Jak wyliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne za zleceniobiorcę

RADA

Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne tej osoby za grudzień 2007 r. należy rozliczyć z dwoma kodami tytułu ubezpieczenia - z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx składki od przychodów za okres pracy od 1 do 15 grudnia 2007 r., a z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx od przychodów za okres od 16 do 31 grudnia 2007 r.

UZASADNIENIE

Osoby będące w stosunku pracy i zawierające ze swoim pracodawcą dodatkowo umowę zlecenia (lub wykonujące na rzecz pracodawcy umowę zlecenia zawartą z innym podmiotem) są uznawane za pracowników. Oznacza to, że również z tytułu umowy zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Z tytułu wykonywania umowy zlecenia równolegle z umową o pracę u tego samego płatnika, płatnik składek nie dokonuje dodatkowego zgłoszenia do ubezpieczeń, a przychód uzyskiwany z tytułu wykonywania tej umowy powinien być sumowany z przychodem ze stosunku pracy i wykazywany jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w imiennym raporcie miesięcznym z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx

Umowa o pracę została rozwiązana 15 grudnia 2007 r., dlatego osobę tę powinni Państwo wyrejestrować z ubezpieczeń z kodem tytułu 01 10 xx z datą 16 grudnia 2007 r. (na formularzu ZUS ZWUA). Następnie należało zgłosić tę osobę od 16 grudnia 2007 r. do ubezpieczeń jako zleceniobiorcę z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx (na formularzu ZUS ZUA), ponieważ po ustaniu zatrudnienia kontynuuje ona wykonywanie umowy zlecenia, a zatem ma tytuł do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.

W przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma uregulowań, które wprost określałyby sposób ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w opisanym przypadku, gdzie część wypłaconego przychodu ze zlecenia (za okres 1-15 grudnia 2007 r.) należy oskładkować jako przychody ze stosunku pracy, a część jako przychody ze zlecenia (za okres 16-31 grudnia 2007 r.). Do celów ustalenia podstawy wymiaru należy w tym przypadku zastosować zasadę proporcjonalnego zmniejszania podstawy wymiaru składek w przypadku powstania i ustania tytułu ubezpieczeń w trakcie miesiąca. Kwotę wynagrodzenia za pracę na podstawie umowy zlecenia w grudniu 2007 r. (2300 zł) należy podzielić przez 31 (liczba dni kalendarzowych miesiąca) i pomnożyć przez 15 (liczba dni, za które przychód za zlecenie zostanie oskładkowany jak przychód ze stosunku pracy), co daje kwotę 1112,90 zł. Następnie przychód za cały miesiąc należy pomniejszyć o ustaloną kwotę, która podlega składkom na zasadach dotyczących pracowników (2300 zł - 1112,90 zł = 1187,10 zł) i tę różnicę uznać za podstawę wymiaru składek za okres, gdy osoba ta podlegała ubezpieczeniom jako zleceniobiorca (od 16 do 31 grudnia 2007 r.).

Zatem z wynagrodzenia tej osoby za grudzień 2007 r. należy naliczyć:

1) składki do sfinansowania przez ubezpieczonego i wykazania z kodem 01 10 xx:

• składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru 2982,90 zł (1870 zł + 1112,90 zł):

- na ubezpieczenie emerytalne: 2982,90 zł × 9,76% = 291,13 zł,

- na ubezpieczenia rentowe: 2982,90 zł × 3,5% = 104,40 zł,

- na ubezpieczenie chorobowe: 2982,90 zł × 2,45% = 73,08 zł,

• składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy wymiaru 2514,29 zł, tj. [2982,90 - (291,13 zł + 104,40 zł + 73,08 zł)], oraz kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 226,29 zł (suma kwot wyliczonych odrębnie od przychodów: ze stosunku pracy - 141,86 zł i ze zlecenia - 84,43 zł);

2) składki do sfinansowania przez ubezpieczonego i wykazania z kodem 04 11 xx:

• składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru 1187,10 zł:

- na ubezpieczenie emerytalne: 1187,10 zł × 9,76% = 115,86 zł,

- na ubezpieczenia rentowe: 1187,10 zł × 3,5% = 41,55 zł,

- na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: 1187,10 zł × 2,45% = 29,08 zł,

• składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy wymiaru 1000,61 zł, tj. [1187,10 zł - (115,86 zł + 41,55 zł + 29,08 zł)] oraz kwotę składki w wysokości 90,05 zł (1000,61 zł × 9%).

Do celów ustalenia zaliczki na podatek (i tym samym odliczenia części składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru od zaliczki), wynagrodzenie za pracę i wynagrodzenie za zlecenie wykonane przez pracownika traktuje się jak odrębne źródła przychodów. W związku z tym, mimo wykazania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od sumy przychodów z umowy o pracę i zlecenia z kodem 01 10 xx, zaliczkę na podatek należy ustalić odrębnie:

• zaliczka na podatek od wynagrodzenia z umowy o pracę za okres od 1 do 15 grudnia 2007 r.:

- podstawa wymiaru składki zdrowotnej (wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego):

1870 zł - (182,51 zł + 65,45 zł + 45,82 zł) = 1576,22 zł,

- składka na ubezpieczenie zdrowotne: 1576,22 zł × 9% = 141,86 zł,

- składka podlegająca odliczeniu od zaliczki: 1576,22 zł × 7,75% = 122,16 zł,

- składka do pobrania z przychodu ubezpieczonego: 141,86 zł - 122,16 zł = 19,70 zł,

- zaliczka na podatek:

1870 zł - (182,51 zł + 65,45 zł + 45,82 zł) = 1576,22 zł,

1576,22 zł - 108,50 zł = 1467,72 zł; po zaokrągleniu 1468 zł,

(1468 zł × 19%) - 47,71 zł = 231,21 zł.

Zaliczka jest wyższa niż składka na ubezpieczenie zdrowotne, więc składka jest należna w pełnej wysokości.

• zaliczka na podatek od wynagrodzenia z umowy zlecenia za okres od 1 do 31 grudnia 2007 r.:

- podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (wynagrodzenie pomniejszone o składki):

1112,90 zł - (108,62 zł + 38,95 zł + 27,27 zł) + 1187,10 zł - (115,86 zł + 41,55 zł + 29,08 zł) = (1112,90 zł - 174,84 zł) + (1187,10 zł - 186,49 zł) = 938,06 zł + 1000,61 zł = 1938,67 zł - podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne,

- składka na ubezpieczenie zdrowotne: (938,06 zł × 9%) + (1000,61 zł × 9%) = 84,43 zł + 90,05 zł = 174,48 zł,

- składka podlegająca odliczeniu od zaliczki: (938,06 zł × 7,75%) + (1000,61 zł × 7,75%) = 72,70 zł + 77,55 zł = 150,25 zł,

- składka do pobrania z przychodu ubezpieczonego: (84,43 zł - 72,70 zł) + (90,05 zł - 77,55 zł) = 11,73 zł + 12,50 zł = 24,23 zł,

- zaliczka na podatek:

koszty uzyskania przychodów: 1938,67 zł × 20% = 387,73 zł,

(1938,67 zł - 387,73 zł) = 1550,94 zł; 1551 zł × 19% = 294,69 zł.

Zaliczka jest wyższa od składki na ubezpieczenie zdrowotne, więc składka jest należna w pełnej wysokości.

Podstawa prawna:

• art. 8 ust. 2a i art. 18 ust. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),

• art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.).

Helena Turczynowska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych