REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Układy zbiorowe pracy od 1 stycznia 2019 r.

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
Układy zbiorowe pracy od 1 stycznia 2019 r./ Shutterstock
Układy zbiorowe pracy od 1 stycznia 2019 r./ Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od 1 stycznia 2019 r. nowelizacja ustawy o związkach zawodowych wprowadziła regulację, zgodnie z którą przepisy dotyczące układów zborowych pracy stosuje się odpowiednio do innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową oraz ich pracodawców.

Od 1 stycznia 2019 r. możliwość tworzenia związków zawodowych i członkostwo w nich uzyskały osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, tj. zatrudnieni na podstawie umów zlecenia, o dzieło czy samozatrudnieni. Nowe regulacje powodują, że osoby niebędące pracownikami będą mogły brać udział jako przedstawiciele związków zawodowych w zawieraniu i modyfikacji układów zbiorowych.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Osobą wykonującą pracę zarobkową, która od 1 stycznia 2019 r. może zrzeszać się w związki zawodowe, jest pracownik lub osoba świadczącą pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudnia do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia. Osoba taka musi mieć prawa i interesy związane z wykonywaniem pracy, które mogą być reprezentowane i bronione przez związek zawodowy.

Przedsiębiorca prowadzi zakład ogólnobudowlany. Zatrudnia kilkadziesiąt osób na umowę zlecenia oraz umowę u dzieło. Od 1 stycznia 2019 r. osoby te uzyskały na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych status "osób wykonujących pracę zarobkową". Tym samym mają możliwość tworzenia i wstąpienia do już utworzonego związku zawodowego. Przedsiębiorca (pracodawca) w kontekście ustawy o związkach zawodowych będzie miał obowiązek przestrzegania zasady równego traktowania i niedyskryminowania zatrudnionych ze względu na przynależność oraz działalność związkową.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Układy zbiorowe nie tylko dla pracowników

REKLAMA

Związki zawodowe, jak również pracodawcy i ich organizacje, mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień (art. 59 ust. 2 Konstytucji RP). Uprawnieniem partnerów społecznych jest zatem prowadzenie rokowań we wszelkich sprawach dotyczących warunków zatrudniania, które w ich ocenie są istotne. Nie ma podstaw do różnicowania sytuacji związków zawodowych w kwestii prawa do rokowań w zakresie zawierania układów zbiorowych pracy ze względu na to, czy członkowie danego związku zawodowego składają się wyłącznie z pracowników, czy z osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Warto dodatkowo zauważyć, że zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2018 r. układem zbiorowym mogły być objęte również osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Natomiast od 1 stycznia 2019 r. nowelizacja ustawy o związkach zawodowych wprowadziła regulację, zgodnie z którą przepisy dotyczące układów zborowych pracy stosuje się odpowiednio do innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową oraz ich pracodawców, a także do organizacji zrzeszających te podmioty (art. 21 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych).

Zasadą jest, że układ zbiorowy pracy reguluje problematykę dotyczącą stosunku pracy. Uwzględniając jednak fakt, że przepisy dotyczące układów zbiorowych pracy są od 1 stycznia 2019 r. stosowane odpowiednio do innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową, w tym do organizacji zrzeszających takie osoby, należy uznać, że postanowienia układu zbiorowego mogą odnosić się również do wzajemnych zobowiązań między podmiotem zatrudniającym a osobami zatrudnionymi na podstawie umów cywilnoprawnych.

Odpowiednie stosowanie przepisów o układach zbiorowych pracy

Nowelizacja ustawy o związkach zawodowych nie określa, na czym powinno polegać odpowiednie stosowanie przepisów o układach zbiorowych pracy wobec innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową. Z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej wynika, że "odpowiednie stosowanie" oznacza w szczególności, iż przepisy Kodeksu pracy, w których jest mowa o organizacji związkowej reprezentującej pracowników, należy odnosić również do organizacji związkowej zrzeszającej osoby wykonujące pracę zarobkową, dla których układ ma być zawarty.

Jednak odpowiednie stosowanie przepisów o układach zbiorowych pracy względem innych niż pracownicy osób wykonujących pracę zarobkową będzie wymagało stosowania tych przepisów z uwzględnieniem specyfiki w zakresie odmienności podstaw prawnych zatrudnienia. Trudno bowiem przyjąć, że osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych nagle będą korzystały z praw i obowiązków zarezerwowanych wyłącznie na rzecz zatrudnienia na podstawie stosunku pracy.

Niezależnie od faktu, że niepracownicze organizacje związkowe zyskały na podstawie obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. przepisów zdolność układową, część układu zbiorowego pracy, która dotyczy postanowień odnoszących się do stosunku pracy, nie będzie miała zastosowania względem osób zatrudnionych na podstawie innych form zatrudnienia niż umowa o pracę. Gdyby bowiem przyjąć, że osoby zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy, zrzeszone w organizacjach związkowych, miałyby stosować się do przyjętej w zakładzie pracy organizacji i porządku świadczenia pracy, wówczas zachodziłaby obawa, czy zawarte umowy cywilnoprawne nie są umowami fikcyjnymi. Spełniałyby bowiem cechy charakterystyczne dla stosunku pracy.

W układzie zbiorowym pracy strony mają prawo określić wzajemne prawa i obowiązki dotyczące technicznego bezpieczeństwa pracy. Nie ma zatem problemu, aby układy zbiorowe pracy zawierały w tym zakresie przepisy wspólne zarówno dla pracowników, jak i dla osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.

Pracodawca prowadzący duży zakład produkcyjny zatrudnia pracowników wykonujących prace bezpośrednio przy obsłudze. Podobny zakres prac jest realizowany przez osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych. Inna jest jednak organizacja pracy tych osób, uwzględniająca specyfikę niepracowniczego zatrudnienia. W omawianym przypadku można jednak przyjąć, że liczne kwestie dotyczące bhp mogą być uregulowane wspólnie i dotyczyć zarówno pracowników, jak i pozostałych pracobiorców. Należy bowiem pamiętać, że bezpieczne warunki pracy na terenie zakładu muszą być zapewnione i pracownikom, i osobom zatrudnionym na innej podstawie. Natomiast np. część układu zbiorowego odnosząca się do kwestii odpowiedzialności porządkowej z tytułu naruszeń przepisów bhp nie będzie mogła być stosowana względem osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Nie ma bowiem możliwości stosowania na zasadzie analogii przepisów o pracowniczej odpowiedzialności porządkowej względem osób niezatrudnionych na podstawie stosunku pracy.

W układzie zbiorowym pracy można określić limity czasu zwolnień od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej osób wykonujących pracę zarobkową. Limity te będą miały zastosowanie niezależnie od tego, czy funkcje związkowe będą realizowane przez pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy czy również związkowców - osób wykonujących inną pracę zarobkową.

Układ zbiorowy pracy może określać m.in. zagadnienia dotyczące warunków wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń związanych z pracą. Zatem nic nie stoi na przeszkodzie, aby od 1 stycznia 2019 r. układy zawierane przy udziale organizacji związkowych zrzeszających osoby wykonujące pracę zarobkową regulowały kwestie wynagrodzeń nie tylko pracowników w rozumieniu prawa pracy, ale i osób zatrudnianych na podstawie umów cywilnoprawnych. Takie regulacje szczególnie można wprowadzić dla osób mających prawo do wynagrodzenia godzinowego wynikającego z minimalnej stawki godzinowej.

Odpowiednie stosowanie przepisów o układach zbiorowych pracy względem osób wykonujących pracę zarobkową oznacza, że układ zbiorowy będzie mógł być zawarty przez pracodawcę oraz organizację związkową - w tym organizację utworzoną nie tylko przez pracowników, ale i przez inne osoby, które tworzą zakładową organizację związkową.

Organizacja zrzeszająca wyłącznie pracowników, organizacja mieszana, w tym zrzeszająca osoby wykonujące pracę zarobkową, jak również organizacja związkowa zrzeszająca wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie niepracowniczych form zatrudnienia będą miały prawo występowania z inicjatywą zawarcia układu zbiorowego.

Podstawa prawna:

Sebastian Kryczka - ekspert z zakresu prawa pracy, prawnik, były pracownik Państwowej Inspekcji Pracy, od kilkunastu lat specjalizuje się w problematyce prawa pracy oraz zagadnieniach kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, autor wielu komentarzy, artykułów i porad z zakresu prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA

PIP: 350 tysięcy bezpłatnych porad rocznie dla pracodawców. Inspekcja pracy nie tylko kontroluje, ale i pomaga

Działalność PIP to nie tylko kontrole, ale i bezpłatne porady prawne dla pracodawców. Inspekcja pracy wydaje 350 tysięcy porad rocznie, które skierowane są wprost do osób zatrudniających pracowników. Warto korzystać z pomocy PIP.

Gdzie chcą pracować Polacy? Ranking 2025: wymarzonym miejscem pracy branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT

Gdzie w 2025 roku chcą pracować Polacy? Oto ranking branż. Okazuje się, że wymarzonym miejscem pracy jest branża motoryzacyjna. Bije na głowę IT. Czym kierują się pracownicy przy wyborze branży, w której podejmują pracę?

Zmiany w stażu pracy od 2026 roku. Więcej praw dla 5 mln pracowników

Zmiany w stażu pracy, które wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku to więcej praw dla nawet 5 mln pracowników w Polsce. Nowe przepisy oznaczają też realny wzrost kosztów pracy. Działy kadr i płac już powinny przygotowywać się do zmian.

Zmiana branży w 2025 – od czego zacząć i gdzie znaleźć ogłoszenia pracy?

Rynek pracy, jaki znaliśmy, właśnie przestaje istnieć. Dzieje się to na naszych oczach i tak naprawdę tempo zmian jest znacznie szybsze, niż przypuszczali eksperci. Choć brzmi to aż nadto dramatycznie, to jednak nie można zaprzeczyć, że wielu pracowników zmaga się aktualnie z poważnymi problemami zawodowymi, a pracodawcy dwoją się i troją, aby stworzyć nowe systemy zarządzania w rzeczywistości AI. Niektóre zawody już przestają istnieć lub przechodzą intensywne zmiany, u podstaw których znajdziemy wdrożenie czata GPT do codziennych obowiązków. Dla niektórych osób jedynym rozwiązaniem okazała się zmiana pracy, dla innych w grę wchodzi tylko zmiana branży. Przebranżowienie to współczesny odpowiednik ucieczki z tonącego statku - tylko w tym wypadku pracownik sam buduje swoją szalupę ratunkową. Zatem jak aktualnie wygląda temat zmiany branży? Jakie są powody? W którą stronę iść i gdzie szukać nowych zawodowych wyzwań?

REKLAMA

Składka zdrowotna 2025: ryczałt, karta podatkowa, podatek liniowy, zasady ogólne. Jaka jest podstawa wymiaru? Ile procent?

Jaka jest podstawa wymiaru składki oraz kwota składki zdrowotnej w 2025 roku dla niektórych grup ubezpieczonych? ZUS informuje o wysokości składki na ryczałcie, karcie podatkowej, przy zasadach ogólnych, podatku liniowym, podatku od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz dla osób współpracujących.

Do kiedy jest nabór firm i instytucji do pilotażu skróconego tygodnia pracy?

Pilotaż skróconego tygodnia pracy jest konieczny. Może się okazać, że powszechny zapis o krótszym czasie pracy będzie tragiczny dla polskiej gospodarki, firm i społeczeństwa. Do kiedy trwa nabór firm i instytucji do projektu?

REKLAMA