REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy pracownik może domagać się wypłaty premii

Beata Naróg
Usługi i Doradztwo Kadrowe. Szkolenia

REKLAMA

Jeżeli w umowie o pracę określono zasady przyznawania premii, to pracownik może domagać się jej wypłaty przed sądem pracy. Gdy zasad tych nie określono, to mamy do czynienia z nagrodą, która nie ma charakteru roszczeniowego.

Kodeks pracy, a także inne przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia premii. Jest to świadczenie wypłacane na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych (układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania) bądź na podstawie regulacji zawartych w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie ma obowiązku tworzenia regulaminu wynagradzania. W praktyce bardzo często nazwa „premia” jest stosowana zarówno do świadczeń uznanych jako typowa premia, tj. świadczenie przysługujące po spełnieniu określonych warunków, jak i do świadczeń mających w rzeczywistości charakter nagrody. W tym drugim przypadku jest nazywana „premią uznaniową”.

REKLAMA

Autopromocja

O tym, czy pracodawca w konkretnym przypadku będzie miał obowiązek wypłacenia premii, a tym samym, czy w razie niespełnienia tego świadczenia pracownik będzie mógł jej dochodzić przed sądem, decydować będzie treść zapisów dotyczących zasad nabywania premii, wskazujących na jej charakter. Najważniejsze są bowiem zapisy regulujące zasady nabywania premii przez pracowników zawarte w przepisach wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę. Może się zdarzyć, że świadczenie nazwane przez pracodawcę „premią uznaniową” należy zakwalifikować jako premię regulaminową, „premia regulaminowa” zaś będzie typową nagrodą. Prawidłowa kwalifikacja danego świadczenia będzie decydować o dopuszczalności jego dochodzenia przez pracownika przed sądem.

Premia uznaniowa

Premia uznaniowa charakteryzuje się tym, że pracodawca ma pełną swobodę w jej przyznaniu, tj. decyduje, czy w ogóle ją przyzna, komu oraz w jakiej wysokości. Nieprzyznanie takiego świadczenia pracownikowi nie powoduje po jego stronie roszczenia o wypłatę premii, a tym samym nie ma on możliwości dochodzenia jej przed sądem. Podkreślił to również Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lipca 2000 r., w którym stwierdził, że premia uznaniowa nie ma charakteru roszczeniowego.

O charakterze danego świadczenia (tzn. czy kwalifikować je jako premię uznaniową czy premię regulaminową) decydują zapisy w przepisach wewnątrzzakładowych lub umowie o pracę, a te w każdym zakładzie pracy mogą być różnie sformułowane, nierzadko niezbyt jasno. Podkreślenia zatem wymaga fakt, że o uznaniowości danego świadczenia przede wszystkim będzie decydować zapis, z którego będzie wynikać jednoznacznie, że o przyznaniu premii decyduje pracodawca (np. prezes, dyrektor lub kierownik). Należy też zaznaczyć, że niejednokrotnie przy określeniu zasad nabywania prawa do premii uznaniowej wprowadza się dodatkowe zapisy, np. wskazujące górny pułap premii (np. 50% wynagrodzenia zasadniczego), wprowadzające warunek nienagannej pracy czy wysokiej jakości świadczonej pracy. Czasem pracownicy, powołując się na tak ogólne kryteria oraz fakt comiesięcznego wypłacania premii uznaniowej, decydują się na dochodzenie jej przed sądem w razie zaprzestania wypłacania przez pracodawcę.

Tego typu przesłanki, jak wskazane wyżej, nie wprowadzają jednak konkretnych i sprawdzalnych kryteriów uzależniających przyznanie premii, tym samym nie można uznać, że zmieniają charakter danego świadczenia w premię regulaminową. W wyroku z 6 czerwca 2000 r. Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że: „Premia przewidziana w regulaminie wynagradzania, której wypłata uzależniona jest od jej uruchomienia i szczegółowego ustalenia warunków premiowania przez pracodawcę, do czasu wykonania tych czynności jest tzw. premią uznaniową (nagrodą)”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nie zawsze jednak pracownik, któremu nie wypłacono premii uznaniowej, będzie pozbawiony możliwości dochodzenia jej przed sądem. Pracownik będzie mógł wstąpić na drogę sądową i domagać się wypłaty premii uznaniowej wówczas, gdy premia ta zostanie mu przyznana (tj. zostanie on o tym poinformowany), a później niewypłacona. W przypadku gdy pracodawca poinformuje pracownika o przyznaniu mu premii uznaniowej (szczególnie, gdy zrobi to w formie pisemnej), a później zdecyduje się pozbawić pracownika tej premii, musi liczyć się z możliwością sporu sądowego. W przywołanym już wyżej wyroku z 6 czerwca 2000 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że odręczna notatka przełożonego zawierająca obliczenia ewentualnej nagrody, której adresatem nie jest pracownik, nie stanowi przyrzeczenia jej wypłaty.

Premia regulaminowa

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku premii regulaminowej. Podstawowa różnica między nagrodą (premią uznaniową) a premią regulaminową polega na tym, że warunki przyznania premii regulaminowej są w przepisach wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę skonkretyzowane i sprawdzalne. Pozwala to na określenie, w jakich sytuacjach i w jakiej wysokości pracownik nabywa prawo do tej premii.

W przypadku spełnienia tych konkretnych warunków przez pracownika pracodawca ma obowiązek wypłacenia premii, a niespełnienie tego świadczenia przez pracodawcę uprawnia pracownika do dochodzenia jej przed sądem.

Przykład

Pracodawca w regulaminie wynagradzania dokonał zapisu:

Pracownikowi przysługuje premia w wysokości:

  • 50% wynagrodzenia zasadniczego w przypadku wykonania planu sprzedaży,
  • 80% wynagrodzenia zasadniczego w przypadku przekroczenia planu sprzedaży o co najmniej 20%.

REKLAMA

Przy takich konkretnych zapisach nie jest konieczne dodatkowe przyznanie pracownikowi tej premii przez pracodawcę lub inną wyznaczoną osobę (dyrektora, kierownika), aby nabrała charakteru roszczeniowego. W razie niewypłacenia premii regulaminowej pracownik ma możliwość dochodzenia jej przed sądem.

Najczęściej niewypłacenie premii lub pomniejszenie jej wysokości przez pracodawcę, a tym samym powstanie sporu między pracodawcą a pracownikiem wynika z negatywnej oceny pracy. Przykładowo: pracownik wykonał co prawda plan sprzedaży i nabył prawo do premii, jednak w danym miesiącu stawił się w pracy w stanie nietrzeźwym lub nienależycie wykonywał niektóre obowiązki. Pracodawca, chcąc wpłynąć na sposób wykonywania obowiązków pracowniczych, pozbawia pracownika premii lub też ogranicza jej wysokość.

Trzeba pamiętać, że taka sytuacja (pozbawienie lub pomniejszenie premii) jest dopuszczalna. Jednak w przepisach wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę należy jasno sprecyzować, jakie czynniki mogą wpłynąć na pomniejszenie premii lub jej całkowite pozbawienie. W razie braku takich zapisów pracownik, którego premii pozbawiono lub ograniczono jej wysokość, będzie miał roszczenie o dochodzenie tego świadczenia przed sądem.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN z 20 lipca 2000 r. (I PKN 17/00, OSNP 2002/3/77),
  • wyrok SN z 6 czerwca 2000 r. (I PKN 705/99; OSNP 2001/24/713).
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak prawidłowo określać wynagrodzenie w umowie o pracę

Prawidłowo sporządzona umowa o pracę powinna określać wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia. Wskazane przez strony wynagrodzenie jest jednym z obligatoryjnych elementów umowy o pracę.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych w 2025 r. Jakie przerwy należą się pracownikom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności? Co w przypadku obsługi komputera? Czy przerwy wliczają się do czasu pracy?

Komu można nie zapłacić za godziny nadliczbowe?

Przepisy prawa pracy dopuszczają, aby niektórzy pracownicy nie mieli prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy z winy pracodawcy taka rekompensata jednak im przysługuje. O jakich pracowników chodzi?

Co daje II stopień niepełnosprawności w 2025 r.?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki stopień niepełnosprawności. Kiedyś używało się określeń I,II i III grupa inwalidzka.

REKLAMA

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P

1550 zł dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Trzeba wypełnić Wn-D i dołączyć INF-D-P. Można wystąpić z korektą wniosku i otrzymać wyższe dofinansowanie z wyrównaniem od lipca 2024 r.

Webinar: Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025 + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Rodzicielstwo po nowemu, czyli zmiany w Kodeksie pracy 2025” poprowadzi Aleksander Kuźniar, prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, ekspert INFORAKADEMII. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy i na jakich warunkach pracownicy mogą skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz co musi się znaleźć we wniosku o jego udzielenie. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi.

Wzrosną wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Do 28 lutego 2025 r. emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

REKLAMA

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA