REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca nakładcza – zdalne chałupnictwo to nie typowa praca zdalna

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Praca nakładcza – zdalne chałupnictwo to nie typowa praca zdalna
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa o pracę nakładczą nie jest popularną formą zatrudnia, może być mylona z pracą zdalną, jednak nie jest tym samym. To tzw. chałupnictwo w ramach którego wykonuje się prace manualne czy nie wymagające obecności w miejscu pracy. To umowa z pogranicza prawa pracy i praca cywilnego. Czym jest praca nakładcza? Gdzie jest uregulowana praca nakładcza? Jakie obowiązki ma wykonawca i nakładca?
rozwiń >

Praca nakładca jest uregulowana w:

1) ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 204, dalej jako: KP) oraz

REKLAMA

Autopromocja

2) rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 roku w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19 ze zm., dalej jako: rozporządzenie). To właśnie Rada Ministrów określa zakres stosowania przepisów prawa pracy do osób wykonujących pracę nakładczą.

Na jednym z portali internetowych do wyszukiwania pracy po wpisaniu hasła: praca chałupnicza pokazało się pond 6 tys. ofert. Najczęściej poszukiwani są wykonawcy do:

- adresowania kopert

- pakowania zabawek

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- lutowanie wtyczek

- kompletowanie i pakowanie kosmetyków czy leków

- wypełnianie formularzy

- szycia

- składania materiałów biurowych – np. długopisów

- składacz i pakowacz słuchawek

- oklejania plastikowych buteleczek

Pracę tą można łatwo jednak pomylić z pracą zdalną, która również pojawiała się w wyszukiwarce, chociaż to już zupełnie inny typ pracy.

Nakładca i wykonawca

Ważne
Definicje nakładcy i wykonawcy

Nakładca to osoba lub instytucja dająca środki finansowe na wyprodukowanie czegoś. Wykonawca natomiast to osoba, która coś wykonuje. Z powyższej perspektywy, która jest perspektywą języka polskiego, pracodawca jest nakładcą, a pracownik wykonawcą. Z prawnego punktu widzenia nakładca nie może być uznany za pracownika, a wykonawca za pracodawcę.” - tak słusznie wskazuje prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski (zob. A. Świątkowski, Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2018).

Czym jest praca nakładcza?

Istota pracy nakładczej polega na:

  • zarobkowym wykonywaniu przez osoby fizyczne na zlecenie i rachunek nakładcy czynności, w szczególności w zakresie wytwarzania, naprawiania i konserwacji przedmiotów z materiałów powierzonych przez nakładcę;
  •  często wykonawcy nie mając bezpośredniego kontaktu z osobami, dla których wytwarzane przedmioty są przeznaczone;
  • praca nakładcza wykonywana jest zazwyczaj poza siedzibą pracodawcy na rzecz i ryzyko zlecającego;
  • charakter prawny umowy o pracę nakładczą plasuje ją pomiędzy cywilną umową o świadczenie usług a umową o pracę;
  • ustawodawca przewidział szereg uprawnień pracowniczych dla osób wykonujących pracę nakładczą (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 stycznia 2017 r., sygn. III AUa 1415/16).

Umowa o pracę nakładczą – umowa o dzieło, zlecenia czy o pracę?

Charakter prawny umowy o pracę nakładczą jest sporny, ale tylko w zakresie możliwości jej zakwalifikowania na podstawie różnych umów prawa cywilnego. W literaturze wyrażano pogląd, że jest to rodzaj umowy o dzieło. Umowa ta bez wątpienia wykazuje szereg podobieństw zarówno do cywilnoprawnej umowy o dzieło, jak i do umowy o pracę. Wykonujący pracę nakładczą zobowiązuje się wobec nakładcy do osiągnięcia określonych rezultatów. Strony nie określają jednak wyraźnie przedmiotu umowy, zostaje on określony przez nakładcę dopiero w momencie udzielenia indywidualnego zlecenia. Wykonujący pracę nakładczą nie prowadzi samodzielnej działalności gospodarczej. Wynik jego pracy przypada nakładcy. Wykonujący pracę nakładczą może w zasadzie pracować w dowolnym miejscu i czasie, zaś ryzyko związane ze świadczeniem pracy nakładczej ponosi osoba, która podjęła się tej pracy. Prawo do wynagrodzenia za pracę nakładczą oraz jego wysokość uzależnione są od konkretnego rezultatu pracy. Wykonującym pracę nakładczą może być jedynie osoba fizyczna, może ona jednak przy wykonywaniu pracy korzystać z pomocy innych osób - tak zostało wskazane w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 2012 r., III AUa 646/12.

Jak zawrzeć umowę o pracę nakładczą?

Przede wszystkim umowa o pracę nakładczą powinna być zawarta na piśmie. Co należy określić w takiej umowie? W szczególności:

1) strony umowy – dane wykonawcy i nakładcy

2) rodzaj umowy

3) rodzaj pracy

4) termin rozpoczęcia pracy

5) zasady wynagradzania

6) minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy. Minimalna ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego rozporządzeniem. Czyli minimum 50% z 3 490, tj. 1745 zł i od 1 lipca 2023 r. minimum 50% z 3600 zł czyli 1800 zł.

Jakie mogą być rodzaje umowy o pracę nakładczą?

Umowę o pracę nakładczą można zawrzeć na:

  • okres próbny (wówczas nie może przekroczyć 3 miesiące)
  • na czas określony
  • na czas wykonania określonej pracy
  • na czas nie określony.

Minimalna ilość pracy przy umowie nakładczej stanowiącej jedyne źródło dochodu

Jeżeli praca nakładcza stanowi dla wykonawcy wyłączne lub główne źródło utrzymania, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wynagrodzenia nie mniejszego od najniższego wynagrodzenia.

Jak rozwiązać umowę o pracę nakładczą?

Umowę o pracę nakładczą można rozwiązać:

1) za porozumieniem stron

2) za wypowiedzeniem

- wypowiedzenie przy umowie zawartej na okres próbny wynosi 2-tygodnie

- wypowiedzenie przy umowie zawartej na czas nieokreślony wynosi 1-miesiąc. Wówczas okres wypowiedzenia kończy się ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego.

3) bez zachowania okresu wypowiedzenia, w trybie natychmiastowym.

Rozwiązanie natychmiastowe przez nakładcę

Jak wskazuje rozporządzenie w § 6 nakładca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:

1) z winy wykonawcy w razie ciężkiego naruszenia przez niego obowiązków wynikających z umowy, a w szczególności wadliwego wykonywania z jego winy powierzonej pracy, nieprzestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, nierozliczania się w ustalonych terminach z pobranych surowców lub materiałów, niewykonywania bez uzasadnionych przyczyn przez okres 3 miesięcy ilości pracy, albo dokonania nadużyć w zakresie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń socjalnych,

2) z winy wykonawcy w razie popełnienia przez niego przestępstwa, które uniemożliwia dalsze powierzanie mu pracy nakładczej, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

3) w razie niewykonywania pracy przez wykonawcę z powodu:

a) niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną przez okres dłuższy niż 3 miesiące,

b) niezdolności do pracy wskutek choroby zawodowej lub spowodowanej wypadkiem przy pracy przez okres dłuższy niż 6 miesięcy,

c) niemożności wykonywania pracy z przyczyn innych niż określone pod lit. a) i b) przez okres dłuższy niż 1 miesiąc (co do zasady).

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy wykonawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez nakładcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy

Oczywiście przepisy szczegółowo określają kiedy nie można rozwiązać umowy i jakie osoby podlegają ochronie przed zakończeniem stosunku prawnego. Są to przykładowo: okres ciąży, urlopu macierzyńskiego kobiety.

Rozwiązanie natychmiastowe przez wykonawcę

Wykonawca też może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:

  1. jeżeli zostało wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie, a nakładca nie przydzieli mu w ciągu miesiąca innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe wykonawcy oraz warunki, w jakich praca jest wykonywana;
  2. jeżeli praca wykonywana jest w lokalu mieszkalnym wykonawcy i gdy praca wywiera szkodliwy wpływ na zdrowie współmieszkańców, to również wykonawca może rozwiązać umowę natychmiastowo.

Czy wykonawca ma prawo do urlopu wypoczynkowego?

Tak, jednak tylko wtedy jeżeli wykonawca uzyskuje z tytułu pracy nakładczej wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia. Wykonawcy będącemu inwalidą I lub II grupy przysługuje płatny urlop dodatkowy w wymiarze 10 dni roboczych w każdym roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego wykonawca nabywa po przepracowaniu jednego roku od zaliczenia do I lub II grupy inwalidów.

Sądy cywilne – wydziały pracy

Spory dotyczące przewidzianych rozporządzeniem uprawnień wykonawców rozpatrują organy właściwe do rozpatrywania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy i stosunku ubezpieczenia społecznego, w trybie i na zasadach przewidzianych dla rozpatrywania roszczeń pracowników.

Omijanie przepisów prawa pracy

Sądy pracy zajmują się np. sprawami omijania przepisów prawa pracy, poprzez zawierania umowy o pracę nakładczą w miejsce umowy o pracę. Przykładowo sądy uznają, że samo złożenie podpisów na druku zatytułowanym „umowa o pracę nakładczą ” wobec braku wiarygodnej dokumentacji potwierdzającej wykonanie umówionej ilości tej pracy, nie może powodować, że doszło do rzeczywistego nawiązania i wykonywania tego stosunku prawnego. Zawarcie umowy o pracę nakładczą nie stwarza podstawy do przyznania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jeżeli strony zakładały, że świadczenie pracy jest niepotrzebne (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 października 2013 r., sygn. III AUa 345/13).

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak prawidłowo określać wynagrodzenie w umowie o pracę

Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Wskazane przez strony wynagrodzenie jest jednym z obligatoryjnych elementów umowy o pracę.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Jakie przerwy należą się pracownikom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności? Co w przypadku obsługi komputera? Czy przerwy wliczają się do czasu pracy?

Komu można nie płacić za godziny nadliczbowe?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki stopień niepełnosprawności. Kiedyś używało się określeń I,II i III grupa inwalidzka.

REKLAMA

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P. Można wystąpić z korektą wniosku i otrzymać wyższe dofinansowanie z wyrównaniem od lipca 2024 r.

Webinar: Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025 + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025” poprowadzi Aleksander Kuźniar, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, ekspert INFORAKADEMII. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy i na jakich warunkach pracownicy mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz co musi się znaleźć we wniosku o jego udzielenie. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi.

Wzrosną wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Do 28 lutego 2025 r. emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

REKLAMA

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA