REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawne wymogi automatyzacji. Co może zrobić AI, a co nadal wymaga pracy człowieka? AI Act od 2026 roku - co nowe przepisy zmienią w biznesie?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
AI - sztuczna inteligencja
Prawne wymogi automatyzacji. Co może zrobić AI, a co nadal wymaga pracy człowieka? AI Act od 2026 roku - co nowe przepisy zmienią w biznesie?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wraz z dynamicznym rozwojem narzędzi opartych na sztucznej inteligencji pojawia się pytanie o granice ich stosowania w kontekście odpowiedzialności prawnej. Choć Polska nie posiada jeszcze kompleksowej regulacji dotyczącej AI, to już dziś na gruncie obowiązujących przepisów prawa cywilnego, prawa pracy, RODO czy kodeksu cywilnego można ocenić, co wolno, a czego nie wolno automatyzować. Uwagę przedsiębiorców i prawników coraz bardziej przyciąga także unijne rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji (AI Act), które wejdzie w życie w 2026 roku i wprowadzi kategoryzację systemów AI, nakładając ścisłe wymogi na te uznane za wysokiego ryzyka.

rozwiń >

Automatyzacja z ograniczeniami – obowiązki, których nie przejmie maszyna

Sztuczna inteligencja już dziś wspomaga działania firm w rekrutacji, generowaniu umów, analizie dokumentów czy obsłudze klienta. Jednak nawet najbardziej zaawansowany model językowy czy system decyzyjny nie zwalnia organizacji z obowiązku działania zgodnie z prawem. Selekcja kandydatów do pracy, scoring kredytowy, profilowanie klientów – to wszystko wymaga zgodności z zasadami niedyskryminacji, przejrzystości decyzji oraz adekwatnego informowania osób, których dane są przetwarzane. Przepisy RODO wymagają, aby decyzje wywołujące istotne skutki prawne nie były podejmowane wyłącznie automatycznie – a jeśli już są, to konieczne jest zapewnienie prawa do interwencji człowieka.

W praktyce oznacza to, że system AI nie może samodzielnie odrzucić kandydatury w procesie rekrutacji bez możliwości odwołania się do decyzji człowieka. Podobnie – wygenerowanie umowy przez bota nie przesądza o jej ważności, jeśli żadna z osób fizycznych nie zatwierdziła jej treści. W świetle obecnych przepisów nie można uznać, że AI działa jako samodzielny podmiot prawa – odpowiedzialność za jej działania zawsze ponosi człowiek lub organizacja, która ją wdrożyła.

REKLAMA

Autopromocja

Granice odpowiedzialności – kto odpowiada za błąd algorytmu

REKLAMA

Odpowiedzialność prawna za skutki działania sztucznej inteligencji wciąż opiera się na ogólnych zasadach odpowiedzialności cywilnej i kontraktowej. Przedsiębiorca, który wdraża system AI do obsługi klienta lub zarządzania personelem, ponosi odpowiedzialność za skutki jego działania – zarówno wobec klientów, jak i pracowników. Nie ma znaczenia, że algorytm działał „automatycznie” – kluczowe jest to, czy firma dochowała należytej staranności w jego konfiguracji, nadzorze i aktualizacji.

W przypadku roszczeń wynikających np. z błędnie podjętej decyzji kredytowej, nieuzasadnionego odrzucenia kandydatury czy naruszenia prywatności, poszkodowany może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Odpowiedzialność może być także powiązana z naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych – co wiąże się z możliwością nałożenia kar administracyjnych przez Prezesa UODO.

W tym kontekście szczególnie ważne jest, by dokumentować sposób działania systemu – zarówno od strony technicznej, jak i decyzyjnej. Brak transparentności algorytmicznej może bowiem skutkować przegranym sporem, zwłaszcza jeśli strona nie potrafi udowodnić, że działała w sposób zgodny z przepisami.

AI Act coraz bliżej – nowe obowiązki już w 2026 roku

Nadchodzące Rozporządzenie UE w sprawie AI (AI Act), które ma wejść w życie w 2026 roku, wywrze istotny wpływ na praktykę prawną i technologiczną w organizacjach korzystających z AI. Systemy klasyfikowane jako „wysokiego ryzyka” – m.in. te stosowane w rekrutacji, ocenie pracowników, zarządzaniu HR czy w sektorze finansowym – będą musiały spełniać szereg dodatkowych obowiązków. Przewidziano m.in. obowiązek dokumentowania danych treningowych, zapewnienia przejrzystości działania, oceny ryzyka oraz wprowadzenia mechanizmów nadzoru ludzkiego.

Firmy, które będą korzystać z takich systemów, będą zobowiązane do prowadzenia rejestru decyzji, szkolenia użytkowników oraz weryfikacji zgodności systemu z normami technicznymi. Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować nie tylko odpowiedzialnością cywilną, ale i dotkliwymi sankcjami administracyjnymi – maksymalna wysokość kary może wynieść nawet 30 milionów euro lub 6% światowego obrotu przedsiębiorstwa.

Zastosowanie AI w biznesie – praktyka i ryzyka

Sztuczna inteligencja stała się integralnym elementem strategii rozwojowych wielu firm. AI wspiera podejmowanie decyzji biznesowych, analizuje dane, obsługuje klientów, pomaga w marketingu i logistyce. W działach HR pozwala automatyzować onboarding, w dziale finansowym wspomaga prognozowanie i analizę ryzyka, a w działach prawnych – wspiera przegląd umów i orzecznictwa.

Jednak każdy z tych obszarów musi być objęty kontrolą prawną. AI generująca oferty dla klientów może przypadkiem naruszyć prawo konkurencji, a chatbot, który nie informuje, że jest botem, może wprowadzać konsumenta w błąd. Warto również pamiętać o obowiązku zapewnienia zgodności z prawem autorskim – treści generowane przez AI mogą korzystać z danych, które nie są legalnie wykorzystywane komercyjnie. Transparentność, audytowalność i zgodność z celem przetwarzania danych – to trzy filary bezpiecznego wykorzystania AI w biznesie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odpowiedzialność dostawców i umowy wdrożeniowe – na co uważać

Rosnąca liczba firm korzysta z AI dostarczanego przez zewnętrznych dostawców – jako SaaS (Software as a Service), wewnętrzne API lub komponenty zintegrowane z systemami ERP. W takich przypadkach kluczowe znaczenie mają odpowiednio skonstruowane umowy wdrożeniowe. W praktyce przedsiębiorcy powinni zwracać szczególną uwagę na: zakres odpowiedzialności dostawcy, gwarancje zgodności z prawem, obowiązki aktualizacji i wsparcia technicznego, a także kwestie bezpieczeństwa i zgodności z RODO.

Warto zastrzec w umowie m.in. prawo do audytu systemu AI, dostęp do logów decyzyjnych, obowiązek informowania o aktualizacjach, a także odpowiedzialność dostawcy za naruszenia wynikające z błędów algorytmu. Kluczowe jest również określenie, kto odpowiada za dane wejściowe – czy są one dostarczane przez klienta, czy pozyskiwane przez dostawcę – i czy posiadają odpowiednie podstawy prawne do przetwarzania.

Nie można też zapominać o tzw. „klauzulach exitowych” – czyli regulacjach umożliwiających bezpieczne przeniesienie danych i procesów do innego systemu w przypadku zakończenia współpracy.

Takie podejście nie tylko zwiększa bezpieczeństwo prawne, ale również ogranicza ryzyko uzależnienia od jednego dostawcy (vendor lock-in).

Sztuczna inteligencja pod nadzorem prawa

AI nie działa w próżni – jej rozwój i zastosowanie coraz częściej wymaga nie tylko znajomości technologii, ale i przepisów prawa. Przedsiębiorcy oraz prawnicy wspierający transformację cyfrową organizacji muszą brać pod uwagę nie tylko potencjał automatyzacji, ale także odpowiedzialność, ryzyka oraz wymogi zgodności regulacyjnej. Transparentność działania, nadzór człowieka, rzetelna dokumentacja oraz solidne umowy z dostawcami – to dziś fundamenty bezpiecznego wdrażania AI w biznesie. A już wkrótce – w dobie pełnego wdrożenia AI Act – staną się one nie tylko dobrą praktyką, ale bezwzględnym obowiązkiem prawnym.

Autor: Tymoteusz Paprocki, adwokat, Kancelaria Paprocki, Wojciechowski & Partnerzy

**************

Zespół z Kancelarii Paprocki, Wojciechowski & Partnerzy posiada bogate doświadczenie w obsłudze podmiotów gospodarczych w zakresach takich jak audyt prawny, compliance, badania due diligence czy obsługa transakcji fuzji i przejęć. Doradza również w budowaniu wieloletnich strategii, z uwzględnieniem rozwijających się kierunków wschodnich – skutecznie łączy wschód z zachodem. Kancelaria współpracuje z renomowanymi kancelariami w 14 krajach na świecie, zapewniając swoim klientom bezpieczeństwo działalności w różnych obszarach gospodarczych. Zespół specjalizuje się także w obsłudze złożonych procesów karnych. Podejmuje się spraw, w których występują wątki transgraniczne, white-collar crimes czy działalność zorganizowana. Prowadzi postępowania karnoskarbowe. Prowadzi także sprawy na rzecz osób fizycznych – zwłaszcza te najbardziej skomplikowane. Więcej: https://www.paprocki-adwokaci.pl

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa płaca minimalna: 4806 zł czy 5015 zł, podwyżka o 140 czy 250 zł. Nie ma zgody co do najniższej krajowej, rząd sam zdecyduje

Na ostateczną wysokość najniższej krajowej jaka będzie obowiązywała od 1 stycznia 2026 roku trzeba poczekać do pierwszej połowy września. Rada Dialogu Społecznego nie wypracowała w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę wspólnego stanowiska do połowy lipca więc zgodnie z prawem decyzję co do płacy minimalnej arbitralnie podejmie rząd za dwa miesiące.

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe. Dlaczego? Bo planowane są spore zmiany w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501) w zakresie ubiegania się o zasiłek.

Na ile oszacowano miesięczną wartość nieodpłatnej pracy domowej? Wartość „ukrytej” pracy kobiet była znacznie wyższa niż mężczyzn

Ile wynosi średnia miesięczna wartość nieodpłatnej pracy domowej? Kobiety, zwłaszcza matki małych dzieci, wykonują znacząco więcej nieodpłatnej pracy domowej niż mężczyźni. Różnice te są widoczne we wszystkich obszarach codziennych obowiązków. Ocenia Polski Instytut Ekonomiczny, powołując się na badania GUS.

Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

REKLAMA

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

REKLAMA