Umowa zlecenie w czasie urlopu ojcowskiego - składki ZUS

Problem

Od 3 sierpnia 2017 r. zatrudniliśmy na umowę zlecenia pracownika innej firmy, który przez dwa tygodnie (do 16 sierpnia br.) korzystał w swojej macierzystej firmie z urlopu ojcowskiego. Jego uzyskiwane wynagrodzenie z etatu jest niższe od płacy minimalnej obowiązującej w tym roku. Umowa zlecenia zawarta od 3 do 31 sierpnia 2017 r. nie jest wykonywana na rzecz tego pracodawcy. Czy fakt korzystania z urlopu ojcowskiego ma jakiś wpływ na ustalenie obowiązkowych ubezpieczeń z umowy zlecenia - pyta Czytelnik z Nowego Sącza.

Rada

Tak. W związku z tym, że w okresie od 3 do 16 sierpnia 2017 r. Państwa zleceniobiorca przebywał w macierzystej firmie na urlopie ojcowskim i z tego tytułu pobrał zasiłek macierzyński, to w tym okresie z umowy zlecenia obowiązkowe jest dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast od 17 sierpnia 2017 r. jako zleceniodawca powinni go Państwo zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego. Szczegóły w uzasadnieniu.

Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r. 

Uzasadnienie

Pracownikowi, któremu udzielono urlopu ojcowskiego, przysługuje na tę okoliczność prawo do zasiłku macierzyńskiego (art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej). Pobieranie tego zasiłku stanowi z kolei tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy systemowej).

Gdy dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń emerytalno-rentowych z umowy zlecenia i uzyskiwania zasiłku macierzyńskiego, wówczas:

• przedmiotowe ubezpieczenia są obligatoryjne tylko z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego,
• z umowy zlecenia zatrudniony może na swój wniosek (na zasadzie dobrowolności) być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (art. 9 ust. 1c ustawy systemowej).

Zdarza się, że osoba pracująca w ramach umowy o pracę dodatkowo w innym podmiocie wykonuje umowę zlecenia (nie na rzecz własnego pracodawcy). W takim przypadku podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (art. 9 ust. 1, 1a i 2c ustawy systemowej):

• jedynie ze stosunku pracy, jeżeli przychód z tego tytułu stanowiący podstawę składek ZUS w przeliczeniu na okres miesiąca nie jest niższy od ustawowej płacy minimalnej, wynoszącej w 2017 r. 2000 zł brutto,
• zarówno z umowy o pracę, jak i z umowy zlecenia, jeżeli przychód podlegający oskładkowaniu w przeliczeniu na okres miesiąca nie osiąga poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Przenosząc przedstawione wyjaśnienia na grunt analizowanej sytuacji, należy stwierdzić, że zleceniobiorca, o którym mowa w pytaniu, z tytułu zlecenia:

• w okresie od 3 do 16 sierpnia 2017 r. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu (ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla niego dobrowolne) - jeśli zatrudniony nie przystąpił do ubezpieczeń dobrowolnych, wówczas należało go zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA,
• w okresie od 17 do 31 sierpnia 2017 r. powinien być objęty obligatoryjnymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym - w związku z tym zleceniobiorcę należało wyrejestrować z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z datą od 17 sierpnia, a następnie z tą samą datą zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

Obowiązujące przepisy nie wskazują, jak ustalać wynagrodzenie podlegające oskładkowaniu w sytuacji, gdy umowa zlecenia, w której odpłatność określono kwotowo, przez część miesiąca stanowiła tytuł tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, a później także do ubezpieczeń społecznych. W praktyce przyjęło się, że w takich okolicznościach podstawę składek społecznych wyznacza się przez podzielenie pełnego wynagrodzenia należnego za dany miesiąc przez liczbę dni trwania umowy w danym miesiącu i pomnożenie wyniku przez liczbę dni, w których umowa powinna być objęta ubezpieczeniami społecznymi.

W umowie zlecenia zawartej na okres od 3 do 31 sierpnia 2017 r. zapisano wynagrodzenie w wysokości 3000 zł brutto. Do 16 sierpnia br. stanowiła ona tytuł wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego, zaś od dnia następnego również do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego. Skalkulowanie podstawy składek na ubezpieczenia społeczne w opisanej sytuacji powinno wyglądać następująco:
3000 zł : 29 dni trwania umowy x 15 dni podlegania przez zleceniobiorcę ubezpieczeniom społecznym, tj. od 17 do 31 sierpnia 2017 r. = 1551,72 zł.

Podstawę do ubezpieczenia zdrowotnego stanowi pełna kwota wynikająca z zawartej umowy (3000 zł) pomniejszona o składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz dobrowolne chorobowe, jeśli zleceniobiorca przystąpił do tego ubezpieczenia.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 19, art. 9 ust. 1, 1a, 1c i 2c, art. 18 ust. 9 i 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1475),
• art. 29a ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368),
• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1793; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1428),
• § 1 ust. 1 pkt 1, 3, 5 i załączniki nr 1, 3 i 5 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 222; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 319).