Uprawnienia zakładowej i międzyzakładowej organizacji związkowej

Grzegorz Trejgel - radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.

Przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych ustanawiają regułę, które z organizacji związkowych funkcjonujących w zakładzie pracy mają uprawnienia zakładowej (międzyzakładowej organizacji związkowej), tzn. z którymi organizacjami zakładowymi (międzyzakładowymi) pracodawca ma obowiązek współdziałania w indywidualnych jak i zbiorowych interesach pracowników. Zgodnie z art. 251ust. 1 ustawy o związkach zawodowych uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących:

1. pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji albo
2. funkcjonariuszami (Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej, a także pracowników Najwyższej Izby Kontroli) pełniącymi służbę w jednostce objętej działaniem tej organizacji.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy działacza związkowego wykonującego funkcje poza zakładem pracy

Natomiast w przypadku organizacji międzyzakładowej zgodnie z art. 34 ustawy o związkach zawodowych przepisy art. 251 tejże ustawy stosuje się do międzyzakładowej organizacji związkowej obejmującej swoim działaniem pracodawcę przy czym  taka organizacja międzyzakładowa będzie posiadał uprawniania międzyzakładowej organizacji związkowej jeśli zrzesza jako członków co najmniej 10 osób, o których mowa w pkt 1) i 2) u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji (art. 34 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych).

Ponadto zgodnie z art. 251 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych organizacja, zakładowa lub międzyzakładowa przedstawia co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, pracodawcy albo dowódcy jednostki, o której mowa w pkt 2), informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, z wyszczególnieniem członków o których mowa w pkt 1) i 2).

Należy pamiętać, iż kwartalna informacja ma istotne znaczenie dla konsekwencji prawnych jakie mogą powstać w przypadku zaniechania jej przedstawienia przez organizację związkową (zakładową lub międzyzakładową).

Forum Kadry

Po pierwsze zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2008 r. (sygn. akt: II PK 280/07) taka informacja nie jest oświadczeniem woli ale oświadczeniem wiedzy zawierającym fakty obiektywnie istniejące niezależne od woli partnerów społecznych i sama przez się nie tworzy praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Umożliwia jedynie pracodawcy uzyskanie wiedzy czy dana organizacja posiada uprawnienie organizacji zakładowej (międzyzakładowej). W konsekwencji do informacji tej nie znajdują zastosowania przepisy Kodeksu cywilnego o czynnościach prawnych (art. 56 i następne).