Czy można rozwiązać umowę o pracę z osobą, która przebywała na zwolnieniu lekarskim od psychiatry i nie stawiła się do pracy po jego zakończeniu

• RADA
• UZASADNIENIE

RADA

Mogą Państwo zdecydować się na rozwiązanie z pracownicą umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym z powodu niepowiadomienia pracodawcy w terminie o przyczynie nieobecności (nawet jeśli zwolnienie lekarskie nie zostało jeszcze wystawione, to pracownik powinien skontaktować się z pracodawcą i poinformować, że jego stan zdrowia nie pozwala na powrót do pracy i w związku z tym oczekuje na wizytę u psychiatry, który przedłuży zwolnienie). Pracodawca musi jednak wziąć pod uwagę, że w razie sporu z pracownikiem sąd pracy może zakwestionować zasadność zwolnienia pracownika, o ile ten wykaże, że jego stan uniemożliwił mu kontakt z pracodawcą. 

UZASADNIENIE

Obowiązek powiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy. Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia. Natomiast w sytuacjach nagłych pracownik jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w 2 dniu nieobecności w pracy (§ 2 ust. 1-3 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy). 

Niedotrzymanie terminu na zawiadomienie pracodawcy o przyczynie absencji może być usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi terminowe dopełnienie przez pracownika tego obowiązku, zwłaszcza obłożną chorobą pracownika połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników albo innym zdarzeniem losowym (§ 2 ust. 3 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy).

Należy zwrócić uwagę, że w praktyce często zdążają się sytuacje, gdy pracownik nie może udać się do lekarza natychmiast i musi poczekać na wizytę, a tym samym na zwolnienie lekarskie. W związku z tym przepisy przewidują rozwiązanie pozwalające lekarzom na wystawienie zwolnienia wstecznie za okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie. Limit 3 dni nie dotyczy jednak lekarzy psychiatrów, którzy mogą wystawiać wsteczne zwolnienia od dowolnej daty. Nie zwalnia to natomiast pracownika z obowiązku powiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy. 

Brak zawiadomienia pracodawcy o nieobecności w pracy i jej przyczynie. Niewywiązanie się pracownika z obowiązku uprzedzenia pracodawcy o przyczynie i terminie nieobecności, o ile doszło do tego z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa pracownika, stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i jest podstawą do dyscyplinarnego zwolnienia (wyrok SN z 16 czerwca 2004 r., I PK 639/03).

Oznacza to, że pracodawca, którego pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim, a następnie nie stawił się do pracy po jego zakończeniu i nie poinformował w żaden sposób o kontynuacji nieobecności, może zdecydować się na dyscyplinarne zwolnienie. Jednak musi ocenić, czy takie zachowanie pracownika, a w zasadzie jego brak, wynika z rażącego niedbalstwa lub winy pracownika, czy może jednak jest usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi terminowy kontakt z pracodawcą. Jeśli takie okoliczności istnieją, zwolnienie dyscyplinarne może być zakwestionowane przez sąd.

W opisanej w pytaniu sytuacji pracownica nie nawiązała z pracodawcą żadnego kontaktu, zatem z całą pewnością nie wywiązała się z obowiązku usprawiedliwienia swojej nieobecności. Jeśli zatem stan wiedzy pracodawcy pozwala na ocenę, że jest to jej lekkomyślność lub działanie umyślnie zawinione, i nie ma okoliczności uzasadniających brak kontaktu, może uznać je za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i zdecydować się na dyscyplinarne zwolnienie. 

Jeśli jednak pracodawca nie jest pewny co do ewentualnego wystąpienia okoliczności usprawiedliwiających brak kontaktu, to musi liczyć się z tym, że opóźnione zwolnienie lekarskie od psychiatry za cały okres nieobecności w pracy pojawi się w systemie, i wówczas powinien uznać zwolnienie dyscyplinarne za niebyłe. W przypadku sporu w sądzie pracy istnieje ryzyko przywrócenia zwolnionej do pracy lub konieczności wypłaty jej odszkodowania.

Podstawa prawna

• art. 41, art. 52 § 1-3, art. 53 § 1-5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2140
• art. 9 ust. 2, art. 55 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2476
• § 2-3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632
• § 7 ust. 3-4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim - j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2013

POWOŁANE ORZECZENIA SĄDÓW:

wyrok SN z 16 czerwca 2004 r. (I PK 639/03)

Magdalena Sybilska-Bonicka 
specjalista z zakresu prawa pracy, prawnik, certyfikowany inspektor ochrony danych osobowych, 
redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, wieloletni praktyk, trener biznesu i były wykładowca akademicki z zakresu prawa pracy

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu