ZFŚS – jednakowa opieka socjalna nad pracownikami i emerytami

Swoje stanowisko resort pracy przedstawił w odpowiedzi na interpelację poselską dotyczącą funkcjonowania ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) w odniesieniu do pracowników i emerytów.

W piśmie z 23 września 2010 r. przypomniał, że fundusz należy tworzyć z corocznego odpisu podstawowego naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych.

Jednocześnie pracodawcy sprawujący opiekę socjalną nad byłymi pracownikami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów, mogą zwiększyć fundusz o 6,25% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, stanowiącego podstawę naliczania odpisu, na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki. W 2010 r. była to kwota 174,64 zł. Naliczenie odpisu na emerytów i rencistów nie jest zatem odpisem podstawowym, ale zwiększeniem funduszu – podkreślono w stanowisku resortu pracy.

Pracodawcy spoza sfery budżetowej mogą ponadto dostosowywać wielkość środków socjalnych do własnych potrzeb i sytuacji finansowej. Ustawa pozwala im dowolnie kształtować wysokość odpisu podstawowego, a nawet zrezygnować z jego tworzenia, co powinno być zapisane w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania i uzgodnione ze związkami zawodowymi, a jeżeli takie w zakładzie pracy nie istnieją – z reprezentantem pracowników.

Uprawnieni do pomocy

Resort przypomniał, że prawo do korzystania z funduszu przysługuje pracownikom i ich rodzinom, a także byłym pracownikom, emerytom i rencistom wraz z rodzinami i jest to prawo zagwarantowane ustawowo.

W przypadku emerytów i rencistów nie zależy ono od tego, czy pracodawca zwiększy środki funduszu o wspomniany wcześniej wskaźnik.

ZFŚS jest funduszem spożycia zbiorowego, a to oznacza, że wszystkie odpisy i nieobligatoryjne zwiększenia, niezależnie od ich wysokości i sposobu naliczania, tworzą jeden fundusz – podkreślono w piśmie MPiPS. Mogą zatem z niego korzystać wszystkie osoby uprawnione przy zastosowaniu jednakowych, wyłącznie socjalnych kryteriów. Pracodawca nie może pozbawić prawa do ubiegania się o pomoc socjalną żadnej z ustawowo uprawnionych do niej grup osób, np. emerytów i rencistów, ze względów pozasocjalnych, nawet jeśli nie zwiększy funduszu na ten cel.