REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co to jest mobbing i jak można z nim walczyć?

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Kiedy mamy do czynienia z mobbingiem w pracy?
Kiedy mamy do czynienia z mobbingiem w pracy?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Mobbing, hejt, dyskryminacja czy molestowanie – to coraz częściej występujące zjawiska społeczne, szczególnie w zatrudnieniu. Nie należy ich jednak mylić. Co to jest mobbing i jak można z nim walczyć? Jakie konsekwencje mogą spotkać mobbera? Jak się bronić przed mobbingiem i jakie uprawnienia ma osoba mobbingowana?
rozwiń >

Co to jest mobbing?

Mobbing, zgodnie z definicją z ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510), oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Jednak co to oznacza w praktyce i jak interpretować poszczególne pojęcia?

Autopromocja

Należy zacząć od tego, że mobbing może występować w różnych konfiguracjach:

- ofiarą jest podwładny, a mobberem przełożony/kierownik czy pracodawca

- ofiarą jest przełożony/kierownik, a mobberem podwładny bądź grupa podwładnych

- mobberem jest grupa współpracowników, np. z zespołu do którego należy ofiara.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak objawia się mobbing?

Mobbing objawia się poprzez:

uporczywość (powtarzalność zachowań, nie może to być jednorazowy czyn),

długotrwałość (przyjmuje się, że jest to co najmniej 6 miesięcy).

Przy mobbingu dochodzi do: upokorzenia, kompromitowania i ośmieszania w oczach innych pracowników, zastraszania, nękania, poniżenia, przemocy psychicznej, odizolowania mobbingowanego od reszty pracowników (jego poczucia wyobcowania – przez co czuje się jeszcze bardziej bezradny). Często mobber ma przewagę nad ofiarą (zależność służbowa, wiek, doświadczenie zawodowe). Często mobbingowany czuje się gorszy od innych.

Najtrudniejsze jest to, że ww. pojęcia mogą być różnie interpretowane przez sądy, stąd też wygrana nigdy nie jest pewna. Każda sprawa jest indywidualna i należy ją oceniać w oderwaniu od innych (choć schematy działania mobberów mogą być podobne).

Szwedzki lekarz i psycholog Heinz Leymann, wskazał na 45 różnych zachowań z 5 różnych kategorii, które wskazują, że można mówić o mobbingu. Są to działania (długotrwałe i uporczywe) występujące w zakładzie pracy wpływające negatywnie na:

  1. Komunikowanie się (np. przerywanie, przeklinanie, ubliżanie, brak możliwości wypowiedzi, ciągła krytyka, grożenie, dokonywanie aluzji czy nieodpowiednich gestów).

  2. Stosunki społeczne (np. ignorowanie, izolowanie, wyalienowanie z zespołu, nagabywanie innych do braku kontaktu z ofiarą).

  3. Negatywną percepcję osoby w środowisku pracowniczym (np. obgadywanie, rozsiewanie plotek, wyśmiewanie, używanie wulgaryzmów).

  4. Jakość sytuacji zawodowej i osobistej ofiary (np. przypisywanie zadań niemożliwych do zrealizowania – poniżej czy też powyżej kompetencji, negowanie, krytykowanie, odbieranie zadań).

  5. Zdrowie ofiary (np. praca w szkodliwych warunkach, grożenie przemocą fizyczną, niepożądane działania seksualne).

Co nie jest mobbingiem?

Niekiedy zachowania przełożonych, pracowników czy pracodawców są mylnie traktowane jako mobbing, choć w rzeczywistości nimi nie są. Przykładem takich sytuacji jest:

  • uzasadnione krytykowanie, a nawet używanie wulgaryzmów i niekulturalne ocenianie pracy pracownika, jeżeli tylko się do niej odnoszą i są merytoryczne;
  • nadzorowanie pracownika, wydawanie mu poleceń, wysokie oczekiwania co do jakości pracy, „obserwowanie” pracy pracownika;
  • konflikty w zespołach;
  • jednorazowe ubliżenie, poniżenie, ośmieszenie;
  • ukaranie pracownika za naruszenie porządku i dyscypliny pracy;
  • rozwiązanie z pracownikiem umowy;
  • zmiana pracownikowi warunków pracy czy płacy
  • stres występujący u pracownika.

Jakie są działania pracodawcy przeciwdziałające mobbingowi?

Oczywiście pracodawca, jako podmiot organizujący pracę, nadzorujący ją i odpowiedzialny za relacje społeczne panujące w miejscu pracy, jest zobowiązany przeciwdziałać mobbingowi. Jakie konkretne działania może podjąć pracodawca? Przede wszystkim pracodawca może edukować pracowników, w tym kadrę kierowniczą. Powinien przeprowadzać rozmowy i organizować szkolenia prawno-psychologiczno-socjologiczne.

Autopromocja

W zakładzie pracy może też być uruchomiona tzw. „Zielona linia” czy „Zielona skrzynka”, czyli numer telefonu oraz e-mail, na które anonimowo można zgłosić pytania, wątpliwości oraz sygnały o ewentualnym mobbingu czy też dyskryminacji.

Pracodawcy (szczególnie duże korporacje) mogą też stworzyć np. na formularzu Google Forms anonimową ankietę sprawdzającą jakość pracy i satysfakcję z niej, przestrzeganie przepisów czy też relacje panujące wśród współpracowników. Pracodawca powinien dokonać analizy takiej ankiety i wyciągnąć z tego odpowiednie wnioski.

Co to jest procedura antymobbingowa i co robi Komisja Antymobbingowa?

Dobrym rozwiązaniem wskazującym szczegółowy sposób działania w przypadku podejrzenia wystąpienia mobbingu – jest obowiązywanie w zakładzie pracy procedury antymobbingowej. Jest to regulamin (wewnętrzna polityka), który określa: termin i sposób wniesienia skargi, zasady przesłuchania poszkodowanego i domniemanego sprawy, zasady działania Komisji Antymobbingowej. Komisja rozpatruje sprawę. Ma za zadanie zbadać wszelkie dowody i wyjaśnić czy skarga pracownika jest zasadna. Po zakończeniu postępowania komisja powinna sporządzić protokół. Stwierdzenie przez Komisję, że do mobbingu nie doszło, oczywiście nie pozbawia pracownika prawa do wystąpienia na drogę sądową

Jakie konsekwencje dla mobbera?

Jeżeli mobberem jest współpracownik czy też np. przełożony, pracodawca może:

1) Nałożyć na pracownika karę upomnienia czy też nagany w związku z nieprzestrzeganiem przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy;

2) Przenieść pracownika na inne stanowisko pracy – tj. zmienić warunki pracy, aby mobber nie miał kontaktu z ofiarą;

3) Rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia (w trybie natychmiastowym) z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych;

4) Rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jeżeli mobber miał zawartą umowę na czas nieokreślony pracodawca jest zobowiązany wówczas podać przyczynę rozwiązania umowy.

Co może zrobić PIP w przypadku mobbingu?

Wprawdzie PIP ma prawo dokonania kontroli w zakładzie pracy, w zakresie sposobu działania pracodawcy co do przeciwdziałania mobbingowi, jednak oprócz skierowania wystąpienia i pouczenia o procedurach i przepisach, nie może zdecydować czy do mobbingu doszło. Jedynie sąd (wydział pracy/ czy też pracy i ubezpieczeń społecznych) jest uprawniony do wydania wyroku i osądzenia czy w sprawie doszło do mobbingu czy nie. Takich spraw nie jest dużo (często skarżący wolą zachować anonimowość). To pracownik, a nie pracodawca czy osoba pozwana (potencjalny mobber) ma udowodnić, że doszło do mobbingu. Wszystko to powoduje, że zjawisko mobbingu może i nagminnie występuje, ale w praktyce pracownicy nie mają wystarczających dowodów (często współpracownicy nie chcą być świadkami w sprawie w obawie przed utratą pracy), obawiają się przegranej i konfrontacji z mobberem, mają świadomość długotrwałego procesu oraz kosztów. Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 2020 r. liczba skarg w zakresie mobbingu wynosiła: 1821, w 2021 r. – już znacznie mniej bo 1380, a do końca czerwca w 2022 r. było ich to tylko 483. Mobbing jest, ale ukryty. Dzieje się to za zamkniętymi drzwiami, często "w białych rękawiczkach”.

PIP przeprowadza szkolenia, wydaje ulotki i publikacje, organizuje debaty, konferencje jak i przeprowadza kampanie, np. w Krakowie od 2021 ma miejsce kampania: „Praca od kulis - przeciw mobbingowi i dyskryminacji w polskim teatrze i na uczelniach artystycznych". W 2021 r. został też wdrożony program profilaktyczny „Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu w miejscu pracy”.

Konsekwencje mobbingu

Największą konsekwencją mobbingu są straty moralne (psychiczne), które ponosi pracownik. Dochodzi do naruszenia jego godności, dobrego imienia, wizerunku (jako dóbr osobistych). Istotne są też straty społeczne (zawodowe i środowiskowe w zajmowanej grupie społecznej).

W przypadku wystąpienia mobbingu, pracownik może:

1) dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę – jeżeli mobbing spowodował u pracownika rozstrój zdrowia (szczególnie psychicznego);

2) dochodzić od pracodawcy odszkodowania, w 2022 r. w kwocie nie niższej niż 3010 zł. brutto (czyli nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę) – jeżeli pracownik wskutek mobbingu rozwiązał z pracodawcą umowę o pracę. Co ważne w rozwiązaniu pracownik powinien podać przyczynę swojej decyzji.

Jak się bronić przed mobbingiem?

Przede wszystkim należy być świadomym swych praw i umieć je egzekwować (np. skorzystanie z procedury antymobbingowej, czy złożenie skargi do PIP). Należy być asertywnym, pewnym siebie, umieć się przeciwstawić i nie dać się „zaszczuć”. Należy dać jasny sygnał sprawcy, że jego zachowanie nie jest akceptowalne i może zostać pociągnięty do odpowiedzialności prawnej. Ponadto należy szukać pomocy. W wielu miastach w Polsce istnieją Stowarzyszenia Antymobbingowe – warto się do nich udać, celem uzyskania profesjonalnych i darmowych porad.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • KingaKinga
    2022-10-06 17:06:33
    Stałam się ofiarą mobbingu, co doprowadziło mnie do załamania nerwowego. Musiałam podjąć kosztowne leczenie u specjalisty, więc postanowiłam walczyć w sądzie o odszkodowanie. Z pomocą kancelarii Lilianny Skiby z Warszawy mi się to udało. Mobbera zwolniono, a większość załogi z dawnej pracy odetchnęła z ulgą.
    0
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Okulary lub szkła kontaktowe dla pracownika. Jak często pracownik może otrzymać dofinansowanie od pracodawcy?

Pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia okularów lub szkieł kontaktowych korygujących wzrok pracownikom zatrudnionym przy obsłudze monitora ekranowego. Dofinansowanie do okularów lub soczewek kontaktowych przysługuje, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania.

Jaka jest dopuszczalna minimalna temperatura w pomieszczeniach pracy? Z powodu chłodu pracownik może odmówić wykonywania pracy!

Zimą pracodawcy powinni zapewnić odpowiednie temperatury w pomieszczeniach pracy. Z powodu zimna pracownik może odmówić wykonywania pracy. Natomiast pracodawca może ponieść karę, jeśli nie utrzyma prawidłowej temperatury w pomieszczeniach pracy.

Sztuczna Inteligencja w analizie wynagrodzeń: Nowe wyzwania i możliwości dla specjalistów HR

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, specjaliści ds. zasobów ludzkich stają w obliczu rosnącej roli sztucznej inteligencji (SI) w analizie wynagrodzeń. Postęp technologiczny otwiera nowe horyzonty, umożliwiając bardziej precyzyjną analizę danych dotyczących wynagrodzeń, identyfikację trendów rynkowych oraz dostosowywanie strategii wynagrodzeń do zmieniających się warunków. 

Uczenie maszynowe: Rewolucja w analizie danych dla profesjonalistów biznesowych

Uczenie maszynowe to dziedzina sztucznej inteligencji, która rewolucjonizuje sposób, w jaki analizujemy i wykorzystujemy dane w biznesie. Dla profesjonalistów z obszarów prawa, zarządzania zasobami ludzkimi i finansów, zrozumienie podstaw uczenia maszynowego staje się kluczowym elementem skutecznego działania w dynamicznym środowisku biznesowym.

REKLAMA

Składki ZUS przedsiębiorcy 2024. Duży ZUS i mały ZUS

Składki ZUS przedsiębiorcy w 2024 roku. W związku z zapowiadanym wzrostem przeciętnego wynagrodzenia o 12,8 proc., zwiększą się również składki płacone przez przedsiębiorców. Duży ZUS w 2024 roku wzrośnie o ponad 180 zł, a mały ZUS o blisko 70 zł miesięcznie.

Szczyt paczkowy w e-commerce i branży kurierskiej. Bezpieczna praca ma priorytet

Wraz ze zbliżającym się okresem świątecznym, branże e-Commerce i kurierska przechodzą przez jeden z najbardziej pracowitych okresów roku. Kiedy klienci zamawiają przesyłki przed świętami, branże te odnotowują odczuwalny wzrost wolumenu – zwany szczytem paczkowym. To czas zwiększonej aktywności dla wszystkich zespołów zaangażowanych w proces. Z kolei dla kadry zarządzającej i pracowników biurowych niesie ze sobą szereg wyzwań związanych np. z zapewnieniem wydajności i jakości operacyjnej, jednocześnie dbając o dobre samopoczucie i bezpieczeństwo pracowników.

Wynagrodzenia nauczycieli 2024. Co najmniej 30 proc. podwyżki, nie mniej niż 1500 zł. ZNP czeka na realizację obietnic wyborczych

Od nowego rządu wyłonionego przez większość sejmową oczekujemy w 2024 roku jak najszybszego przystąpienia do realizacji deklaracji z kampanii wyborczej - powiedział prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz. Wskazał na zapowiedzianą 30 proc. podwyżkę wynagrodzeń nauczycieli.

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w 2024

Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy to świadczenie należne pracownikowi w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jak należy liczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w 2024 r.? Wyjaśniamy.

REKLAMA

Bezrobocie. Stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w listopadzie 5 proc. Bez pracy było prawie 775 tys. osób

Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu listopada 2023 r. wyniosła 5 proc. Takie wstępne szacunki podało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Wskaźnik ten utrzymuje się na tym samym poziomie od lipca 2023 r.

Jestem w ciąży a kończy mi się umowa o pracę

Co jeśli kończy mi się umowa o pracę, a jestem w ciąży? Czy pracodawca może zwolnić pracownicę w ciąży? Kiedy przedłuża się umowę o pracę na czas określony?

REKLAMA