REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ułożyć dobry test

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jolanta Cianciara

REKLAMA

Specjaliści HR, podobnie jak nauczyciele w szkołach, wykładowcy na uczelniach i egzaminatorzy w ośrodkach szkoleniowych, wiedzą, że test jest przydatny tylko do ściśle określonych celów. Źle zredagowany test, nieprawidłowo oceniony, niespójny z celami, którym służy, może przynieść więcej szkody niż pożytku. W procesach rekrutacji pracowników zły test nie tylko uniemożliwi znalezienie odpowiednich ludzi do pracy, ale i zaszkodzi wizerunkowi firmy.

Prawdziwe czy fałszywe są stwierdzenia: Test jest najszybszą formą sprawdzenia wiedzy dużej grupy osób. Pozwala wybrać najlepszych kandydatów do pracy. Większość ludzi lubi rozwiązywać testy. Nie ma znaczenia, czy padła trzy razy odpowiedź: prawda, czy trzy razy odpowiedź: fałsz. Najlepsza byłaby odpowiedź tu nieuwzględniona: to zależy.

REKLAMA

Najszybciej sprawdza wiedzę?

REKLAMA

Tak, pod warunkiem że test jest prawidłowo zredagowany, a jego autorzy uważnie zaplanowali system oceny. Jednym z najczęściej popełnianych podczas układania testu błędów są nieścisłe pytania lub nieścisłe odpowiedzi (zobacz przykład 1). Bywa, że autorzy - specjaliści, na co dzień zajmujący się swoją branżą, zupełnie nie uwzględniają, że testowani przez nich kandydaci do pracy mają zupełnie inne doświadczenia i źródła wiedzy.

W teście na stanowisko specjalisty w instytucji publicznej zajmującej się kontaktami zagranicznymi padło otwarte pytanie: Co to jest zasada alternacji? Pytający oczekiwali odpowiedzi dotyczącej protokołu dyplomatycznego: alternacja to przemienność składania wizyt, a także sposób przygotowania i podpisywania umów międzynarodowych. Jeden z kandydatów podał odpowiedź: alternacja jest powtarzaniem się w pewnym układzie różniących się między sobą elementów, np. kolumn i filarów. Trzeba było tę odpowiedź uznać za prawidłową, mimo że poszukiwany był specjalista ds. kontaktów międzynarodowych, znający protokół dyplomatyczny, a otrzymano odpowiedź godną architekta lub projektanta. A wystarczyło ściślej zredagować pytanie: Czym w stosunkach międzynarodowych jest zasada alternacji?

Inny przykład z testu w urzędzie samorządu wojewódzkiego: na pytanie „Co oznacza skrót RPO?” autorzy oczekiwali odpowiedzi: Regionalny Program Operacyjny, otrzymali: Rzecznik Praw Obywatelskich.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jedyny sposób, by ustrzec się takich wpadek, zniekształcających ostateczny wynik testu i znacznie wydłużających jego sprawdzanie, to symulacyjne sprawdzanie jednoznaczności pytań i odpowiedzi. Najłatwiej: dając test do rozwiązania kilku osobom niezaangażowanym w jego tworzenie.

UWAGA

Jeśli potrzebujemy pracownika, który będzie musiał pracować pod presją czasu, zawsze trochę na wczoraj, zredagujmy test zdecydowanie za długi na czas, który dajemy do rozwiązania. My wiemy, że część pytań musi zostać bez odpowiedzi, ale tylko tak uzyskamy wiedzę, którzy kandydaci nie wpadli w panikę. Jeśli poszukujemy kogoś bardzo komunikatywnego, punktujmy wyżej zadania polegające na redagowaniu lub czytaniu ze zrozumieniem tekstów. Jeżeli kogoś bardzo skrupulatnego, zwiększmy liczbę zadań polegających na wyłapaniu szczegółów (tu dobrze sprawdzają się pytania: prawda czy fałsz).

Minus dodatni

REKLAMA

Przy redagowaniu testu lepiej z góry nie tylko opracować klucz, umożliwiający szybkie i mechaniczne sprawdzanie, ale także ustalić schemat oceniania. Trzeba np. podjąć decyzję, czy będziemy stosować punkty ujemne za błędne odpowiedzi. Pozwoli to przynajmniej częściowo wyeliminować osoby rozwiązujące na chybił trafił. Punkty ujemne nieco wydłużają czas sprawdzania i podliczania wyników. Zaniżają znacząco średni wynik uzyskiwany w takim teście. Przy trudnych testach mogą też zafałszować wyniki: zdarza się, że piszący rezygnują z zaznaczenia odpowiedzi, mimo że znają prawidłową. Stres potrafi skutecznie zablokować myślenie! Z drugiej strony stosowanie punktów ujemnych rzeczywiście ogranicza przypadkowość ocen (zobacz przykład 2).

Trzeba też zaplanować, jak będziemy punktować odpowiedzi na polecenia typu „Proszę podać przynajmniej trzy akty prawne, które regulują funkcjonowanie placówek oświaty”. Czy za każdy z trzech wymienionych aktów dajemy po jednym punkcie, czyli w sumie trzy? A jeśli ktoś wymienił więcej niż trzy - dajemy dodatkowe punkty? Czy, jeśli wymieniono dwa akty prawne, to dajemy zero, bo miały być przynajmniej trzy? A może minus jeden, bo w końcu nie udzielono pełnej poprawnej odpowiedzi?

Chcąc uniknąć takich dylematów, trzeba system przyznawania punktów zaplanować już na etapie układania testu. Przy dużej liczbie testów do sprawdzenia staranne przygotowanie klucza i systemu ocen umożliwia zachowanie obiektywizmu, nawet gdy test sprawdza kilka osób.

Ściągi i gotowce

W Internecie można się natknąć na generatory testów. Nawet jeśli będziemy z tych programów korzystać, to i tak ułożenie pytań należy do nas. Większość programów pozwala jedynie grupować w bazach pytania i tworzyć szablon arkusza testowego. Test ze swej natury obciążony ułomnością schematyzmu warto dla celów rekrutacji pracowników tworzyć bardziej autorsko.

Etapy przygotowania testu rekrutacyjnego

1. Ściśle określ, czego oczekujesz po wynikach testu: jakiego pracownika, do jakich zadań chcesz w ten sposób znaleźć.

2. Naszkicuj sobie schemat osobowy poszukiwanego pracownika (może być w formie tabeli: kompetencje niezbędne i kompetencje pożądane, umiejętności niezbędne i pożądane, niezbędne cechy charakteru, braki uniemożliwiające pracę na jego stanowisku etc.). Dopiero teraz podejmij decyzję, czy test jest w tym przypadku dobrą techniką rekrutacji.

3. Ułóż pytania i pogrupuj je według kategorii, np. podstawowa wiedza w określonym zakresie, szczegółowa wiedza niezbędna na tym stanowisku pracy, umiejętności. Ułóż pytania sprawdzające rzetelność odpowiedzi (badające np. tę samą wiedzę, ale posługujące się innymi sformułowaniami).

4. Ułóż pytania lub zadania otwarte sprawdzające umiejętności i odrzuć nadmiar pytań sprawdzających znajomość encyklopedycznych szczegółów.

5. Przygotuj klucz z odpowiedziami, zaznaczając graficznie (np. kolorem) pytania sprawdzające rzetelność odpowiedzi (jeśli jedna odpowiedź jest prawidłowa, druga nie, powinieneś odrzucić obie).

6. Opracuj system punktowania i zasady oceny.

7. Zredaguj całość testu.

8. Przetestuj test! (Daj do rozwiązania test kilku osobom ze swojego otoczenia), a później sprawdź pytania i odpowiedzi, które budziły wątpliwości, oblicz czas niezbędny do rozwiązania testu (przy trudnych, specjalistycznych testach, a także przy testach z dużą liczbą pytań/zadań otwartych załóż, że czas niezbędny do rozwiązania to średni czas, w którym wykonywały go osoby z najbliższego otoczenia plus 25 proc.).

9. Przygotuj test do wydrukowania, nie zapominając, że jego forma i wygląd także budują wizerunek twojej firmy.

PRZYKŁAD 1

Czy można w trybie przetargu zrealizować zamówienie publiczne na zakup środków produkcji o wartości 53 tysiące złotych?

a) tak

b) nie

c) tylko w przypadku zakupu maszyn i urządzeń

d) tak, jeśli zamówienie realizują dostawcy, nie producenci

Autorowi testu chodziło oczywiście o zaznaczenie odpowiedzi „nie”, bo kandydat wykazałby się wiedzą, że przy zamówieniu tej wartości (poniżej równowartości 14 tys. euro) nie ma konieczności stosowania ustawy o zamówieniach publicznych.

Ale przy tak sformułowanym pytaniu trzeba odpowiedź „tak” też potraktować jako prawidłową: w końcu nikt nie zakazał stosowania tego trybu przy takiej wartości zamówienia publicznego... (pominąwszy, że trudno wyobrazić sobie w Polsce kogokolwiek zdrowego na umyśle z własnej nieprzymuszonej woli decydującego się na prowadzenie przetargu).

Powyższe pytanie powinno więc brzmieć nie: „czy można w trybie...” a „czy musimy w trybie przetargu (jak jakimkolwiek innym)...”.

Czynniki zewnętrzne

Służbom HR jest czasem wygodnie stosować testy jako podstawowy element rekrutacji. Nim łatwo się do nich przyzwyczaimy, warto spojrzeć na efektywność testów krytycznie. Nawet prawidłowo zredagowany test, z dobrym kluczem i systemem oceniania, nie gwarantuje nam, że w jego wyniku znajdziemy rzeczywiście najlepszych kandydatów do pracy.

Warto pamiętać, że na wynik testu rzutuje nie tylko jego zawartość, ale całe mnóstwo czynników zewnętrznych.

Na niektóre mamy wpływ: odpowiednio wcześniej podany termin testu, wygodne miejsce przeprowadzania testów, przyjazna atmosfera, jednoznaczne wytłumaczenie uczestnikom, jakie są zasady postępowania.

Jeśli naprawdę zależy nam na pozyskaniu świetnych kandydatów, warto tak prowadzić rekrutację, by test był tylko jednym z etapów, a ostatecznego wyboru dokonujemy na podstawie analizy dokumentów, wyników testu i rozmowy kwalifikacyjnej.

Ale są czynniki, o których nie mamy pojęcia, a które mogą skutecznie pogorszyć wynik uzyskany z testu: gorszy stan zdrowia, lęk wynikający ze złych doświadczeń z wcześniejszych sytuacji egzaminacyjnych, nieprzespana z powodu pełni księżyca noc. Można wyliczać w nieskończoność.

Wiedza i przydatność 40-latka mogą okazać się znacznie większe niż 25-latka, a w teście ten starszy przepadnie, bo nie ma nawyków uczenia się i odpowiadania schematem testu. Świetny wynik testu kogoś gburowatego należy zweryfikować, jeśli rekrutujemy pracownika pierwszego kontaktu, ale ten sam gburowaty, a kompetentny nie będzie zły w archiwum.

Za pomocą testu badamy poziom ściśle określonej wiedzy (kompetencje) i - w ograniczonym zakresie - umiejętności. Przy okazji badania poziomu wiedzy można ocenić np. spostrzegawczość, umiejętność kojarzenia faktów, umiejętność zarządzania czasem lub zadaniem.

Zupełnie bez sensu jest stosowanie testu przy rekrutacji na stanowiska, na których potrzeba ludzi twórczych, niepokornych, kreatywnych - nawet najlepiej skonstruowany test wykluczy najlepszych kandydatów. To trochę tak jakby odtwórcy roli Hamleta poszukiwać, sprawdzając w teście znajomość biografii Szekspira czy historii teatru europejskiego.

Najczęściej stosowane rodzaje testów:

• wyboru - pytanie i dołączone do niego odpowiedzi,

• jednokrotnego wyboru - tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa,

• wielokrotnego wyboru - więcej niż jedna odpowiedź może być prawidłowa,

• prawda/fałsz - uczestnicy testu określają prawidłowość przytoczonych zdań,

• pytania otwarte - uczestnicy muszą sami sformułować odpowiedź lub dokończyć rozpoczętą odpowiedź.

PRZYKŁAD 2

Test dla kandydujących na stanowisko sekretarki zawierał zadania sprawdzające umiejętności językowe. Jedno z nich polegało na konieczności zaznaczenia w podanych zdaniach błędów. Niektórzy kandydaci zaznaczali prawidłowo, ale robili dopiski, z których wynikało, że i tak nie znają formy prawidłowej: Spotkanie akcjonariuszy zaplanowano na dwudziesty kwiecień dwutysięcznego ósmego roku. Gdyby rozwiązująca test poprzestała na podkreśleniu niepoprawnej formy daty, zyskałaby dwa punkty za: dwudziesty kwietnia i dwa tysiące ósmego. Ponieważ dopisała: dwudziestego kwietnia i 2008 zaliczyła punkty ujemne.

 

Jolanta Cianciara

Autorka jest dziennikarzem, menedżerem i nauczycielem akademickim. Zarządzała zespołami pracowników w spółkach komercyjnych, Skarbu Państwa i urzędach administracji publicznej. Obecnie m.in. odpowiada za zarządzanie i rozwój zasobów ludzkich w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego oraz prowadzi firmę doradztwa personalnego i wizerunkowego.

Kontakt:

jolantacianciara@op.pl

 

 

 

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

REKLAMA