REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona przed zwolnieniem pracownika w wieku przedemerytalnym

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Ochrona przed zwolnieniem pracownika w wieku przedemerytalnym
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kto jest chroniony przed zwolnieniem z pracy? Czy pracodawca może zwolnić pracownika bez wypowiedzenia w okresie ochronnym? Czy przysługuje ochrona przed zwolnieniem pracownika w wieku przedemerytalnym? Czy ochrona dotyczy tylko powszechnego wieku emerytalnego?
rozwiń >

Kto jest chroniony przed zwolnieniem z pracy?

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP) jak i inne ustawy np. o związkach zawodowych - przewiduje szereg zdarzeń - na skutek których poszczególni pracownicy chronieni są przed rozwiązaniem umowy o pracę. Wybranym podmiotom, m.in. kobietom w ciąży, osobom w wieku przedemerytalnym, osobom korzystającym ze zwolnień lekarskich czy działaczom związkowym przysługuje więc szczególna ochrona przed zwolnieniem z pracy. Poniżej opis sytuacji osób znajdujących się w wieku przedemerytalnym.

REKLAMA

Autopromocja

Czy przysługuje ochrona przed zwolnieniem pracownika w wieku przedemerytalnym?

W Polsce powszechny wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat a dla mężczyzn 65. Jeżeli kobiecie i mężczyźnie brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcie wieku emerytalnego podlegają oni ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę. Przepis art. 39 KP wskazuje, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Ważne
OCHRONA NA 4 LATA PRZED OSIĄGNIĘCIEM WIEKU EMERYTALNEGO

Jeżeli więc:

  • kobieta pracownica ukończy 56 lat
  • mężczyzna pracownik ukończy 61 lat

podlegają ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem. 

Ochrona przed wypowiedzeniem ale nie przed dyscyplinarką

Istotne jest to, że przepisy wskazują na ochronę osób w wieku przedemerytalnym tylko przed wypowiedzeniem, już nie przed dyscyplinarką.

Jeżeli więc np. pracownica, która ma 57 lat, czy pracownik, który ma 63 lat (czyli w tym okresie 4 lat przed emeryturą):
1) w sposób ciężki naruszy podstawowe obowiązki pracownicze;
2) popełnieni w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3) w sposób zawiniony utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

to pracodawca może w takich sytuacjach rozwiązać umowę o pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rozwiązanie bez wypowiedzenia bez winy pracownika w wieku przedemerytalnym

Ponadto pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę takiego pracownika w trybie natychmiastowym bez winy pracownika:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Pracownik, któy ma obniżony wiek emerytalny też korzysta z ochrony

Jak już było wskazane w Polsce wyróżniamy:

  • powszechny wiek emerytalny – 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn
  • ale również obniżony wiek emerytalny, który przysługuje określonym grupom zawodowym, np. policjantom, górnikom, pracownikom służ - czyli generalnie osoby zatrudnione w szczególnych warunkach.

Pracownicy, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i w związku z tym dotyczy ich obniżony wiek emerytalny (potocznie: wcześniejsza emerytura), również są chronieni przed wypowiedzeniem umowy o pracę w wieku przedemerytalnym.

Kim są pracownicy zatrudnieni w szczególnym charakterze?

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się: pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, np.: praca pod ziemią, przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:

  • pracowników organów kontroli państwowej;
  • pracowników organów administracji celnej;
  • pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną;
  • dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu,
    telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo
    fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy;
  • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela;
  • żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej;
  • pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 961 i 1610).

Jaki jest wiek uprawniający do przejścia na emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze?

  • co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Okresy zatrudnienia na kolei to okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.
  • co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).
  • wiek wynoszący 10, 15 lub 20 lat w zależności od wykonywanej pracy na stanowisku pracy wymienionym w wykazie B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy spełnieniu pozostałych warunków.
  • co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej lub wykonywanie tej pracy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz objęcie układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
  • co najmniej 15 lat zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli,
  • co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej uprawnia do przejścia na emeryturę w wieku: tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat (kobieta) i 45 lat (mężczyzna), solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna), artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat (kobieta) i 55 lat (mężczyzna), aktorka, dyrygentka – 55 lat, muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna),
  • w celu ustalenia uprawnień osoby w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się również:
    • pracowników organów kontroli państwowej,
    • pracowników organów administracji celnej,
    • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
    • żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
    • pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.
Przykład

Pani Joanna ma ukończone 41 lat i od 2 lat pracuje w COLOREX sp. z o.o. jako sprzedawczyni. Pani Joanna posiada ponad 16 lat doświadczenia zawodowego jako treser zwierząt drapieżnych, które nabyła jeszcze przed zatrudnieniem w COLOREX sp. z o.o., gdy pracowała m.in. w cyrku. Obecny pracodawca postanowił rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem z Panią Joanną, twierdząc, że nie ma ona jeszcze prawa do ochrony przed wypowiedzeniem, gdyż nie osiągnęła wieku przedemerytalnego 56 lat. Pracodawca się myli. Pani Joanna wskazała pracodawcy przy wręczaniu jej wypowiedzenia, że jest chroniona, gdyż w wieku 45 lat będzie uprawniona do przejścia na emeryturę w związku z wykonywaniem działalności artystycznej, gdyż miała ponad 15 lat stażu. Z tego powodu pracodawca nie może wręczyć jej oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem (ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym).

Wiek przedemerytalny a likwidacja zakładu pracy

Pracownik nie będzie też chroniony przed wypowiedzeniem, jeżeli zakład pracy ogłosi upadłość, otworzy postępowania sanacyjne lub zakład zostanie zlikwidowany.

 

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
BHP: Komu przysługuje obuwie ochronne?

Obuwie ochronne BHP – kto powinien je stosować i dlaczego jest niezbędne? Odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w miejscu pracy. W wielu branżach stanowi podstawowy środek ochrony indywidualnej, zabezpieczając pracowników przed poważnymi urazami. Dobrze dobrane buty nie tylko chronią stopy przed uderzeniami, przecięciami czy przebiciami, ale także zapewniają stabilność, wygodę i odporność na czynniki środowiskowe. W jakich zawodach obuwie ochronne jest konieczne i jakie zagrożenia może ograniczyć?

Czy dodatek motywacyjny będzie dla wszystkich pracowników? Obecne rozwiązania są krzywdzące

Związek Miast Polskich przyjął stanowisko w sprawie dofinansowania wynagrodzeń pracowników pomocy społecznej. Zdaniem samorządowców włączenie wszystkich pracowników realizujących zadania z zakresu szeroko rozumianej pomocy społecznej do programu dodatku motywacyjnego przełoży się na jakość świadczonych usług.

Obowiązkowe odpisy i dobrowolne zwiększenia na ZFŚS w 2025 r. Ile wynoszą i w jakim terminie je wpłacić?

Do 31 maja 2025 r. pracodawca tworzący zakładowy fundusz świadczeń socjalnych musi wpłacić na rachunek funduszu kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości dokonanych odpisów. Pozostałą kwotę dokonanych odpisów i zwiększeń należy przekazać na rachunek bankowy ZFŚS w terminie do 30 września 2025 r. Jaka jest wysokość odpisów i zwiększeń na ZFŚS w 2025 r.?

Komu przysługuje renta wdowia i w jakiej wysokości? ZUS zaprasza na dyżur telefoniczny

Od 1 lipca 2025 r. osoby owdowiałe będą mogły pobierać swoją emeryturę oraz powiększyć ją o część renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Alternatywnie będą mogły pobierać rentę rodzinną wraz z częścią swojej emerytury. Jak starać się o rentę wdowią odpowiedzą eksperci ZUS podczas dyżuru telefonicznego.

REKLAMA

Komunikat ZUS: Wdrożenie nowej metryki programu Płatnik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o planowanym wdrożeniu nowej metryki 307 dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.

Polacy żyją coraz dłużej - GUS opublikował tablicę średniego dalszego trwania życia. Czy ZUS przeliczy emerytury?

Nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wskazuje, że Polacy żyją coraz dłużej. Czy warto składać wnioski o ponowne przeliczenie już otrzymywanej emerytury?

Trwa nabór wniosków o świadczenie wychowawcze. Jak uniknąć przerwy w wypłatach 800 plus?

1 czerwca 2025 r. rozpocznie się nowy okres świadczeniowy w programie 800 plus. Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć jedynie drogą elektroniczną. Jak można uniknąć przerwy w wypłacie świadczenia?

Jak prawidłowo usprawiedliwić nieobecności w pracy. Nieprzyjemne konsekwencje zaniedbania tego obowiązku

W razie nieobecności w pracy pracownik zobowiązany jest do jej usprawiedliwienia. W tym celu przepisy prawa pracy określają, jakie są przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Wymieniają też dowody, na podstawie których można usprawiedliwić nieobecność pracownika.

REKLAMA

Zmiany w wynagrodzeniach 2025 i 2026 - transparentnie i jawnie

Do 7 czerwca 2026 roku Polska musi wdrożyć dyrektywę o jawności i przejrzystości wynagrodzeń. Przedsiębiorcy mają niewiele czasu na poważne zmiany w zakresie polityki płacowej. Nowe przepisy oznaczają bowiem konieczność przeprowadzenia wnikliwej analizy struktury płac w firmie, wprowadzenie nowych procedur dotyczących prawa do informacji o wynagrodzeniu i kryteriów ustalania jego wysokości. Choć prace nad ustawą wprowadzającą te przepisy nadal trwają, już teraz warto podjąć działania, które przygotują firmę na nową sytuację.

Najlepiej teraz złóż wniosek o rentę wdowią ERWD. Sprawdź, dlaczego

ZUS podpowiada, że teraz jest najlepszy czas na złożenie wniosku o rentę wdowią ERWD. Dlaczego? Dopiero połowa osób uprawnionych złożyła wniosek o rentę wdowią. Od stycznia były duże kolejki. Kolejna fala wniosków przewidywana jest w maju 2025 r.

REKLAMA