REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Od technostresu przez stres cyfrowy po higienę cyfrową do dobrostanu

Małgorzata Helena Kochańska
specjalista ds. BHP, mediator społeczny
Stres cyfrowy czyli technostres a higiena cyfrowa i osiągnięcie dobrostanu
Stres cyfrowy czyli technostres a higiena cyfrowa i osiągnięcie dobrostanu
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Technostres czyli stres cyfrowy prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji. Czy higiena cyfrowa może pomóc w osiągnięciu dobrostanu? Jak rozpoznać uzależnienie od Internetu?

Korzystanie z telefonu i Internetu na świecie

  • Ludność Świata wynosiła na początku 2021 roku 7,83 miliarda.
  • 5,22 miliarda ludzi korzysta obecnie z telefonu komórkowego, co stanowi 66,6% całej populacji świata, a łączna liczba połączeń wyniosła 8,02 miliarda na początku 2021 roku.
  • 4,66 miliarda ludzi na całym świecie korzystało z internetu w styczniu 2021 roku (dane mogą być wyższe z uwagi na wzrost użytkowników spowodowany pandemią COVID-19).
  • Na całym świecie jest obecnie 4,20 miliarda użytkowników mediów społecznościowych.[1].

Oznacza, to że technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) są stałym elementem życia człowieka w społeczeństwie informacyjnym, którego rozwój oparty jest na przemyśle informacyjnym, i stanowią istotne narzędzia codziennej pracy[2]. Zachodzące zmiany w środowisku pracy jakie miały miejsce wskutek wprowadzenia przez rządy obostrzeń w m.in. w przemieszczaniu się i gromadzeniu się wymusiły świadczenia pracy w systemie zdalnym w większym wymiarze niż to miało miejsce dotychczas (np. przed rokiem 2019 tzw. home office). Głównym środkiem pracy zostały narzędzia cyfrowe (wspomniane wyżej), a to wiąże się z narażeniem użytkowników na nadmiar informacji cyfrowej. Z badań prowadzonych przez wiele ośrodków wynika, że pracownik świadczący pracę w trybie zdalnym (także uczniowie i studenci) odczuwał poczucie konieczności bycia „stale w pracy”, „zawsze dostępnego i w ciągłej gotowości”. W efekcie uzyskujemy poczucie przeciążenia informacyjnego, związanego z przebodźcowaniem wraz z negatywnym wpływem na życie prywatne.

REKLAMA

Autopromocja

Stres cyfrowy (technostres)

Zjawisko stresu cyfrowego, znanego również w literaturze obcojęzycznej jako technostres[3] po raz pierwszy zostało zdefiniowane w 1984 r. jako „współczesna choroba adaptacyjna spowodowana niemożnością radzenia sobie z nowymi technologiami komputerowymi” („Techno-stress is a modern disease of adaptation caused by an inability to cope with the new computer technologies in a healthy manner”)[4]. W 2008 roku dodano „doświadczenie stresu podczas używania nowoczesnej technologii informacyjnej przez użytkowników tej technologii („an IT user’s experience of stress when using technologies”)[5].

Stała gotowość do odbierania połączeń, ciągłe używanie narzędzi mobilnych i ekranowych przy jednoczesnym przetwarzaniu dużej ilości informacji nazywane jest w literaturze przeładowaniem informacją (ang. information overload). Jako bezpośredni efekt syndromu „bycia on-line” może być zwiększona liczba omyłkowych decyzji (bowiem zwiększona liczba informacji nie jest gwarantem jej efektywności czy prawdziwości). Wzrost nietrafionych podejmowanych decyzji, zwiększenie skłonności do pomijania kluczowych informacji podczas dokonywania wyborów, deficyt uwagi, wzrost poziomu stresu z powodu nieustającego braku możliwości przetworzenia wszystkich docierających do nas danych, podwyższone ciśnienie krwi, osłabienie widzenia, niestrawność, frustracja i zagubienie w życiu, osłabienie zdolności do podejmowania decyzji, wzrost agresji czy kłopoty z koncentracją i snem. Wymienione objawy godzą w ogólnie pojęty dobrostan użytkownika nowych mediów[6].

Dobrostan - rodzaje

Można wyróżnić trzy jego stany:

  1. dobrostan psychologiczny,( osobowościowy) - składa się z samoakceptacji, poczucia osobistego rozwoju, celu życiowego, poczucia panowania nad otoczeniem, autonomii oraz pozytywnych relacji z innymi.
  2. dobrostan społeczny - poziom akceptacji społeczeństwa, urzeczywistnianie się społeczeństwa (ocena potencjału i kierunku rozwoju społeczeństwa), poczucie osobistego wkładu w społeczeństwo czy koherencja wraz ze społeczną integracją.
  3. dobrostan emocjonalny - ocena poziomu szczęścia i satysfakcji życiowej z poszczególnych dziedzin życia. Z poczuciem dobrostanu łączy się tez optymizm życiowy, rozumiany jako istotny zasób osobisty, wpływający na zdrowie, samopoczucie i sukcesy życiowe[7]

Higiena cyfrowa

REKLAMA

I tak pojawia się higiena cyfrowa, rozumiana jako: zespół działań i czynności zmierzających do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Higiena cyfrowa może być rozumiana jako postawa życiowa wynikająca z kreatywnego i odpowiedzialnego używania zasobów sieci [8].

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stąd tak blisko i wyraźnie do bycia skoncentrowanym, czy uważnym. Bez odpowiedniego poziomu koncentracji nie przyswajamy wymaganej wiedzy, która jest wykorzystywana w przyszłości. Bycie uważnym, czyli skupianie się na jednej czynności jest niezwykle ważne w czasie wykonywania trudnych, precyzyjnych zadań, zwiększa się wówczas swoje bezpieczeństwo. A przede wszystkim wysoki poziom koncentracji, to oszczędność czasu.

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia podkreślali, że w czasie pandemii powinniśmy utrzymywać dystans fizyczny – to on ma zapewnić nam bezpieczeństwo. Jednocześnie nie jest potrzebny dystans społeczny (social distancing) – przeciwnie relacje społecznie należy pielęgnować i budować. „Możemy pozostać w kontakcie społecznym, będąc fizycznie zdystansowani - wideo, rozmowy online lub SMS-y”[9].

Uzależnienie od Internetu - objawy

Jeśli w ostatnim czasie zaobserwowałeś/aś u Siebie:

  • tendencje do zapominania informacji, na które wcześniej znałeś/aś odpowiedzi, a szukasz ich w Internecie wykorzystując wyszukiwarki, to doświadczasz EFEKTU GOOGLA (czyli cyfrowej amnezji),
  • podczas długiej pracy z monitorem ekranowym lub urządzeniem mobilnym zaczynasz odczuwać symptomy charakterystyczne do choroby lokomocyjnej, to zaczynasz odczuwać chorobę e-lokomocyjną,
  • słyszysz dzwoniący sygnał swojego telefonu lub przychodzących informacji na Twoje urządzenia cyfrowe? Tzn., że występuje u Ciebie SYNDROM FANTOMOWEGO DZWONKA.

Specjaliści do diagnozy uzależnienia używają następujących kryteriów:

  • Osoba odczuwa silny przymus psychiczny korzystania z Internetu.
  • Utrata kontroli nad czasem spędzanym w sieci, osoba nie jest w stanie powstrzymać się od przebywania online.
  • Wydłużenie się czasu korzystania z Internetu, osoba potrzebuje przebywać w sieci coraz częściej i dłużej, aby uzyskać satysfakcję.
  • W przypadku braku dostępu do sieci osoba odczuwa przykre emocje, jest rozdrażniona, ma obniżony nastrój (zespół abstynencyjny).
  • Osoba rezygnuje z wcześniejszych pasji i zainteresowań na rzecz przebywania w sieci.
  • Osoba korzysta z Internetu pomimo wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych i/lub pogorszenia się relacji społecznych.

Uzależnienie diagnozuje się, jeśli u osoby wystąpiły minimum 3 z wymienionych powyżej objawów oraz utrzymywały się łącznie przez dłuższy okres czasu w ciągu ostatniego roku [10].

[1] https://mobirank.pl

[2] Więcej w Goban-Klas, T. (1999). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

[3] Spotykane są również w literaturze takie określenia jak: technophobia, cyber phobia, computer stress, computer anxiety (Wang K., Shu Q., Tu Q. Technostress under different organizational environments: An empirical investigation. Computers in Human Behavior 2008, 24(6), 3002-3013)

[4] Brod C. Technostress: the human cost of the computer revolution. Addison-Wesley, Reading USA 1984

[5] Ragu-Nathan T.S., Tarafdar M., Ragu-Nathan B.S. The consequences of technostress for end users in organizations: conceptual development and empirical validation. 2008; Inf Syst Res 19(4):417-433

[6] Za: Ptaszek G., Stunża G.D., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M.w: Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami s. 77

[7] Szerzej: Carr A. (2004). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Cieślińska, J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego u kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne (27/2013), s. 95-11

[8] Za: Higiena Cyfrowa, Michał Brożyński, w: 90sekund.pl

[9] WHO, 2020

[10] Za: https://psychoterapia.org/uzaleznienie-od-internetu-siecioholizm-przyczyny-objawy-leczenie

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dla kogo świadczenie interwencyjne? ZUS uruchamia 15 października punkty mobilne dla firm poszkodowanych w powodzi. Gdzie?

Kłodzko, Stronie Śląskie, Bardo, Lądek Zdrój to tylko niektóre z miejscowości, w których przedsiębiorcy poszkodowani w czasie powodzi będą mogli w punkcie mobilnym nie tylko złożyć wniosek o świadczenie interwencyjne, ale i uzyskać informację jak to zrobić. Eksperci ZUS pomogą także w wypełnieniu wniosku.

Zarząd Poczty Polskiej: podwyżki dla ok. 74% pracowników. Likwidacja dodatku stażowego i premii jubileuszowych

W dniu 14 października 2024 r. zarząd Poczty Polskiej przedstawił dziś związkom zawodowym projekt nowego Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (ZUZP). Zakłada on m.in.: (1) przywrócenie znaczenia wynagrodzenia zasadniczego oznaczające realną podwyżkę dla 31% pracowników; (2) urynkowienie wewnętrznego modelu wyceny stanowisk mające wpływ na wzrost wynagrodzeń kolejnych ok. 43% zatrudnionych; (3) stworzenie przejrzystych zasad rozwoju i awansu.

Liderzy nie budują już swojego autorytetu na strachu podwładnych choć wciąż jeszcze nie zawsze potrafią zapanować nad emocjami

Polscy liderzy-mężczyźni biorą odpowiedzialność za swoje działania, szanują poufność i doceniają pracę innych. Odważnie mierzą się z trudnymi sytuacjami i wywiązują się z podjętych zobowiązań. Jednak czasami dają się ponosić emocjom.

Nowe świadczenie od maja 2025 r., ale z wyrównaniem od stycznia. Skorzysta ponad 130 tys. osób

Ponad 130 tys. osób skorzysta z nowelizacji ustawy o rencie socjalnej i nabędzie prawo do dodatku dopełniającego. Dodatek ten będzie wypłacany od maja 2025 r., ale z wyrównaniem od stycznia przyszłego roku.

REKLAMA

Zmiany w OSP: poprawa sytuacji strażaków, w tym finansowej OSP [jest ustawa]

Będą dodatkowe pieniądze dla Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej od ubezpieczyciela, wreszcie w ręce OSP trafią pieniądze, które dotąd szły jedynie do centrali, do Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. 

Nie każdy okres poprzedniego zatrudnienia przyśpieszy „zapisanie” pracownika do PPK

Przy zatrudnieniu pracownika pracodawca sprawdza 12 miesięcy wstecz czy dana osoba była już u niego zatrudniona. Jeśli tak, okres poprzedniego zatrudnienia wlicza się do okresu wymaganego do zapisu do PPK. Co w sytuacji, kiedy pracodawca zawarł już w imieniu tego pracownika umowę o prowadzenie PPK? Co oznacza zmiana instytucji finansowej? Jakie okresy zatrudnienia bierze się pod uwagę?

Urlop na żądanie w wymiarze 4 dni czy 8 dni? Jak nowe przepisy zmieniły zasady udzielania urlopu na żądanie

Pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym. Pracownik powinien zgłosić żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Czy to wystarczy do skorzystania z urlopu na żądanie przez pracownika?

Renta wdowia 2024 i 2025 [ile, dla kogo, kiedy, wniosek, czy z KRUS?]

Kto może otrzymać rentę wdowia? Kto nie otrzyma renty wdowiej? Czy trzeba składać wniosek o rentę wdowią? Czy renta wdowia wyklucza rentę rodzinną?

REKLAMA

Sejm: Trzeba to zmienić. Pracownik zapłacił 900 złotych za okulary. Dofinansowanie tylko 140 złotych od pracodawcy

Wszyscy wiemy, że pracownik pracujący przy komputerze ma prawo do refundacji kosztów zakupu okularów. Płaci pracodawca. Przepisy nie określą jednak, ile wynosi ta refundacja. Pojawił się pomysł dookreślenia tego. Proponowany limit kwotowy dla refundacji, to: "50% kosztów zakupu okularów korekcyjnych lub przynajmniej 500 złotych".   

4 formy pomocy z UP dla pracodawców poszkodowanych w powodzi 2024

Urząd pracy pomaga pracodawcom poszkodowanym w wyniku powodzi. Przewidziano 4 formy wsparcia z UP: umorzenie środków przyznanych na refundację wyposażenia lub doposażenia stanowisk pracy, zwrot kosztów poniesionych przez pracodawcę za skierowanych bezrobotnych, Zwrot kosztów na wynagrodzenia, nagrody i składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych pracowników, pożyczka na wynagrodzenia z FGŚP. Jak z nich skorzystać?

REKLAMA