REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zatrudnienie opiekunki do dziecka - krok po kroku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Zatrudnienie opiekunki do dziecka - krok po kroku
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wielu rodziców zastanawia się jak legalnie zatrudnić opiekunkę do dziecka. Czy trzeba podpisać umowę, czy trzeba zgołosić nianię do ZUS, czy płaci się podatek. Pytań jest wiele. Poniżej szczegółowy opis, krok po kroku jak to zrobić najszybciej i najłatwiej!

rozwiń >

Kim jest niania?

Nianią jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. 

REKLAMA

Autopromocja
Ważne

Nianią może być osobą pełnoletnia, zarówno kobieta jak i mężczyzna. Nie może to być rodzic dziecka, ale już osoba spokrewniona może być nianią, np. babcia, dziadek.

Niania może się opiekować dopiero nad dzieckiem, które ukończy 20 tydzień życia, czyli od około 4,5 miesiąca życia dziecka

Jak zatrudnić nianię?

KROK 1 - UMOWA UAKTYWNIAJĄCA

Z nianią zawiera się umowę uaktywniającą. Umowę zawiera się w formie pisemnej. Nie jest to umowa o pracę, a umowa cywilnoprawna. Co powinna zawierać umowa? Umowa uaktywniająca powinna określać:

  • strony umowy;
  • cel i przedmiot umowy;
  • czas i miejsce sprawowania opieki;
  • liczbę dzieci powierzonych opiece;
  • obowiązki niani;
  • wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;
  • czas, na jaki umowa została zawarta;
  • warunki i sposób zmiany umowy, a także sposób rozwiązania umowy.

Można wskazać, że w pozostałym nieuregulowanym zakresie, obowiązują przepisy kodeksu cywilnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co ważne, płatnik składek zawierający umowę ma obowiązek poinformować ZUS o każdej zmianie, np. o rozwiązaniu czy wygaśnięciu umowy. Płatni musi złożyć druk ZUS ZWUA – wyrejestrowanie niani z ubezpieczeń czy druk ZUS ZWPA – jeżeli płacił składki tylko za nianię , wówczas ZUS przestanie płacić składki za nianię.

KROK 2 - ZGŁOSZENIE SIEBIE DO ZUS JAKO PŁATNIK

Na początku należy zgłosić do ZUS siebie jako płatnika składek. Należy wypełnić formularz ZUS ZFA  i przekazać go do ZUS. Istotne jest to, że płatnikiem składek jest rodzic lub opiekun dziecka, który podpisze umowę uaktywniającą z nianią. Nie może być zatem tak, że matka dziecka zgłosi się do ZUS jako płatnik a umowę z nianią podpisze ojciec, który do ZUS nie jest zgłoszony.

Jeśli prowadzi się działalność gospodarczą i już składało się taki formularz do ZUS, nie trzeba go składać ponownie.

KROK 3 - ZGŁOSZENIE NIANI DO ZUS

Następnie należy zgłosić nianię jako osobę ubezpieczoną, jeśli niania podlega:

  • ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – należy wypełnić formularz ZUS ZUA,
  • tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu – należy wypełnić formularz ZUS ZZA.

Dokumenty należy przekaż do ZUS. W formularzu należy wpisać kod tytułu ubezpieczenia, który zaczyna się od cyfr 04 30.

KROK 4 - ROZLICZENIE SKŁADEK ZA NIANIĘ

W zależności od tego ile niania zarobiła, taką deklarację należy złożyć, może to być ZUS DRA czy też ZUS DRA oraz raport miesięczny ZUS RCA – jeśli niania podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu lub tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Istotny jest termin, należy do 20. dnia następnego miesiąca dostarczyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe za nianię (za miniony miesiąc). 

Przykład
Z nianią została zawarta umowa. Niania podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. W lipcu 2023 r. zarobiła 1900 zł. Rodzic powinien złożyć za nią następujące dokumenty rozliczeniowe:
  • imienny raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 04 30 – od połowy minimalnego wynagrodzenia 1800 zł,
  • imienny raport ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 04 31 – od wynagrodzenia 100 zł (1900 zł minus 1800 zł),
  • deklarację rozliczeniową ZUS DRA z identyfikatorem 40 07 2023.

Ubezpieczenie niani

Jakimi ubezpieczeniami objęta jest niania? Niania jest objęta:

  • obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym);
  • ubezpieczeniem zdrowotnym – jeżeli np. opieka nad dzieckiem jest jej jedyną pracą. Jeżeli np. niania jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy i w tym miejscu ma odprowadzane składki wówczas niania podlega tylko ubezpieczeniem zdrowotnym.
  • co do ubezpieczenia chorobowego niania sama decyduje czy chce być nim objęta. Jeśli chce, składka na to ubezpieczenie jest potrącana z jej wynagrodzenia przez płatnika i odprowadzana do ZUS.

Dofinansowanie na zatrudnienie niani

Budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia.

Przykład
Od połowy minimalnego wynagrodzenia za nianię opłaca składki ZUS – pozostałą część składek opłaca płatnik

Niania zatrudnia 5000 zł. Podwyżka płacy minimalnej nastąpiła od 1 lipca 2023 r. i wynosi ono 3600 zł. Zatem ZUS w lipcu 2023 roku opłaca składki od połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli od 1800 zł. Płatnik opłaca składki od pozostałej sumy, czyli od 3255 zł (5000 -1800 = 3200).

Kto płaci wynagrodzenie niani?

Wynagrodzenie dla niani wypłaca osoba, z którą zawarła umowę, czyli płatnik. Najczęściej jest to rodzic.

Kto finansuje składki za nianię?

Od 1 stycznia 2018 r. budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia. Za nianię, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne, opłaca:

REKLAMA

1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych - od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli opiekujesz się dzieckiem jako zawodowa rodzina zastępcza albo pobierasz zasiłek macierzyński czy przebywasz na urlopie wychowawczym, to budżet państwa nie będzie płacił składek za nianię.

ZUS finansuje składki jeżeli dziecko nie jest w żłobku, klubie dziecięcym ani nie jest pod opieką dziennego opiekuna. Składki za nianię są opłacane przez budżet państwa najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata (chyba, żę nie można zapewnić dziecku opieki przedszkolnej, to do 4 roku życia).

2) rodzic (płatnik składek) - od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą 50% minimalnego wynagrodzenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego;

2) rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni na pracują na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej (z odprowadzanymi składkami), prowadzą pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą;

3) dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.

Kto opłaca składki jeśli rodzic straci pracę?

W przypadku utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia, zaprzestania świadczenia usług lub działalności, składki opłaca się przez okres 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych przyczyn.

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja?

Praca w wysokich temperaturach jest szczególnie uciążliwa, a nawet może zagrażać zdrowiu i życiu pracowników. Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja? Poznaj aktualnie obowiązujące przepisy BHP.

Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

REKLAMA

Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

Zmiany w umowach o pracę: dodatkowe koszty dla pracodawcy bo część umów musi przejść przez tłumacza przysięgłego

W III kwartale 2025 r. obowiązują już cztery istotne i nowe ustawy w obszarze prawa pracy. Przyglądamy się jednej z nich w zakresie zmian w zatrudnieniu jakie weszły na skutek tych nowych regulacji. Chodzi o istotną instytucję bo o umowę o pracę! To dokument, który ma kluczowe znaczenie dla stosunku pracy. Zmiany, które zaszły w umowach o pracę są naprawdę znaczące i co gorsza generują koszty dla pracodawców. Pocieszające jest jednak to, że zmiany dotyczą tylko wybranych grup pracowników, nie wszystkich zatrudnionych osób.

REKLAMA

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

Raz w roku 14 dni z rzędu urlopu wypoczynkowego? Czy to obowiązek pracownika?

Czy pracownik musi raz w roku kalendarzowym wykorzystać 14 dni urlopu wypoczynkowego z rzędu? Zgodnie z art. 162 Kodeksu pracy na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, ale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

REKLAMA