REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Od technostresu przez stres cyfrowy po higienę cyfrową do dobrostanu

Małgorzata Helena Kochańska
specjalista ds. BHP, mediator społeczny
Stres cyfrowy czyli technostres a higiena cyfrowa i osiągnięcie dobrostanu
Stres cyfrowy czyli technostres a higiena cyfrowa i osiągnięcie dobrostanu
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Technostres czyli stres cyfrowy prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji. Czy higiena cyfrowa może pomóc w osiągnięciu dobrostanu? Jak rozpoznać uzależnienie od Internetu?

Korzystanie z telefonu i Internetu na świecie

  • Ludność Świata wynosiła na początku 2021 roku 7,83 miliarda.
  • 5,22 miliarda ludzi korzysta obecnie z telefonu komórkowego, co stanowi 66,6% całej populacji świata, a łączna liczba połączeń wyniosła 8,02 miliarda na początku 2021 roku.
  • 4,66 miliarda ludzi na całym świecie korzystało z internetu w styczniu 2021 roku (dane mogą być wyższe z uwagi na wzrost użytkowników spowodowany pandemią COVID-19).
  • Na całym świecie jest obecnie 4,20 miliarda użytkowników mediów społecznościowych.[1].

Oznacza, to że technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) są stałym elementem życia człowieka w społeczeństwie informacyjnym, którego rozwój oparty jest na przemyśle informacyjnym, i stanowią istotne narzędzia codziennej pracy[2]. Zachodzące zmiany w środowisku pracy jakie miały miejsce wskutek wprowadzenia przez rządy obostrzeń w m.in. w przemieszczaniu się i gromadzeniu się wymusiły świadczenia pracy w systemie zdalnym w większym wymiarze niż to miało miejsce dotychczas (np. przed rokiem 2019 tzw. home office). Głównym środkiem pracy zostały narzędzia cyfrowe (wspomniane wyżej), a to wiąże się z narażeniem użytkowników na nadmiar informacji cyfrowej. Z badań prowadzonych przez wiele ośrodków wynika, że pracownik świadczący pracę w trybie zdalnym (także uczniowie i studenci) odczuwał poczucie konieczności bycia „stale w pracy”, „zawsze dostępnego i w ciągłej gotowości”. W efekcie uzyskujemy poczucie przeciążenia informacyjnego, związanego z przebodźcowaniem wraz z negatywnym wpływem na życie prywatne.

REKLAMA

Autopromocja

Stres cyfrowy (technostres)

Zjawisko stresu cyfrowego, znanego również w literaturze obcojęzycznej jako technostres[3] po raz pierwszy zostało zdefiniowane w 1984 r. jako „współczesna choroba adaptacyjna spowodowana niemożnością radzenia sobie z nowymi technologiami komputerowymi” („Techno-stress is a modern disease of adaptation caused by an inability to cope with the new computer technologies in a healthy manner”)[4]. W 2008 roku dodano „doświadczenie stresu podczas używania nowoczesnej technologii informacyjnej przez użytkowników tej technologii („an IT user’s experience of stress when using technologies”)[5].

Stała gotowość do odbierania połączeń, ciągłe używanie narzędzi mobilnych i ekranowych przy jednoczesnym przetwarzaniu dużej ilości informacji nazywane jest w literaturze przeładowaniem informacją (ang. information overload). Jako bezpośredni efekt syndromu „bycia on-line” może być zwiększona liczba omyłkowych decyzji (bowiem zwiększona liczba informacji nie jest gwarantem jej efektywności czy prawdziwości). Wzrost nietrafionych podejmowanych decyzji, zwiększenie skłonności do pomijania kluczowych informacji podczas dokonywania wyborów, deficyt uwagi, wzrost poziomu stresu z powodu nieustającego braku możliwości przetworzenia wszystkich docierających do nas danych, podwyższone ciśnienie krwi, osłabienie widzenia, niestrawność, frustracja i zagubienie w życiu, osłabienie zdolności do podejmowania decyzji, wzrost agresji czy kłopoty z koncentracją i snem. Wymienione objawy godzą w ogólnie pojęty dobrostan użytkownika nowych mediów[6].

Dobrostan - rodzaje

Można wyróżnić trzy jego stany:

  1. dobrostan psychologiczny,( osobowościowy) - składa się z samoakceptacji, poczucia osobistego rozwoju, celu życiowego, poczucia panowania nad otoczeniem, autonomii oraz pozytywnych relacji z innymi.
  2. dobrostan społeczny - poziom akceptacji społeczeństwa, urzeczywistnianie się społeczeństwa (ocena potencjału i kierunku rozwoju społeczeństwa), poczucie osobistego wkładu w społeczeństwo czy koherencja wraz ze społeczną integracją.
  3. dobrostan emocjonalny - ocena poziomu szczęścia i satysfakcji życiowej z poszczególnych dziedzin życia. Z poczuciem dobrostanu łączy się tez optymizm życiowy, rozumiany jako istotny zasób osobisty, wpływający na zdrowie, samopoczucie i sukcesy życiowe[7]

Higiena cyfrowa

REKLAMA

I tak pojawia się higiena cyfrowa, rozumiana jako: zespół działań i czynności zmierzających do optymalizacji indywidualnego zdrowia somatycznego, psychicznego oraz społecznego w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Higiena cyfrowa może być rozumiana jako postawa życiowa wynikająca z kreatywnego i odpowiedzialnego używania zasobów sieci [8].

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stąd tak blisko i wyraźnie do bycia skoncentrowanym, czy uważnym. Bez odpowiedniego poziomu koncentracji nie przyswajamy wymaganej wiedzy, która jest wykorzystywana w przyszłości. Bycie uważnym, czyli skupianie się na jednej czynności jest niezwykle ważne w czasie wykonywania trudnych, precyzyjnych zadań, zwiększa się wówczas swoje bezpieczeństwo. A przede wszystkim wysoki poziom koncentracji, to oszczędność czasu.

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia podkreślali, że w czasie pandemii powinniśmy utrzymywać dystans fizyczny – to on ma zapewnić nam bezpieczeństwo. Jednocześnie nie jest potrzebny dystans społeczny (social distancing) – przeciwnie relacje społecznie należy pielęgnować i budować. „Możemy pozostać w kontakcie społecznym, będąc fizycznie zdystansowani - wideo, rozmowy online lub SMS-y”[9].

Uzależnienie od Internetu - objawy

Jeśli w ostatnim czasie zaobserwowałeś/aś u Siebie:

  • tendencje do zapominania informacji, na które wcześniej znałeś/aś odpowiedzi, a szukasz ich w Internecie wykorzystując wyszukiwarki, to doświadczasz EFEKTU GOOGLA (czyli cyfrowej amnezji),
  • podczas długiej pracy z monitorem ekranowym lub urządzeniem mobilnym zaczynasz odczuwać symptomy charakterystyczne do choroby lokomocyjnej, to zaczynasz odczuwać chorobę e-lokomocyjną,
  • słyszysz dzwoniący sygnał swojego telefonu lub przychodzących informacji na Twoje urządzenia cyfrowe? Tzn., że występuje u Ciebie SYNDROM FANTOMOWEGO DZWONKA.

Specjaliści do diagnozy uzależnienia używają następujących kryteriów:

  • Osoba odczuwa silny przymus psychiczny korzystania z Internetu.
  • Utrata kontroli nad czasem spędzanym w sieci, osoba nie jest w stanie powstrzymać się od przebywania online.
  • Wydłużenie się czasu korzystania z Internetu, osoba potrzebuje przebywać w sieci coraz częściej i dłużej, aby uzyskać satysfakcję.
  • W przypadku braku dostępu do sieci osoba odczuwa przykre emocje, jest rozdrażniona, ma obniżony nastrój (zespół abstynencyjny).
  • Osoba rezygnuje z wcześniejszych pasji i zainteresowań na rzecz przebywania w sieci.
  • Osoba korzysta z Internetu pomimo wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych i/lub pogorszenia się relacji społecznych.

Uzależnienie diagnozuje się, jeśli u osoby wystąpiły minimum 3 z wymienionych powyżej objawów oraz utrzymywały się łącznie przez dłuższy okres czasu w ciągu ostatniego roku [10].

[1] https://mobirank.pl

[2] Więcej w Goban-Klas, T. (1999). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

[3] Spotykane są również w literaturze takie określenia jak: technophobia, cyber phobia, computer stress, computer anxiety (Wang K., Shu Q., Tu Q. Technostress under different organizational environments: An empirical investigation. Computers in Human Behavior 2008, 24(6), 3002-3013)

[4] Brod C. Technostress: the human cost of the computer revolution. Addison-Wesley, Reading USA 1984

[5] Ragu-Nathan T.S., Tarafdar M., Ragu-Nathan B.S. The consequences of technostress for end users in organizations: conceptual development and empirical validation. 2008; Inf Syst Res 19(4):417-433

[6] Za: Ptaszek G., Stunża G.D., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M.w: Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami s. 77

[7] Szerzej: Carr A. (2004). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Cieślińska, J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego u kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne (27/2013), s. 95-11

[8] Za: Higiena Cyfrowa, Michał Brożyński, w: 90sekund.pl

[9] WHO, 2020

[10] Za: https://psychoterapia.org/uzaleznienie-od-internetu-siecioholizm-przyczyny-objawy-leczenie

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rabat na usługi telekomunikacyjne z tym stopniem niepełnosprawności

Rabat na usługi telekomunikacyjne z tym stopniem niepełnosprawności. Czy osoby niepełnosprawne mogą liczyć na rabat na usługi telekomunikacyjne? A co z dofinansowaniem do zakupu telefonu lub sprzętu elektronicznego?

Wskaźnik waloryzacji emerytur 2025

Wskaźnik waloryzacji emerytur 2025 podano w Komunikacie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2025 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2025 r. Jest niższy niż zakładano. O ile wzrosną emerytury od 1 marca 2025 r.?

Dofinansowanie kosztów kształcenia pracowników młodocianych w 2025 r.

Średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2024 r. w stosunku do 2023 r. wyniósł 103,6. Oznacza to, że w 2025 r. nie zmieniły się kwoty dofinansowania pracodawcom kosztów kształcenia młodocianych pracowników.

Skrócony tydzień pracy. Rząd analizuje, a samorządy wprowadzają

Kolejne miasto zdecydowało się wprowadzić skrócony tydzień pracy dla swoich pracowników. W Urzędzie Miasta w Świebodzicach od 1 marca 2025 r. zostanie uruchomiony program pilotażowy. Urzędnicy będą pracować 35 godzin tygodniowo za dotychczasową pensję.

REKLAMA

Zakaz wypowiadania umowy o pracę podczas urlopu pracownika

Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Jednak nie zawsze pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie. Nieobecność pracownika w pracy z powodu urlopu jest jedną z sytuacji, gdy jego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie.

PPK: Pracodawca musi weryfikować status mikroprzedsiębiorcy i uczestnictwo w PPE

Mikroprzedsiębiorca, któremu wszystkie osoby zatrudnione zadeklarowały niedokonywanie wpłat do PPK i który w związku z tym nie uruchomił tego programu, po zakończeniu roku obrotowego powinien sprawdzić, czy nadal nie stosuje się do niego przepisów o PPK. Prawo do niewdrożenia PPK mogą także utracić podmioty, które nie uruchomiły PPK z uwagi na prowadzenie PPE. Zwolnienie z PPK nie jest bezterminowe. Pracodawca ma obowiązek weryfikacji statusu mikroprzedsiębiorcy i uczestnictwa w PPE.

Zmiana instytucji finansowej PPK przez pracodawcę a przerwa w oszczędzaniu [Art. 12 ustawy o PPK]

Pracodawca może zmienić instytucję finansową PPK. W jaki sposób można to zrobić? Czy możliwa jest z tego powodu przerwa w oszczędzaniu w Pracowniczych Planach Kapitałowych? Jak zmienić instytucję finansową zgodnie z przepisami ustawy o PPK?

Czy zwolnienie lekarskie chroni pracownika przed zwolnieniem grupowym?

Czy zwolnienie lekarskie uchroni przed zwolnieniem z pracy w każdym przypadku? Od kiedy obowiązuje ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy i w jakich przypadkach? Czym jest tzw. inna usprawiedliwiona nieobecność w pracy?

REKLAMA

38 dni urlopu wypoczynkowego. Którym pracownikom przysługuje tak długi wypoczynek?

Większości pracowników przysługuje co roku urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni lub 26 dni. Niektórzy pracownicy mogą cieszyć się urlopem wynoszącym 36 dni. Są jednak pracownicy, którym przysługuje urlop w wymiarze aż 38 dni. O kogo chodzi?

Cudzoziemcy będą musieli jednak być zatrudniani na podstawie umowy o pracę. Rząd obiecał, ale restrykcji nie wycofał

Organizacje pracodawców zaapelowały do rządu, by zrealizował niedawną obietnicę i wycofał się z obligatoryjnego zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Chodzi przede wszystkim o agencje pracy tymczasowej.

REKLAMA