Umowy cywilnoprawne – zasady współpracy i prawidłowe rozliczanie

Strony umowy cywilnoprawnej mają dużą swobodę we wprowadzaniu do umów dowolnych postanowień.

Wśród wielu umów cywilnoprawnych najszersze zastosowanie jako podstawa świadczenia pracy mają:

• umowy o dzieło (art. 627-646 Kodeksu cywilnego),
• umowy zlecenia (art. 734–751 Kodeksu cywilnego),
• kontrakt menedżerski.

Orzecznictwo uzupełniające:

• Artykuł 353¹ k.c. pozwala stronom zawierającym umowę ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Powszechnie przyjmuje się, że na treść zasady swobody umów składa się swoboda zawarcia umowy, swoboda doboru kontrahenta, swoboda kształtowania treści umowy, a także swoboda rozwiązania stosunku prawnego. Przytoczona zasada odnosi się do wszystkich stosunków zobowiązaniowych w obrocie profesjonalnym i nieprofesjonalnym. (Uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2003 r., I CKN 414/01, OSNC 2004/9/139)

1. Umowa zlecenia

Umowę zlecenia zaliczamy do tzw. umów nazwanych. Podlega ona przepisom Kodeksu cywilnego. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawca). Czynnością prawną jest np. zawarcie umowy, złożenie innego oświadczenia woli bądź reprezentowanie zleceniodawcy przed organami sądowymi lub administracyjnymi. Mimo że ścisła definicja kodeksowa nie obejmuje zleceń dotyczących wykonywania faktycznych czynności, to w praktyce tę umowę często stosuje się także w odniesieniu do takich właśnie czynności, polegających np. na sprzątaniu pomieszczeń biurowych, roznoszeniu ulotek czy testowaniu określonego programu komputerowego. Przepisy dotyczące umów zlecenia stosujemy bowiem do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami (art. 750 Kodeksu cywilnego).

Zawarcie umowy zlecenia następuje z chwilą złożenia zgodnego oświadczenia woli przez dającego zlecenie i przyjmującego zlecenie. Umowa zlecenia, wskutek której dochodzi do nawiązania między jej stronami stosunku cywilnoprawnego, jest umową starannego działania.

Sformułowanie „umowa starannego działania” oznacza tu, że o wywiązaniu się z umowy nie decyduje jej efekt, ale odpowiednie wykonywanie czynności oraz dołożenie należytej staranności w realizowaniu określonych działań (np. adwokat zobowiązuje się do starannego prowadzenia spraw swojego klienta, ale nie zobowiązuje się do wygrania sprawy).

Stronami umowy zlecenia mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.