Obowiązki pracodawcy wobec związków zawodowych określa w szczególności Kodeks pracy oraz ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.; zwana dalej uozz). Uprawnienie organizacji związkowych do obrony praw pracowniczych obejmuje obronę wszelkich uprawnień, jakie mają oni w zakresie szeroko rozumianych warunków pracy i płacy oraz warunków socjalno-bytowych.
Zakładowe lub międzyzakładowe organizacje związkowe mogą w określonych sytuacjach wywierać mniejszy lub większy wpływ na stosowanie przepisów prawa pracy w danym przedsiębiorstwie.
reklama
reklama
WaŻne!
Związki zawodowe w zakresie praw i interesów zbiorowych reprezentują wszystkich pracowników, niezależnie od ich przynależności związkowej.
Pracodawca powinien współpracować z organizacją związkową, w szczególności w kwestii:
• wypowiadania umów o pracę (art. 38 § 1 k.p.),
• zmiany warunków pracy lub płacy (art. 42 § 1 k.p.),
• rozwiązywania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 52 § 3 k.p.),
• przeprowadzania zwolnień grupowych (art. 2 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników),
• konsultacji lub uzgodnień związanych z aktami prawa wewnątrzzakładowymi, tj. regulaminem pracy (art. 1042 § 1 k.p.), regulaminem wynagradzania (art. 771 § 4 k.p., art. 30 ust. 5 uozz), układem zbiorowym pracy (art. 2412 § 1 k.p.),
• konsultacji wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy (art. 23711a k.p.),
• współpracy w zakresie powołania rady pracowników przez organizacje związkowe (ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji),
• tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych),
• odstąpienia od ustalania planu urlopów (art. 163 § 11 k.p.),
• ustaleń dotyczących Społecznej Inspekcji Pracy (ustawa o społecznej inspekcji pracy).
Związki zawodowe w powyższych sprawach mają możliwość wywierania wpływu w różny sposób. Ustawodawca przyznał im prawo przedstawiania stanowiska m.in. przez wyrażanie zgody, zgłaszanie zastrzeżeń, wyrażanie opinii.
Zgoda związku
Konieczność uzyskania zgody organizacji związkowej na określone działania pracodawcy jest szczególnym uprawnieniem, z którego organizacje związkowe chętnie korzystają. Stanowczy udział organizacji w procesie podejmowania decyzji oznacza, że pracodawca musi uzyskać zgodę związku na zamierzone działania.
W szczególności zgoda organizacji związkowej wymagana jest w następujących sprawach:
• rozwiązania stosunku pracy z działaczem związkowym podlegającym szczególnej ochronie stosunku pracy oraz zmiany jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść takiego pracownika (art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 32 ust. 8 uozz),