Inwazja kleszczy w Polsce

• Inwazja kleszczy w Polsce
• Afrykańskie kleszcze - GIFANTY
• Kiedy jest najwięcej kleszczy? WŁAŚNIE TERAZ W CZERWCU!
• Co to jest borelioza?
• Co to jest Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM)?
• Kleszcze a choroba zawodowa i wypadek przy pracy
• Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony przed kleszczami 
• Jak ochronić się przed ukłuciem kleszcza?
• „Rolniku nie daj się kleszczom!” 

Inwazja kleszczy w Polsce

Kleszcze są niewielkich rozmiarów, ale są bardzo niebezpieczne dla ludzi i zwierząt, ponieważ przenoszą szereg niebezpiecznych chorób. Zakażone kleszcze mogą przenieść na człowieka m.in. boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Kiedy jest najwięcej kleszczy? Czy kleszcze są w zimie? Czy boreliozą to choroba zawodowa? Czy ugryzienie kleszcza to nieszczęśliwy wypadek? Pytań jest wiele i słusznie, bo w 2023 r. zostało potwierdzonych 25 244 przypadków boreliozy i 659 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu. 

Autopromocja

Afrykańskie kleszcze - GIFANTY

Kleszcze afrykańskie nazywane także kleszczami gigantami lub kleszczami wędrownymi, naturalnie występują w Afryce Północnej i w Azji. W związku z wiosenną migracją ptaków (które są żywicielem tych pajęczaków), kleszcze mogą zostać przetransportowane w inne, odległe miejsca, w tym również do Polski

Kiedy jest najwięcej kleszczy? WŁAŚNIE TERAZ W CZERWCU!

Jak podaje Sanepid, generalnie przyjmuje się, że szczyt aktywności rocznej kleszczy przypada na maj-czerwiec i wrzesień-październik. Niemniej jednak, ze względu na stosunkowo ciepłe zimy w ostatnich latach, okres żerowania kleszczy może się wydłużać w zależności od temperatury. W ciągu dnia kleszcze są najbardziej aktywne od pierwszej rosy do południa, a potem od godz. 16:00 do zmroku. W temperaturze poniżej 4 st. C kleszcze zapadają w letarg. Niekorzystne warunki pogodowe przesypiają w ściółce.

Co to jest borelioza?

Kleszcze są niewielkich rozmiarów, ale są bardzo niebezpieczne dla ludzi i zwierząt, ponieważ przenoszą szereg niebezpiecznych chorób. Zakażone kleszcze mogą przenieść na człowieka m.in. boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Borelioza - jest to choroba bakteryjna. Charakterystycznym objawem boreliozy jest pierścieniowate zaczerwienienie skóry wokół miejsca ukąszenia przez kleszcza. W późniejszym stadium choroby może pojawić się przewlekłe zmęczenie, gorączka, bóle głowy, bóle mięśniowe, ogólne osłabienie. Ryzyko przeniesienia zakażenia przez kleszcza istotnie rośnie, gdy kleszcz przebywa w skórze co najmniej 36 godzin, dlatego ważne jest szybkie i prawidłowe usunięcie kleszcza. Borelioza jest chorobą na którą nie ma szczepionki, dostępne jest leczenie przyczynowe - antybiotykoterapia trwająca co najmniej 21 dni.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

Co to jest Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM)?

Kleszczowe Zapalenie Mózgu – choroba wirusowa, która w początkowym okresie może zostać nie rozpoznana z powodu mało charakterystycznych objawów. U osób zakażonych z objawami wyróżniamy 2 fazy choroby. Pierwsza faza pojawia się po 7-14 dniach od ukąszenia przez kleszcza i związana jest z występowaniem wirusa we krwi. Objawy które mogą wystąpić w tej fazie to: gorączka, ból głowy, ból mięśni (utrzymują się około tygodnia). Druga faza choroby związana jest z obecnością wirusa w OUN. Objawy to bóle głowy, gorączka, nudności, wymioty, utrata przytomności, zespół zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych, zapalenie mózgu. Objawy zwykle ustępują po 2 – 3 tygodniach, ale nawet u 58% chorych przebycie KZM może wiązać się z występowaniem powikłań.

Kleszcze a choroba zawodowa i wypadek przy pracy

Jak podaje PAP: w 2023 r. zostało potwierdzonych 25 244 przypadków boreliozy i 659 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu. Choroba bateryjna występuje więc znacznie częściej. W stosunku do 2022 r. – liczba  zachorowań na boreliozę wzrosła o 45,3 procent, na kleszczowe zapalenie mózgu o 47,8 proc. Wielu pracodawców zadaje sobie pytanie czy powinni zabezpieczyć pracowników przed ryzykiem ukąszenia? Czy ugryzienie kleszcza w czasie pracy i skutki z tym związane mogą być uznane za chorobę zawodową czy wypadek przy pracy? Szczególnie w takich branżach jak: leśnictwo, rolnictwo, turystyka, ale również budownictwo, gastronomia a nawet handel – istnieje ryzyko ukąszenia przez kleszcza.

Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony przed kleszczami 

Z przepisów Kodeksu Pracy oraz z aktów wykonawczych wynika, że pracodawca odpowiedzialny jest za zagwarantowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zobowiązany jest dostarczyć pracownikom środki ochrony indywidulnej, które mają zapobiec chorobom i wypadkom przy pracy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić: odpowiednio dobraną odzież roboczą oraz środki naskórne odstraszające owady (np. co do leśników, osób dokonujących wycinki, rolników). Również powinien zapewnić apteczki,narzędzia do usuwania kleszczy oraz środki dezynfekujące. Pracodawca powinien też uświadamiać pracowników co do istniejących zagrożeń na danym stanowisku, przeprowadzać odpowiednie szkolenia BHP jak i wdrożyć procedury wskazujące jak postąpić kiedy dojdzie do ukąszenia przez kleszcza.

Jak ochronić się przed ukłuciem kleszcza?

Należy zadbać odpowiednie ubranie – koszulę z długim rękawem, długie spodnie, zakryte buty, nakrycie głowy. Ubranie, szczególnie wyloty rękawów i nogawek oraz odsłonięte fragmenty skóry (z wyjątkiem twarzy) warto spryskać odstraszającym kleszcze preparatem. Kleszcze są ślepe, więc kolor naszej odzieży nie ma dla nich żadnego znaczenia. Kleszcze reagują na zapach potu. Zawsze należy dokładnie obejrzeć swoje ciało zwracając szczególną uwagę na miejsca wyjątkowo podatne na ukąszenie kleszcza: szyja, skóra głowy, pachy, pachwiny, pępek, zgięcia stawowe.

„Rolniku nie daj się kleszczom!” 

„Rolniku nie daj się kleszczom!” – tak brzmiały dotychczasowe hasła kampanii prewencyjnej KRUS, której celem jest profilaktyka chorób odkleszczowych, obecnie najczęściej odnotowywanych chorób zawodowych rolników. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na przestrzeni ostatnich 10 lat odnotowała ponaddwukrotny wzrost liczby jednorazowych odszkodowań wypłaconych z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zakaźną chorobą zawodową, boreliozą. Za rolniczą chorobę zawodową uważa się chorobę, która powstała w związku z pracą w gospodarstwie rolnym, jeżeli choroba ta jest objęta wykazem chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy. W rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie borelioza to najczęściej występująca choroba zawodowa. W sądach jest rozpatrywanych wiele spraw, w których rolnicy domagają się odszkodowania z powodu zachorowania na boreliozę, jednak ich przyznanie nie jest oczywiste. Często konieczny jest dowód z opinii biegłego lekarza specjalisty chorób zakaźnych jak i wykazanie, że do zachorowania doszło w czasie wykonywania czynności w rolnictwie i w czasie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.