REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozwiązanie umowy – weź pod uwagę sytuację materialną i osobistą pracownika!

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
praca
Rozwiązanie umowy – weź pod uwagę sytuację materialną i osobistą pracownika!
fot. materiały prasowe

REKLAMA

REKLAMA

Jak rozwiązać umowę z pracownikiem z przyczyn go niedotyczących? Jakie kryteria należy brać pod uwagę przy zwolnieniach grupowych? Czy ważna jest sytuacja materialna, osobista i zawodowa przy doborze pracowników do zwolnień? Czy sąd może zakwestionować decyzję pracodawcy – pomimo swobody prowadzenia działalności i polityki kadrowej.

Przełomowy wyrok SN – nie tak łatwo zwolnisz pracownika w złej sytuacji materialnej

W ostatnim czasie, w dniu 11 października 2022 r. Sąd Najwyższy - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydał istotny wyrok w sprawie o sygn. I PSKP 77/21. Stan faktyczny i prawny dotyczył rozwiązania umowy o pracę z nauczycielem, w ramach zwolnień grupowych. Okazało się, że pracodawca przy ustalaniu kryteriów doboru do zwolnień i wyborze pracowników powinien wziąć pod uwagę, m.in. jego sytuację rodzinną, osobistą, materialną i możliwość innego zarobkowania.

REKLAMA

Autopromocja

Zwolnienie nauczyciela a zmiany organizacyjne

Jak podaje SN w tezie ww. wyroku, w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że koniecznym warunkiem uzasadniającym rozwiązanie z nauczycielem stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762 ze zm., dalej: KN) są rzeczywiste zmiany organizacyjne polegające na:

- częściowej likwidacji szkoły

- albo faktycznym zmniejszeniu liczby oddziałów w szkole

- bądź zmianie planu nauczania, które uniemożliwiają dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kto ma udowodnić przyczynę rozwiązania umowy?

Udowodnienie ww. zmian organizacyjnych uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela i obowiązek ich wykazania spoczywa na pracodawcy. W przypadku rozwiązania stosunku pracy z leżących po stronie pracodawcy przyczyn organizacyjnych, skutkujących zmniejszeniem stanu zatrudnienia, przyjmuje się, że podanie w złożonym pracownikowi pisemnym oświadczeniu woli pracodawcy - jako przyczyny wypowiedzenia - tychże zmian i wykazanie w postępowaniu dowodowym przed sądem pracy zaistnienia tego faktu nie zawsze oznacza jednak dopełnienie przez pracodawcę wymogu formalnego z art. 30 § 4 KP i zasadność samego wypowiedzenia w rozumieniu art. 45 § 1 KP 

Jeśli bowiem likwidacja dotyczy tylko części spośród większej liczby takich samych lub podobnych stanowisk pracy, tak określona przyczyna wypowiedzenia tłumaczy wprawdzie konieczność wdrożenia procedury zwolnień, ale nie wyjaśnia, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem, a pozostawiono w zatrudnieniu inne osoby zajmujące stanowiska objęte redukcją.  

Jakie powinny być kryteria doboru do zwolnień z przyczyn nie dotyczących pracowników?

Kryteria doboru powinny być równowartościowe i obiektywnie sprawdzalne oraz uzasadniające ocenę, że zasadnym jest rozwiązanie umowy. Dopiero wskazanie owych kryteriów, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny, w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby i pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli oraz podjąć próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 czerwca 2008 r., I PK 86/08, LEX nr 497682; z dnia 1 czerwca 2012 r., II PK 258/11, LEX nr 122589; z dnia 25 stycznia 2013 r., I PK 172/13, OSNP 2014 nr 4, poz. 52; z dnia 18 września 2013 r., II PK 5/13, LEX nr 1376065; z dnia 1 marca 2016 r., I PK 125/15, LEX nr 2044465).  

Wybór kryteriów jako przejaw wolności pracodawcy a ocena sądu

Sąd może ocenić decyzje podejmowane przez pracodawcę i je podważyć. Czy ingeruje w wolność prowadzenia działalności gospodarczej – tak, jednak kosztem ochrony praw pracowniczych. Kryteria doboru pracowników do zwolnienia nie są skatalogowane w żadnym powszechnie obowiązującym przepisie prawa pracy, a sąd rozpoznający odwołanie pracownika od wypowiedzenia dokonanego w ramach redukcji etatów nie może krępować pracodawcy w prowadzeniu polityki kadrowej i narzucać mu własnego zestawu owych kryteriów, jednakże typowanie osób, z którymi ma nastąpić rozwiązanie stosunku pracy w ramach indywidualnych lub grupowych zwolnień z pracy, nie może mieć arbitralnego i dowolnego charakteru.  

Jakie zastosować kryteria doboru do zwolnień?

Kryteria nie mogą być dyskryminujące, obiektywne i sprawiedliwe. Najważniejszymi kryteriami doboru do zwolnienia powinny być:

  1. przydatność pracownika do pracy,

  2. kwalifikacje i umiejętności zawodowe pracownika,

  3. doświadczenie zawodowe, staż i przebieg dotychczasowej pracy pracownika,

  4. dyspozycyjność wobec pracodawcy 

Niektóre z ww. mogą mieć większy prymat nad innymi.  

Kryteria dot. osobistej sytuacji pracownika – czy stosować?

Kryteria odnoszące się do osobistej sytuacji pracownika, np.

  1. stan i obowiązek utrzymania rodziny,

  2. samotne wychowywanie dzieci czy niepełnosprawność,

  3. posiadanie innych źródeł dochodów,

  4. łatwość w znalezieniu nowego zatrudnienia

powinny być brane pod uwagę jedynie pomocniczo.  

Znacznie gorsza sytuacja jednego pracownika w stosunku do sytuacji drugiego pracownika

Wybór pracownika do zwolnienia może być uznany za sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, gdy sytuacja osobista tego pracownika jest znacznie gorsza niż pozostałych osób zatrudnionych na stanowiskach objętych redukcją etatów.

Dokonując wyboru pracowników do zwolnienia pracodawca powinien w pierwszej kolejności zastosować kryteria obiektywne, a nie ograniczyć się wyłącznie do kryterium polegającego na zastosowaniu „szczególnej ochrony związkowej”. Dla przykładu nieakceptowalne jest bowiem odebranie godzin dydaktycznych osobom, które bardzo dobrze wywiązują się ze swoich obowiązków zawodowych, aby następnie przydzielić je osobie zagrożonej zwolnieniem, która korzysta ze szczególnej ochrony związkowej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2016 r., I PK 30/16). 

Czy zwolnionemu pracownikowi przysługuje odprawa?

Tak, w ramach ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1969) pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W 2025 r. będą 2 dodatkowe dni wolne za święta wypadające w sobotę

Przepisy Kodeksu pracy nakładają na pracodawców obowiązek udzielenia innego dnia wolnego, jeżeli święto ustawowo wolne od pracy wypada w sobotę. Zgodnie z kalendarzem na 2025 rok dwukrotnie dojdzie do takiej sytuacji. Kiedy pracownicy będą mieli dodatkowe wolne?

Pracownicy narzekają na pracodawców, że nie inwestują oni w ich rozwój. Deficyt szkoleń jest powszechnie odczuwalny nie tylko w Polsce, ale i na innych rynkach pracy

Pracodawcy mają bardzo prosty i skuteczny sposób na utrzymanie pracowników w warunkach trudnego rynku pracy. To umożliwienie im rozwoju zawodowego. Inwestycja w szkolenia jest bardziej opłacalna niż kosztowne rekrutacje niezbędne do bieżącego uzupełninia ubytków w załodze.

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Będą m.in. pakiety aktywizacyjne, pożyczki edukacyjne i bony na zasiedlenie dla wszystkich bezrobotnych

Trwają prace nad rządowym projektem ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Jednym z jego najważniejszych celów jest zwiększenie skuteczności urzędów pracy i trwałości zatrudnienia. Projektodawcy zakładają, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2025 r.

Zmęczenie w pracy: najmocniej dokucza najmłodszym pracownikom, zarówno psychiczne jak i fizyczne

Szczególnie we znaki młodym pracownikom daje się jednak zmęczenie psychiczne. Głównie wskutek monotonii w pracy, powtarzalności oraz zbyt dużej ilości zadań i obowiązków oraz nadmiernego stresu. Na rynku pracy to coraz większy problem.

REKLAMA

Wnioski do końca listopada 2024 roku [Wakacje składkowe ZUS]

Nie chcesz płacić składek ZUS za grudzień 2024 roku? Złóż wniosek do końca listopada. Wakacje składkowe 2024 dotyczą tylko grudnia. W przyszłym roku przedsiębiorca wybierze miesiąc, w którym państwo opłaci składki za niego.

Czas pracy w 2025 r. - dni pracy, godziny pracy, święta, okresy rozliczeniowe

W 2025 r. będziemy musieli przepracować 250 dni roboczych obejmujących równe 2000 godzin. W przyszłym roku będą dwa święta przypadające w sobotę, które obniżą wymiar czasu pracy.

Od grudnia obowiązkowa podwyżka wynagrodzenia pracowników młodocianych

Od 1 grudnia 2024 r. zmieni się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To skutek wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w III kwartale 2024 r.

Od grudnia zmieni się wysokość obowiązkowych wpłat na PFRON

Od 1 grudnia 2024 r. zmieni się wysokość obowiązkowych wpłat na PFRON. Jest to efekt wzrostu wysokości przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2024 r.

REKLAMA

Rynek pracy: narasta nowy konflikt między pracownikami - Zetki chcą ustalać nowe porządki

Choć osoby z pokolenia Z oraz starsi mają skrajnie różne poglądy na pracę, zależy im w gruncie rzeczy na tym samym. Chcą robić to co lubią, z ludźmi, którzy będą dla nich inspiracją, w miejscu, do którego będą co rano przychodzić z uśmiechem na twarzy. Dlaczego więc walczą ze sobą?

500 plus dla niesamodzielnych - jakie świadczenia wlicza się do limitu 2419,33 zł? [Katalog świadczeń]

Świadczenie 500 plus dla osoby niesamodzielnej wypłacane z ZUS od marca tego roku przysługuje większej liczbie osób. Przeciętnie przyznawane jest w kwocie 462 złotych, a maksymalnie można otrzymać 500 złotych. Od czego to zależy? Jakie świadczenia wlicza się do limitu 2419,33 zł? Oto katalog świadczeń.

REKLAMA