niż 6%.

Postawa prawna:

- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2016.1666 t.j. z dnia 2016.10.12)

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U.2017.894 t.j. z dnia 2017.05.08),

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U.2014.232 t.j. z dnia 2014.02.24)

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U.2016.1509 t.j. z dnia 2016.09.20),

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

REKLAMA