REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop bezpłatny a zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Monika Smulewicz
ekspert z zakresu prawa pracy
Urlop bezpłatny a zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy - jakie są różnice? Co z urlopem wypoczynkowym i wynagrodzeniem?
Urlop bezpłatny a zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy - jakie są różnice? Co z urlopem wypoczynkowym i wynagrodzeniem?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Urlop bezpłatny a zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy - jakie są różnice? Jak Kodeks pracy reguluje urlop bezpłatny? Z jakimi konsekwencjami należy liczyć się w przypadku zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy?

Urlop bezpłatny czy zwolnienie ze świadczenia pracy?

Zapraszam Cię na cykl artykułów, w których odpowiadam na pytania od Czytelników mojego bloga, kierując do źródeł prawa pracy, interpretacji resortowych i orzecznictwa. Dzisiaj o różnicach pomiędzy urlopem bezpłatnym, a nieobecnością usprawiedliwioną niepłatną. Korzystaj i udostępniaj!

REKLAMA

Autopromocja

"Pani Moniko, jesteśmy firmą usługowo-budowlaną z ogromnymi kontraktami i karami umownymi. Kilku naszych pracowników chce wyjechać na zlecenie do Belgii na okres 3 miesięcy. To będzie dla nas ogromny cios, szczególnie ze względu na ciągłe kwarantanny i braki personalne w ekipach projektowych. Rozumiemy sytuację pracowników, ale ze względu na pozostałych członków zespołu nie chcemy zgodzić się na urlop wypoczynkowy. Pracownicy zaproponowali urlop bezpłatny. My rozważamy zwolnienie ze świadczenia pracy. Co to oznacza od strony prawa pracy? Jakie są konsekwencje obu rozwiązań zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika?"

Urlop bezpłatny - Kodeks pracy

Urlop bezpłatny jest przywilejem pracowniczym wynikającym z art. 174 Kodeksu pracy. Oznacza to, że pracodawca nie ma prawa udzielić urlopu bezpłatnego bez wniosku pracownika, a tym bardziej bez jego zgody.

§ 1. Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.
§ 2. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
§ 3. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego, dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. (art. 174 Kodeksu pracy)

Przepisy prawa pracy nie określają warunków, na jakich powinien być udzielony urlop bezpłatny – decyzja o udzieleniu bądź odmowie udzielenia urlopu bezpłatnego należy tylko do pracodawcy i ma charakter całkowicie swobodny, zależny wyłącznie od jego woli. Pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika również w zakresie uwzględnienia w całości określonego przez niego terminu urlopu. Dopuszczalne jest ograniczenie zgody tylko do części okresu, o jaki wnioskował pracownik.

Z rozpoczęciem urlopu pracownik musi koniecznie zaczekać na zgodę przełożonego. Jeśli rozpocznie korzystanie z urlopu zaraz po złożeniu wniosku, ale bez uzyskania zgody przełożonego, dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (por. wyrok SN z 15 marca 2001 r., I PKN 306/00, OSNAPiUS 2002 nr 24, poz. 591).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W okresie urlopu bezpłatnego pracownik podlega ochronie przed wypowiedzeniem, zarówno umowy o pracę, jak i warunków pracy i płacy określonych w umowie o pracę. W przypadku zwolnień grupowych ochrona ta dotyczy wyłącznie urlopów bezpłatnych krótszych niż 3 miesiące.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 41 Kodeksu pracy).

Należy przy tym nadmienić, iż pracownik, wnioskując o urlop bezpłatny, nie musi podawać przyczyn bądź okoliczności, które takowy wniosek uzasadniają. Pracodawca nie ma prawa ingerować w sposób korzystania z tego przywileju.

Urlop bezpłatny - jakie konsekwencje?

Skorzystanie z urlopu bezpłatnego ma swoje, określone prawem konsekwencje, na gruncie uprawnień pracowniczych:

  • urlopu bezpłatnego, co do zasady, nie wlicza się do okresu pracy, od którego uzależnione są uprawnienia i świadczenia pracownicze;
  • okresu tego nie zalicza się również do okresu wpływającego na długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę;
  • urlop bezpłatny dłuższy niż miesiąc powoduje proporcjonalne ograniczenie prawa pracownika do urlopu wypoczynkowego;
  • za czas niezdolności do pracy w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie otrzyma zasiłku chorobowego;
  • pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym nie jest objęty ubezpieczeniem społecznym – nie są za niego odprowadzane składki. Oznacza to, że przez pierwsze 30 dni urlopu bezpłatnego może korzystać z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, a następnie traci do niego prawo.

Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy

Przepis art. 1551 wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika w razie ustania stosunku pracy § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio do pracownika powracającego do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie:

  1. urlopu bezpłatnego;
  2. urlopu wychowawczego;
  3. odbywania zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, służby przygotowawczej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych;
  4. tymczasowego aresztowania;
  5. odbywania kary pozbawienia wolności;
  6. nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 155 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy)

Jak wnioskujemy z powyższego przepisu, przesłanki od których zależne są uprawnienia pracownicze, takie jak wymiar urlopu wypoczynkowego, stanowią katalog zamknięty, zaś zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy powstałe na mocy porozumienia do takowych nie należy – za czas tego rodzaju nieobecności pracownik zachowuje zatem prawo do urlopu wypoczynkowego.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Możliwość zastosowania konstrukcji zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy występuje, na gruncie prawa pracy, w kilku przypadkach:

  1. jednostronne polecenie zwolnienia ze świadczenia pracy, bez konieczności uzyskania zgody pracownika, zawarte w wypowiedzeniu umowy o pracę – art. 36 (2) Kodeksu pracy
  2. jednostronne polecenie zwolnienia ze świadczenia pracy, bez konieczności uzyskania zgody pracownika, w drodze polecenia służbowego – art. 179 Kodeksu pracy
  3. niedopuszczenia pracownika do wykonywania pracy przez lekarza medycyny pracy – art. 229 § 4 Kodeksu pracy

Zarówno o formie, jak i o treści zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy decyduje pracodawca (w przepisach Kodeksu pracy nie znajdziemy wytycznych), jednakże formułując takowy dokument należy kierować się zasadą, iż pracownik powinien być świadomy, z jakiego powodu (podstawa prawna), w jakim terminie oraz w związku z jakimi okolicznościami został odsunięty od pracy.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy - porozumienie stron

Porozumienie pracownika i pracodawcy o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy i niewypłacaniu za wskazany we wniosku okres wynagrodzenia skutkuje de facto zawieszeniem wzajemnych praw i obowiązków stron stosunku pracy. Porozumienie takie znajduje swoje podstawy w art. 65 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.
§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 Kodeksu cywilnego).

Ze względu na brak wytycznych i przesłanek Kodeksu pracy co do zastosowania porozumienia stron o zawieszeniu stosunku pracy, należy przy tym wziąć pod uwagę przepisy prawa cywilnego:

W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy (art. 300 Kodeksu pracy).

REKLAMA

Ze względów dowodowych porozumienie takie należy sporządzić na piśmie, podając przy tym wszelkie okoliczności mające wpływ na relacje pracownik-pracodawca, a co najważniejsze, ustosunkować się jasno do kwestii braku wynagrodzenia za wskazany w porozumieniu okres.

Zastosowanie takiego rozwiązania byłoby niekorzystne dla pracownika – przynajmniej do czasu ewentualnego sporu powstałego na gruncie wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (rozwinę ten wątek w kolejnym akapicie). W czasie wskazanym w porozumieniu, jako zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca:

  • może dokonać wypowiedzenia umowę o pracę,
  • po upływie nieobecności wskazanej w porozumieniu nie ma obowiązku zapewnienia pracownikowi dopuszczenia do pracy na poprzednich warunkach,
  • nie ma obowiązku wypłacania wynagrodzenia przestojowego na podstawie art. 81 Kodeksu pracy,
  • nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia, a co za tym idzie również zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne.

Zwolnienie ze świadczenia pracy - pracodawco, uważaj na porozumienie!

Badając skutki zastosowania porozumienia o zwolnieniu ze świadczenia pracy, należy wziąć pod uwagę brak regulacji kodeksowych w tym zakresie, a co za tym idzie, ryzyko uznania przez organy nadzoru (PIP, ZUS) tego rodzaju nieobecności za urlop bezpłatny. Ryzyko takie może wystąpić w momencie ewentualnego sporu, powstałego na gruncie wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Stąd forma pisemna takiego oświadczenia stron oraz wskazanie wszelkich okoliczności będzie w tym wypadku kluczowa dla bezpieczeństwa pracodawcy.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W tym zawodzie jest dyskryminacja ze względu na wiek. Będzie zmiana ustawy i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy

Podstawową zasadą wynikającą z KP jest zasada równości w zatrudnieniu i niedyskryminacji. Okazuje się, że w pewnych zawodach i przepisach jest więc jawna dyskryminacja ze względu na wiek. W związku z tym będzie zmiana ustawy co do konkretnego zawodu i dostosowanie do dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy.

Czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły dla milionów Polaków? Mamy stanowisko rządu

W ostatnim czasie w mediach wrze sprawa potencjalnego urlopu dla dorosłych i wolnego dla dzieci w okresie jesiennym w szkołach. Wielu zastanawia się czy jesienią 2025 wejdzie nowy dodatkowy urlop i wolne od szkoły i czy dojdzie w związku z tym do zmiany organizacji roku szkolnego 2024/2025 oraz 2025/2026. Mamy w tej sprawie stanowisko rządu a konkretnie Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz opinie rozgoryczonych ale i zachwyconych rodziców, uczniów i nauczycieli.

Przymusowy urlop 2025. Dla kogo?

Pracodawca może wysłać Cię na urlop nie pytając o zdanie. Tak, to zdanie jest prawdziwe. Zastanawiasz się jak to możliwe, skoro prawo pracy z założenia ma chronić pracownika. Okazuje się, że jest taka możliwość i nie będzie to naruszenie przepisów prawa pracy. Przymusowy urlop 2025. Dla kogo?

Waloryzacja emerytury 2025. Ile komornik może zabrać z emerytury w 2025?

Ile komornik może zabrać z emerytury w 2025? To zależy kiedy i zależy do jakich świadczeń i długów emeryta, bo od 1 marca 2025 r. będzie to więcej, ale musi zostać pewne minimum, tzw. wolna kwota od potrąceń. Wszystko za sprawą marcowej waloryzacji emerytur i rent w 2025 r.

REKLAMA

Coraz większe bezrobocie w Polsce. W styczniu po raz kolejny wzrosła liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, że w styczniu 2025 r. stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 5,4 proc. To więcej niż w grudniu 2024 r. Resort jednak zapewnia, że sytuacja na rynku pracy w pierwszym miesiącu 2025 r. była stabilna.

Boże Ciało 2025 – kiedy wypada? [DATA]

Kiedy jest Boże Ciało w tym roku? Data Bożego Ciała w 2025 roku wypada w środku czerwca. Ile dni wolnych można otrzymać? Czy trzeba brać urlop wypoczynkowy? Już teraz zaplanuj długi weekend czerwcowy.

Długie weekendy 2025 [KALENDARZ]

Teraz jest dobry czas na zaplanowanie długich weekendów w 2025 roku. 7 długich weekendów, które wypadają w tym roku, pozwala na dłuższy odpoczynek od pracy bez wykorzystywania urlopu wypoczynkowego lub z wykorzystaniem tylko jednego dnia urlopu. Kiedy wypadają w tym roku? Oto kalendarz długich weekendów 2025.

Rodzice najczęściej wybierają świadczenie Aktywnie w żłobku. Wsparcie z ZUS może wynieść nawet 1900 zł miesięcznie

ZUS od początku działania programu Aktywny Rodzic wypłacił ponad 1,1 mld zł. Program obejmuje trzy świadczenia "aktywnie w domu", "aktywni rodzice w pracy" i "aktywnie w żłobku". Rodzice najczęściej decydują się na wsparcie żłobkowe, na które ZUS do tej pory przekazał łącznie 688 mln zł.

REKLAMA

5 przykazań HR na 2025 rok

Co czeka działy HR w 2025 roku? Artykuł zawiera najważniejsze tematy, z którymi trzeba zmierzyć się w najbliższych miesiącach. Należą do nich: zmiany w komunikacji i digitalizacja procesów kadrowych, zaangażowanie więcej sztucznej inteligencji, wyrównywanie kompetencji cyfrowych pomiędzy pokoleniami, przygotowania do dyrektywy o równości płac. Oto 5 przykazań HR na 2025 rok.

Zwolnienia grupowe 2025 [który pracodawca może zwolnić, kogo i z jakich przyczyn, jaka odprawa]

Zwolnienia grupowe to specyficzny sposób rozwiązania umów o pracę z większą ilością pracowników. Do przeprowadzenia takich zwolnień mają prawo pracodawcy spełniający określone wymogi - muszą mieć odpowiednio wysoki poziom zatrudnienia, a zwolnienie musi mieć określone przyczyny i być przeprowadzone w określonym czasie. Także nie każdy pracownik może być objęty zwolnieniem grupowym.

REKLAMA