Bezpieczeństwo przy pracy zdalnej - to musisz wiedzieć

• Praca zdalna w KP
• Kiedy i gdzie może być wykonywana praca zdalna?
• Minister Pracy o pracy zdalnej
• Komu pracodawca musi udzielić pracy zdalnej?
• BHP przy pracy zdalnej
• Jakie obowiązki BHP są wyłączone przy pracy zdalnej?

Praca zdalna w KP

Od dzisiaj, 7 kwietnia 2023 r. obowiązują przepisy dotyczące pracy zdalnej! Telepraca została całkowicie uchylona z Kodeksu Pracy. Rozdział IIc regulujący pracę zdalną został dodany ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 240), której przepisy w tym zakresie weszły w życie właśnie dzisiaj 7 kwietnia 2023 r.

Autopromocja

Kiedy i gdzie może być wykonywana praca zdalna?

Praca może być wykonywana: całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Minister Pracy o pracy zdalnej

Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg wskazuje, że wprowadzenie na stałe pracy zdalnej do Kodeksu pracy to ważny krok w kierunku tworzenia nowoczesnego rynku pracy, odpowiadającego na zmieniające się potrzeby zarówno pracodawców, jak i pracowników, również  będących rodzicami.

Komu pracodawca musi udzielić pracy zdalnej?

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:

• pracownika–rodzica dziecka m.in. legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności;
• pracownicę w ciąży;
• pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia;
• pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Odmowa będzie możliwa tylko w sytuacji, gdy ze względu na rodzaj lub organizację pracy nie będzie możliwe jej wykonywanie zdalnie. 

BHP przy pracy zdalnej

Wiele osób, w szczególności pracodawcy zastanawiają się, jak wygląda w praktyce BHP przy pracy zdanej. Problem z BHP przy wykonywaniu pracy zdalnej polega na tym, że może ona być świadczona w różnych miejscach, co powoduje, że pracodawca może nie mieć stałej i bieżącej kontroli nad pracą pracownika. Paradoksalnie to zadaniem pracodawcy jest zabezpieczyć miejsce zamieszkania pracownika, w którym świadczy pracę zdalną czy też inne miejsce wskazane przez pracownika i każdorazowo uzgodnione z pracodawcą. 

Przepis art. 207 KP ustanawia ogólną normę, zgodnie z którą pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Dotyczy to jednak zakładu pracy. Oczywiście poza zakładem pracy norma art. 207 KP musi być stosowna, nawet w wypadku pracy zdalnej, jednak z odpowiednimi zmianami. Przepis prawa powszechnie obowiązującego nie może bowiem nakładać na pracodawcę obowiązków, które są niemożliwe do spełnienia lub wykraczają poza zakres jego władczego oddziaływania. Pracodawca nie może bowiem swobodnie kontrolować miejsca wykonywania pracy (ze względu na brak prawa do ingerowania w tzw. mir domowy, tj. miejsce zamieszkania pracownika, gdzie np. świadczy pracę). Słuszna jest więc koncepcja, że w stosunku do BHP przy pracy zdalnej, część przepisów z KP została wyłączona, a część należy odpowiednio stosować. Zakres BHP przy pracy zdalnej będzie więc nieco odmienny niż miało to miejsce przy telepracy.

Autopromocja

Zatrudnianie i zwalnianie pracowników

Sprawdź

Polecamy: „Praca zdalna. Praktyczny komentarz z przykładami"

Jakie obowiązki BHP są wyłączone przy pracy zdalnej?

Pracodawca realizuje w stosunku do pracownika w czasie wykonywania przez niego pracy zdalnej obowiązki w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy określone w KP w zakresie BHP, z wyłączeniem pewnych przepisów. Za co więc pracodawca nie odpowiada przy pracy zdalnej pracownika? Nie odpowiada za sytuacje przewidziane w następujących przepisach:

Autopromocja

Dokumentacja i oświadczenia związane z pracą zdalną – wzory dokumentów dla każdej formy pracy zdalnej

Sprawdź

• art. 208 § 1 KP (współpracy pracodawców, w razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców)
• art. 209¹ KP (np. wyznaczania pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji, zapewniania środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach)
• art. 212 pkt 1 i 4 KP (dotyczących organizowania stanowiska pracy, dbania o stan pomieszczeń, wyposażenia, środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem)
• art. 213 KP (pracodawca nie jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy)
• art. 232 KP (dotyczących zapewniania pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich posiłków i napojów ze względów profilaktycznych)
• art. 233 KP (dotyczących zapewniania odpowiednich urządzeń sanitarnych i dostarczania środków higieny osobistej)
• art. 214 KP (pracodawca nie jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Pracodawca nie jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy). 

To wyłączenie najbardziej dziwi, ponieważ przez ten przepis można rozumieć do podstawowych obowiązków pracodawców, związanych z właściwym utrzymaniem pomieszczeń pracy, należy zaliczyć w szczególności zapewnienie:

1. urządzeń utrzymujących odpowiednią temperaturę, która w normalnych warunkach nie powinna być niższa niż 14°C (wyjątki mogą być stosowane, w przypadku gdy procesy technologiczne uniemożliwiają zapewnienie takiej temperatury), zaś w pomieszczeniach biurowych 18°C (zgodnie z wyr. NSA w Białymstoku z 20.9.2001 r., SA/Bk 75/01) odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną);
2. odpowiedniego oświetlenia naturalnego i sztucznego, przy czym w pomieszczeniach pracy stałej powinno być zagwarantowane oświetlenie światłem dziennym. Jeżeli pracodawca nie może tego zapewnić, powinien uzyskać zgodę na wyłączne oświetlenie elektryczne od właściwego wojewódzkiego inspektora sanitarnego oraz okręgowego inspektora pracy;
3. właściwej, ze względu na specyfikę pracy, wymiany powietrza;
4. zabezpieczeń przed szkodliwymi wyziewami, gazami, pyłami, promieniowaniem, wilgocią;
5. zabezpieczeń przed uciążliwymi dźwiękami i drganiami.