Dzień Ojca już blisko: jakie prawa ma tata w pracy?

• Kiedy wypada Dzień Ojca?
• Co na Dzień Ojca?
• Jakie prawa ma tata w pracy?
• Dla ojców: uzupełniający urlop macierzyński od 2025 r.
• Urlop opiekuńczy i z powodu siły wyższej
• Urlop okolicznościowy na narodziny dziecka
• Elastyczna organizacja pracy dla ojca
• Dopuszczenie do pracy
• Rodziny zastępcze
• Czy z ojcem można rozwiązać umowę?
• Rodzicielskie świadczenie uzupełniające dla ojca

Kiedy wypada Dzień Ojca?

Dzień Ojca wypada 23 czerwca. W 2025 r. jest to poniedziałek. W tym szczególnym dniu warto przypomnieć jakie uprawnienia mają ojcowie, którzy są pracownikami.

Co na Dzień Ojca?

Na Dzień Ojca najlepiej podarować to co jest bezcenne - czyli wspólnie spędzony czas z tatą. Rodzice właśnie to cenią najbardziej. Rzeczy materialne przemijają a wspomnienia z tak szczególnych dni, jak Dzień Ojca - nie.

Jakie prawa ma tata w pracy?

Polski ustawodawca reguluje nie tylko uprawnienia macierzyńskie ale i ojcowskie. Szczególnie po kwietniowych zmianach w 2024 r. w prawie pracy, które teraz znajdują odzwierciedlenie w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz. U. z 2025 r. poz. 277., dalej: KP) ojcowie zyskali większe uprawnienia. Stało się to na skutek implementacji do polskiego porządku prawnego m.in. dyrektywy work-life balance. Intencją prawodawcy europejskiego było właśnie rozdzielenie praw i obowiązków rodziców będących pracownikami. 

Dla ojców: uzupełniający urlop macierzyński od 2025 r.

W dniu 19 marca 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1871) wprowadzająca uzupełniający urlop macierzyński. Ustawa wprowadza do Kodeksu pracy nowe uprawnienie dla pracowników – rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających długotrwałej hospitalizacji – uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Nowe uprawnienie rekompensuje pracownikom - rodzicom dzieci przedwcześnie urodzonych oraz pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych w terminie, ale wymagającym hospitalizacji brak możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego do upływu 8 tygodni po porodzie. Uzupełniający urlop macierzyński będzie wykorzystywany bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, na wniosek uprawnionych pracowników-rodziców.

Urlop opiekuńczy i z powodu siły wyższej

W dyrektywie zwrócono także uwagę, że aby zapewnić mężczyznom i kobietom pełniącym obowiązki opiekuńcze większe możliwości pozostania na rynku pracy, każdy pracownik powinien mieć prawo do urlopu opiekuńczego wynoszącego pięć dni roboczych w roku. Pracownicy powinni mieć także prawo do czasu wolnego od pracy, bez uszczerbku dla nabytych lub nabywanych praw pracowniczych, z powodu działania siły wyższej w pilnych i niespodziewanych sprawach rodzinnych.

Urlop okolicznościowy na narodziny dziecka

Świeżo upieczonym ojcom przysługują również dwa dni zwolnienia od pracy z tytułu urodzenia się dziecka. Pracodawca zobowiązany jest zwolnić mężczyznę, któremu urodziło się dziecko, od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Elastyczna organizacja pracy dla ojca

Pracownik wychowujący dziecko, do ukończenia przez nie 8 roku życia, może złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy. Wniosek składa się w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.

Dopuszczenie do pracy

Pracodawca zobowiązany jest dopuścić pracownika-ojca do pracy po powrocie z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego na dotychczasowe stanowisko, a jeżeli nie będzie to możliwe – na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jej kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującym pracownikowi – ojcu w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.

Rodziny zastępcze

Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, lub przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego
z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, może skorzystać
z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

Czy z ojcem można rozwiązać umowę?

W okresie od dnia złożenia przez pracownika ojca wniosku o udzielenie:

• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części;
• urlopu ojcowskiego albo jego części;
• urlopu rodzicielskiego albo jego części

do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może:

1. prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem;
2. wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jego winy i reprezentująca pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające dla ojca

Rodzicielskie świadczenie może być przyznane nie tylko matce, która urodziła i wychowała lub wychowała co najmniej czworo dzieci ale i ojcu, który wychował co najmniej czworo dzieci, w przypadku:

• śmierci matki dzieci
• porzucenia dzieci przez matkę
• długotrwałego zaprzestania wychowywania dzieci przez matkę.

Świadczenie to ma zapewnić niezbędne środki utrzymania tym osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia na rzecz wychowania dzieci lub pracowały za krótko i nie nabyły prawa do minimalnej emerytury.