REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Gdy odchodzą specjaliści

Jan A. Fazlagić

REKLAMA

Pracodawcy zbyt szybko godzą się z myślą, że cenni pracownicy chcą odejść z pracy. Czasami warto przedyskutować powody rezygnacji i spróbować zaoferować pracownikowi lepsze warunki. Exit interview pozwala nie tylko uzyskać ważne informacje na temat organizacji, ale również może pomóc zatrzymać dobrego pracownika.

Exit interview jest zazwyczaj spotkaniem przynajmniej jednego przedstawiciela działu HR oraz pracownika rezygnującego z pracy. Rezygnacja jest zwykle dobrowolną decyzją pracownika (a nie na przykład zwolnieniem dyscyplinarnym czy redukcją zatrudnienia). Mimo że niektórzy eksperci HRM uważają, że pracownik w czasie exit interview jest mało zmotywowany do dzielenia się wiedzą i jakość informacji pozyskanych w czasie takiej rozmowy jest niska, to jednak exit interview pozwala poznać nie tylko przyczynę odejścia pracownika, ale również daje możliwość podsumowania całokształtu współpracy oraz zidentyfikowania obszaru zmian.

REKLAMA

Autopromocja

Nieocenione exit interview

Dzięki exit interview (zwanym także kwestionariuszem wyjściowym) pracodawca nie tylko poznaje opinię odchodzącego pracownika dotyczącą jakości i satysfakcji z pracy, ale również może pozyskać wiedzę na temat nowych tendencji rynkowych, które mógł zauważyć pracownik, kontaktów osobistych (wiedza typu know-who), umiejętności wykonywania pracy (know-how), faktów (know-what), zasad postępowania i reguł, których przestrzegał pracownik (know-why), momentów podejmowania danych decyzji (know-when) oraz wiedzę typu know-where - o przestrzeni, lokalizacjach geograficznych, ważną np. w branży budowlanej (lokalizacja miejsc na nowe inwestycje), handlowej (lokalizacja punktu sprzedaży).

Istnieją też korzyści ukryte dla pracodawcy. Exit interview zmniejsza prawdopodobieństwo konfliktu na drodze sądowej z byłym pracownikiem oraz ryzyko utraty własności intelektualnej. Pracodawca może w ten sposób poprawić swój wizerunek na rynku pracy lub zmniejszyć negatywne wrażenia po stronie odchodzącego pracownika. Ma również możliwość zatrudnienia następcy rekomendowanego przez pracownika odchodzącego oraz wykorzystania znajomości z pracownikiem do utrzymywania z nim kontaktów biznesowych w nowym miejscu zatrudnienia.

Przykładowe pytania służące poznaniu wiedzy pracownika

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• O czym powinien pamiętać Pana/Pani następca, przejmując obowiązki?

• Czy jest coś, czego nauczył(-a) się Pan/Pani, co może ułatwić pracę następcy?

• Czy zechciał(-a)by Pan/Pani uczestniczyć w przeszkoleniu podstawowym Pana/Pani następcy?

• Co moglibyśmy zrobić, aby przekazać jak najwięcej Pana/Pani wiedzy następcom?

• Jak najlepiej Pana/Pani zdaniem przekazać wiedzę następcy?

• Czy mógłby/mogłaby Pan/Pani przedstawić Pana/Pani następcę kluczowym klientom?

• Jeśli tak, to o czym szczególnym należy pamiętać, kontaktując się z nimi?

• Czy można stworzyć „10 przekazań”, których należy przestrzegać, wykonując tę pracę?

• Jakich „złotych zasad” należy przestrzegać?

• Czy poznał(-a) Pan/Pani jakieś paradoksy, nietypowe zasady związane z wykonywaną pracą?

• Jakie są podstawowe zasady skuteczności w wykonywanej pracy?

• Jakie działania ewidentnie szkodzą/pogarszają skuteczność/zmniejszają efektywność itp.?

• Czy można zademonstrować, jak powinno się wykonywać dane zadanie?

Pracownik przystępujący do exit interview powinien zastanowić się, czy udział w nim przynosi mu jakiekolwiek korzyści, rozważyć, czy pracodawcę faktycznie interesuje poznanie jego opinii, czy też chodzi o wyjawienie rzeczywistych powodów, których nie musi ujawniać (istotny jest moment, kiedy pracodawca chce poznać opinię pracownika). Ważne jest, czy wywiad jest anonimowy, czy też odchodzący pracownik musi podpisać protokół oraz czy w jakikolwiek sposób może zostać naruszona prywatność pracownika. Warto, by pracownik wziął pod uwagę też to, czy udział w exit interview nie pogorszy jego reputacji lub nie zepsuje stosunków z byłym pracodawcą i czy przypadkiem sprawa nie skończy się na drodze sądowej. Powinien wiedzieć, że ma prawo odmówić udziału w exit interview, lecz jego odmowa może skutkować wydaniem mniej korzystnych referencji.

Przykładowe pytania służące poznaniu opinii pracownika

• Jaki jest główny powód rezygnacji z pracy?

• Czy był jakiś szczególny powód, dla którego Pan/Pani zdecydował(-a) się na podjęcie decyzji?

• Co najbardziej podobało się Panu/Pani w pracy?

• Co najmniej podobało się Panu/Pani w pracy?

• Czy obowiązki wykonywane przez Pana/Panią były zgodne z opisami stanowiska pracy?

• Czy przeszkolenie i programy doskonalenia zawodowego pomogły Panu/Pani lepiej wykonywać pracę?

• Czy otrzymał(-a) Pan/Pani wystarczające wsparcie ze strony kolegów oraz przełożonych?

• Jak praca u nas wpisywała się w Pana/Pani ambicje i cele życiowe?

• Czy ma Pan/Pani jakieś sugestie odnośnie do zatrudnienia Pana/Pani następcy?

• Co by Pan/Pani zmienił (-a) w swoim miejscu pracy?

• Jak się miały Pana/Pani oczekiwania odnośnie do płacy, premii i dodatków motywacyjnych wobec tego, co Pan/Pani otrzymywał(-a)?

• Jak ocenia Pan/Pani swojego przełożonego?

• Czy dopuszcza Pan/Pani możliwość powrotu do pracy w naszej firmie w przyszłości?

• Czy polecił(-a)by Pan/Pani naszą firmę jako pracodawcę swoim znajomym lub krewnym? Dlaczego tak (nie)?

• Jakie uczucia i wspomnienia wynosi Pan/Pani z pracy w naszej firmie?

• Co oferuje nowy pracodawca, czego nie oferuje nasza firma?

• Czy jest coś, co możemy Panu/Pani zaoferować, co skłoniłoby Pana/Panią do pozostania z nami?

• Jak wspomina Pan/Pani okres rekrutacji do naszej firmy?

• Czy czuje Pan/Pani, że praca w naszej firmie podniosła Pana/Pani wartość na rynku pracy? Dlaczego?

• Czy jest Pan/Pani w stanie wymienić jakieś przykłady pozbawionych większego sensu zasad, celów lub zadań, które obowiązują w naszej firmie?

• Jak moglibyśmy obniżyć poziom stresu wśród pracowników w naszej firmie?

• Czy praca w naszej firmie utrudniała organizację życia osobistego? Jeśli tak, jak można by tę sytuację poprawić?

• Jakie zadania lub procesy sprawiają, że Pana/Pani praca była mniej produktywna bądź frustrująca?

• Abstrahując od powodów, dla których rezygnuje Pan/Pani z pracy, proszę powiedzieć, w jakim stopniu praca u nas przyczyniła się do rozwoju osobistego?

Nauka na błędach

Zasadniczymi celami exit inter-view są:

• zapoznanie się z opinią pracownika,

• poznanie i zatrzymanie wiedzy eksperckiej oraz

• zażegnanie potencjalnego konfliktu - porozumienie stron.

Wywiad daje szansę na „pogodzenie się” z niezadowolonym pracownikiem, umożliwia zatrzymanie części specjalistycznej wiedzy, zminimalizowanie negatywnych skutków zmiany obsady stanowiska oraz podtrzymanie dobrych relacji z klientami. W zakresie organizacji firmy pozwala na tworzenie pozytywnego wizerunku pracodawcy, daje możliwość poprawy procesów ZZL, a także udoskonalenia programów szkoleniowych.

Dzięki exit interview pracodawca ma szansę usprawnić zarządzanie zasobami ludzkimi. Może bowiem podjąć działania:

• naprawcze - w miarę szybka interwencja w sprawach wymagających pilnej korekty, ujawnionych w czasie wywiadu (np. zjawisko mobbingu, przeciążenia, wypalenia zawodowego itp.),

• strategiczne - doskonalenie strategii HRM poprzez opracowanie nowych procesów, planów komunikacji, planów szkoleń dla menedżerów i podwładnych itp.

Zachować specjalistyczną wiedzę

REKLAMA

Odchodzący pracownik w cza- sie swojej pracy zgromadzi pokaźne zasoby wiedzy. Część z tej wiedzy jest systematycznie dokumentowana (kodyfikowana), lecz oprócz niej nie należy zapominać o tzw. wiedzy ukrytej. Jest ona z natury osobista i trudna do artykulacji (przekazania innemu człowiekowi), silnie powiązana z systemem wartości i charakterem osoby, która ją posiada. Całkowite przekazywanie jej bez fizycznej obecności posiadacza (eksperta) jest prawie niemożliwe, a nauka jest możliwa tylko w relacji mistrz-uczeń lub uczeń-mistrz-uczeń (praca zespołowa). W związku z powyższym często jest bezpowrotnie tracona wraz z odejściem pracownika (np. z powodu przejścia na emeryturę lub zmianę miejsca zatrudnienia).

Wiedza skodyfikowana, w odróżnieniu od wiedzy ukrytej, jest zgromadzona w dokumentach tekstowych (m.in. w formie opisów, podręczników, studiów przypadków, dobrych praktyk, nakazów i zakazów itp.) oraz w plikach graficznych i multimedialnych. Łatwo ją przemieszczać w postaci drukowanej i elektronicznej. W tym przypadku możliwa jest nauka na odległość oraz przesyłanie wiedzy do odległych lokalizacji. Dzięki temu może być zachowana w firmie i zapewnić jej częściowe uniezależnienie od rotacji pracowników.

Przykład powyżej pokazuje, jak cenna jest wiedza ukryta i jak trudno ją przekazać i zgromadzić poza umysłem eksperta. Wiedzy ukrytej nie można zdobyć z podręcznika ani na wykładzie. Podstawowym sposobem jej nabywania jest mimowolne uczenie się. W pracy nazywamy to uczeniem się w działaniu (learning by doing). Odbywa się to bez zastosowania świadomej strategii uczenia się, bez rozwiązywania postawionego problemu. Część z tak zdobytej wiedzy pracownik odchodzący może przekazać swojemu następcy za pośrednictwem pracodawcy.

• Do utrzymania wiedzy ukrytej można wykorzystać nagrania wideo pracownika w czasie wykonywania zadania; wywiady audio (np. nagranie procesu negocjacji, obsługi klienta w call center itp.).

• Pracownik może dokonać omówienia kilku szczególnych, nietypowych zadań ze wskazaniem, o czym należy pamiętać.

• Można zastosować analizę „kości ryby” Ishikawy. Polega ona na poszukiwaniu przyczyn problemu pogrupowanych według zagadnień słownych (ości) i odgałęzień od nich.

• Jeśli w grę wchodzi wiedza ekspercka o dużej wartości, można przeprowadzić wywiady pomocnicze z innymi pracownikami oraz klientami na temat pracy odchodzącego eksperta.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Myślenie przyszłościowe

W wielu firmach istnieje potrzeba wprowadzenia strategii planowania ciągłości zatrudnienia (succession planning). Przesłankami są przede wszystkim brak odpowiednich osób na stanowiska, które mogą się wkrótce zwolnić, rosnące koszty pośrednictwa w poszukiwaniu specjalistów, istnienie „dziury pokoleniowej”, objawiającej się tym, że w pewnej grupie wiekowej (np. 35-45 lat) jest zatrudniana nieproporcjonalnie mała liczba pracowników. Jeśli w firmie dochodzi do niespodziewanych odejść wykwalifikowanych pracowników, z którymi firma wiązała nadzieje na przyszłość, oraz rezygnacji, ze względu na niewielkie szanse na rozwój osobisty w firmie, pracowników, którzy byli nieoficjalnie typowani na ich następców, a inni pracownicy narzekają, że decyzje o awansie są podejmowane na podstawie kryteriów niezwiązanych z doświadczeniem i kompetencjami osób awansowanych, to także znak, że należy wprowadzić succession planning.

Większość kierowników do spraw personalnych reaguje nerwowo na każdą nieoczekiwaną informację pochodzącą od pracowników, którzy sygnalizują chęć zwolnienia się z pracy. Natychmiast pojawiają się pytania, jak znaleźć następcę i czy szukać go wśród pracowników, czy też zatrudnić kogoś z zewnątrz. Ale istotą problemu, jaki musi rozwiązać kierownik działu personalnego, jest odpowiedź na pytanie, jak zrealizować zadania, które wykonywał opuszczający firmę pracownik.

Za każdym razem, gdy pojawia się groźba wakatu na kluczowym stanowisku w firmie, kierownik personalny powinien rozważyć wszystkie opcje służące zachowaniu ciągłości procesów biznesowych w firmie. Zostały one przedstawione w tabeli na str. 46.

Walka o pozyskanie i zatrzymanie pracowników jest faktem na polskim rynku pracy. Otwarcie rynku pracy w Unii Europejskiej dla wielu polskich specjalistów jest interesującą alternatywą. Dlatego nasze firmy muszą dbać, jak to tylko możliwe, o utrzymanie cennych zasobów ludzkich. Jednak, gdy nie jest to możliwe, należy zwrócić uwagę na możliwości zatrzymania cennej wiedzy. Kierownictwo działów personalnych powinno zadbać o ciągłość procesów biznesowych opartych na wiedzy poprzez mądre i dalekowzroczne planowanie rozwoju zawodowego pracowników.

ŹRÓDŁO:

W. J. Rothwell, Putting Success into Your Succession Planning, 5-6/2002, s. 32

J. Oliver, High Turnover - find out why your staff are leaving, Management Today, 1/1998, s. 84

http: //www.businessballs.com/

http: //jobsearchtech.about.com

 

Jan A. Fazlagić

Autor jest doktorem, pracownikiem Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Zajmuje się szkoleniami i badaniami z zakresu zarządzania wiedzą i zasobami ludzkimi w sektorze finansowym i edukacji. Prowadzi portal poświęcony zarządzaniu wiedzą w oświacie headmaster.pl.

Kontakt: amirf@egov.pl

 

 

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jakie dokumenty do renty wdowiej?

Renta wdowia nie stanowi de facto nowego świadczenia. Pozwala na połączenie renty rodzinnej z innym własnym świadczeniem takim jak emerytura. Kto będzie mógł wnioskować o rentę wdowią od 1 stycznia 2025 roku? Jakie dokumenty powinien przedstawić?

Kiedy występują zwolnienia grupowe, a kiedy indywidualne? [Przykład]

Z jakiej przyczyny można zwolnić pracownika w trybie zwolnień grupowych? Czy wskazywanie kryteriów doboru do zwolnienia jest obowiązkowe? Czy trzeba stosować przepisy o zwolnieniach grupowych w przypadku zwolnienia jednego pracownika? Czy do limitu osób, wskazanego w ustawie, wlicza się również osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych?

Za pracę na 1,5 etatu nauczyciele zarabiają powyżej 11 879 zł brutto. Nie do końca się im to opłaca

Po podwyżkach inflacyjnych coraz więcej osób jest zagrożonych podatkiem 32%. Wystarczy miesięcznie pensja wyższa niż 11 879 zł brutto i netto 8 427,85 zł. I wpada się w 32% PIT od nadwyżki. Po podwyżkach o 30% w 2024 r. wpadają ….. nauczyciele. Problem mają nauczyciele pracowici biorący zobowiązania zawodowe na poziomie 1,5 (i więcej etatu) oraz dużą liczbę godzin ponadwymiarowych.

MRPiPS: Zmiana przepisów dotyczących mobbingu. Będą nowe obowiązki dla pracodawcy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy dotyczącej mobbingu. Ustawa zakłada uproszczenie definicji mobbingu i uznanie, że jego podstawową cechą ma być uporczywe nękanie pracownika. Projekt czeka teraz na wpisanie do wykazu prac legislacyjnych rządu.

REKLAMA

Wynagrodzenia pracowników samorządowych powinny być powiązane z wynagrodzeniem minimalnym

Zdaniem samorządowców ich wynagrodzenia powinny być skorelowane z płacą minimalną. Minimalny poziom wynagradzania w pierwszej stawce zaszeregowania ma być równy stawce minimalnego wynagradzania za pracę - zaproponował Związek Powiatów Polskich.

Asystencja osobista: 240 godzin miesięcznie po 65 zł za godzinę

Projekt ustawy o asystencji osobistej określa zasady nabywania prawa do asystencji osób z niepełnosprawnościami. Minimalna liczba godzin asystencji będzie wynosiła od 30 do 240. Maksymalna stawka godzinowa za pracę asystenta ma wynieść 65 złotych.

Wypadki przy pracy od stycznia do września 2024 r. Wzrósł wskaźnik wypadkowości. [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny opublikował dane wstępne dotyczące wypadków przy pracy w okresie styczeń-wrzesień 2024 r. Wzrósł wskaźnik wypadkowości. Gdzie najczęściej dochodziło do wypadków? Co robiły osoby poszkodowane w trakcie wypadku?

Obuwie bezpieczne: zmiany 2024. Nowa wersja normy EN ISO 20345:2022 obowiązuje od 11 listopada 2024 r. Jakie nowe wymagania?

W dniu 30 marca 2023 r. została opublikowana nowa wersja normy w zakresie obuwia bezpiecznego EN ISO 20345:2022, która zastąpiła poprzednią wersję (20345:2011). Od 11 listopada 2024 r. wszystkie buty muszą być certyfikowane zgodnie z nową normą, a te tracące ważność certyfikatu wymagają recertyfikacji według zaktualizowanych wymogów.

REKLAMA

Art. 107 ustawy o PPK - za niedokonanie wpłat do PPK grozi grzywna

Niewykonanie obowiązków związanych z wdrożeniem lub obsługą PPK może spowodować odpowiedzialność wykroczeniową pracodawcy albo osoby obowiązanej do działania w jego imieniu. Ściganie tych wykroczeń należy do zadań Państwowej Inspekcji Pracy. 

Zatrudnianie cudzoziemców. Co warto wiedzieć o pracownikach z Afryki?

Pracownicy z Nigerii, Kenii i Zimbabwe stają się istotnym wsparciem dla polskiego rynku pracy, szczególnie w sektorach wymagających wytrzymałości i tężyzny fizycznej, takich jak przemysł, logistyka, budownictwo. Proces legalizacji zatrudnienia, choć wymagający i czasochłonny, jest fundamentem długotrwałej współpracy, która pozwala skuteczne wypełniać luki kadrowe.

REKLAMA