REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

SN: dopuszczalne jest nazwanie kogoś: alfonsem, idiotą, żulem, neofaszystą, nazistą, świnią, prymitywem. Szokujące orzeczenie!

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
dobra osobiste, wolność słowa
SN: dopuszczalne jest nazwanie kogoś: alfonsem, idiotą, żulem, neofaszystą, nazistą, świnią, prymitywem. Szokujące orzeczenie!
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Pomimo niekwestionowanej ochrony dóbr osobistych każdego z nas, istnieje też wolność słowa a wręcz prawo do wyrażenia obraźliwej opinii na temat innej osoby. W aktualnej sprawie przed Sądem Najwyższym chodziło o nazwanie mężczyzny: "alfonsem". Ale... w artykule przykłady też innych dozwolonych wypowiedzi pod czyimś adresem.

Jak się okazało w niżej przytoczonej sprawie nie zawsze dobra osobiste mają pierwszeństwo przed prawem do wyrażenia obraźliwej opinii na temat innej osoby (sic!). Istnieje wolność słowa, która czasami nie ma granic. Z praktyki prawniczej wiadomo, że sądy, w tym sąd najwyższy zajmują się bardzo ciekawymi i bardzo różnorodnymi sprawami. Szczególnie wiele procesów o nietypowym stanie faktycznym ma miejsce na tle dób osobistych, molestowania seksualnego, mobbingu czy dyskryminacji. Jak wiadomo dobra osobiste są uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061, dalej jako: KC). Oczywiście wiadomo też, że zawarty w art. 23 KC katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty. Oznacza to tyle, że nie wszystkie dobra osobiste są wymienione w art. 23 KC. A jakie są? Do najważniejszych, ale podkreślam - nie jedynych - ustawodawca zaliczył: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

REKLAMA

Autopromocja

Istnieje wolność słowa. Mamy prawo oceniać drugiego człowieka nawet jeżeli uważa on, że naruszyło to jego dobra osobiste

W niniejszej sprawie, w wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 kwietnia 2023 r., II CSKP 1425/22 wybrzmiały dwie tezy:

  1. Pierwsza teza SN brzmiała tak: wolność słowa obejmuje nie tylko prawo do przedstawiania zweryfikowanych procesowo „bezpiecznych i pewnych informacji”, czy wygłaszania opinii, które są odbierane przychylnie, uważane za przekonujące czy neutralne, ale także wypowiedzi, które obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój. Wolność słowa obejmuje więc prawo do wypowiedzi, które mogą być odbierane zarówno według miar subiektywnych, jak i obiektywnych w społeczeństwie, jako bardzo dotkliwe. Ochrona wolności słowa uzależniona jest od tego, czy wypowiedź ma charakter informacji dającej się ocenić w kategoriach prawdy albo fałszu, czy charakter opinii (poglądu), która z natury nie poddaje się takiej weryfikacji. Wymaganie wykazania prawdziwości opinii (poglądu) jest niedopuszczalne. Dopuszczalne jest jedynie w ściśle ograniczonym zakresie żądanie wykazania, że opinia posiada podstawy faktyczne. Sąd rozpoznający sprawę o ochronę dóbr osobistych ma obowiązek ustalić, czy wypowiedź ma charakter opinii i czy opinia ma podstawy faktyczne, czy też wypowiedź dotyczy faktów i czy służy społecznie uzasadnionemu interesowi. Intensywność ochrony wolności słowa zależy od tego, czy wypowiedź dotyczy osoby publicznej czy osoby prywatnej. Do kategorii osób publicznych zaliczają się nie tylko osoby wykonujące władzę publiczną, ale również osoby o odpowiednim statusie społecznym i zawodowym, które angażują się dobrowolnie w życie społeczne (tzw. teoria barier informacyjnych). Osoby publiczne z zasady muszą się liczyć z szerszym zakresem zainteresowania opinii publicznej i szerszym zakresem krytyki.
  2. Druga teza SN brzmiała tak: jeżeli nazwanie powoda przez modelkę „alfonsem” miało dobrze udokumentowaną i niepodważoną przez powoda podstawę faktyczną, to pomimo świadomości, że taka ocena postawy powoda ma charakter potoczny i jest oceną dosadną, z ugruntowanej praktyki orzeczniczej Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że taka ocena mieści się w szerokim zakresie dopuszczalnych ocen w demokratycznym państwie prawnym.

Zarys sprawy: stan faktyczny i stan prawny

Sprawa została wytoczona z powództwa M. P. przeciwko X. Spółce Akcyjnej w W. o ochronę dóbr osobistych i zadośćuczynienie. Sprawa toczyła się od 2019 r. Najpierw przed Sądem Okręgowym, gdzie powód przegrał, następnie przed Sądem Apelacyjnym, gdzie powód również przegrał i ostatecznie przed Sądem Najwyższym, jak łatwo się domyślić - powód przegrał. A ile chciał wygrać powód? Dużo, wnosił o zasądzenie na jego rzecz 75 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Za co? Za naruszenie jego dóbr osobistych, bowiem został nazwany "alfonsem". Przez X. S.A. został opublikowany materiał prasowym, który zdaniem powoda zawierał owe obraźliwe nazwanie powoda. Czym zajmował się powód? Powód organizował imprezy kulturalno-towarzyskie i wydarzenia biznesowe z udziałem modelek, w tym polską galę w C. W ocenie Sądu Apelacyjnego, na etapie zbierania informacji dziennikarka zapoznała się z licznymi publikacjami dotyczącymi tematu podjętego w spornym materiale, przeprowadziła rozmowy z kilkoma kobietami stawiającymi powodowi zarzuty, o których mowa w publikacji, dwie z nich wypowiedziały się z podaniem danych oraz ukazaniem wizerunku w materiale. Pozostałe informatorki również uwiarygodniły zarzuty opisywane w publikacji. Wypowiedzi kobiet, które zdecydowały się wystąpić w materiale, stanowiły przeważającą część publikacji, zaś części odautorskie stanowiły znacznie mniejszą jej część. W części odautorskiej wskazywano przede wszystkim konflikt Z. W. z powodem, toczące się postępowanie karne i podjęte w nim czynności, co dawało widzowi możliwość dokonania oceny wiarygodności relacji tej osoby i umożliwiło zajęcie stanowiska w kwestii stawianych mu zarzutów. SN podkreśla, że: dziennikarka w metodycznie poprawny sposób przystąpiła do przygotowania reportażu. Sądy pierwszej i drugiej instancji ustaliły, że zapoznała się z licznymi publikacjami dotyczącymi powoda, charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz ocen jego pracy. W tych okolicznościach trzeba uznać, że nazwanie powoda przez modelkę „alfonsem” miało dobrze udokumentowaną i niepodważoną przez powoda podstawę faktyczną. Powód jak każdy przedsiębiorca będący osobą publiczną, powinien liczyć się z krytyką mediów.

Ważne

RZETELNE DZIAŁANIE DZIENNIKARZA UCHYLA BEZPRAWNOŚĆ CZYNU

Wykazanie przez dziennikarza, iż przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych działał w obronie społecznie uzasadnionego interesu oraz wypełnił obowiązek zachowania szczególnej staranności i rzetelności, uchyla bezprawność jego działania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 18 lutego 2005 r., III CZP 53/04; wyroki SN: z 5 marca 2002 r., I CKN 535/00; z 14 maja 2003 r., I CKN 463/01; z 13 października 2021 r., I NSNk 1/21). Stanowisko to jest zgodne z art. 14 i art. 54 Konstytucji RP oraz art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Normy konstytucyjne i konwencyjne są przedmiotem licznych wypowiedzi Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Konstytucyjnego. Z orzecznictwa tego wynikają istotne wnioski co do kierunku wykładni art. 24 KC, mające decydujące znaczenie dla oceny także niniejszej skargi kasacyjnej.

Co obejmuje wolność słowa? Przykłady szokują!

Wolność słowa obejmuje nie tylko prawo do przedstawiania zweryfikowanych procesowo „bezpiecznych i pewnych informacji”, czy wygłaszania opinii, które są odbierane przychylnie, uważane za przekonujące czy neutralne, ale także wypowiedzi, które obrażają, oburzają lub wprowadzają niepokój. Wolność słowa obejmuje więc prawo do wypowiedzi, które mogą być odbierane zarówno według miar subiektywnych, jak i obiektywnych w społeczeństwie, jako bardzo dotkliwe.

Ważne

Za dopuszczalne w orzecznictwie uznano takie wypowiedzi jak:

  • „idiota” (wyrok ETPC z 1 lipca 1997 r., Oberschlick przeciwko Austrii (nr 2), § 30-34),
  • „neofaszysta”, „nazista” (wyroki ETPC z: 13 listopada 2003 r., Scharsach and News Veriagsgesellschaft przeciwko Austrii, § 43-45 oraz z 5 listopada 2020 r., Balaskas przeciwko Grecji, § 54),
  • „świnie”, „prymitywy”, „żule”, „najgłupsze i najgorzej wykształceni przedstawiciele świata zwierząt” (wyrok ETPC z 28 sierpnia 2018 r., Terentyev przeciwko Rosji, § 67-68).

Ochrona wolności słowa uzależniona jest od tego, czy wypowiedź ma charakter informacji dającej się ocenić w kategoriach prawdy albo fałszu, czy charakter opinii (poglądu), która z natury nie poddaje się takiej weryfikacji. Sąd rozpoznający sprawę o ochronę dóbr osobistych ma obowiązek ustalić, czy wypowiedź ma charakter opinii i czy opinia ma podstawy faktyczne, czy też wypowiedź dotyczy faktów i czy służy społecznie uzasadnionemu interesowi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wynagrodzenia pracowników samorządowych. Podwyżki z wyrównaniem od stycznia 2025 r.

W 2025 r. wzrosną wynagrodzenia osób zatrudnionych w samorządach na podstawie wyboru oraz powołania. Zwiększą się także stawki minimalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Emeryci i renciści muszą rozliczyć dodatkowe przychody. Termin przekazania informacji do ZUS mija 28 lutego 2025 r.

ZUS przypomina o obowiązku rozliczenia dodatkowych przychodów przez osoby, które pobierają emeryturę lub rentę, mimo że nie osiągnęły wieku emerytalnego, a w zeszłym roku dorabiały do swojego świadczenia. Termin mija 28 lutego 2025 r.

Najniższa emerytura, renta rodzinna i socjalna: 1878,91 zł brutto od 1 marca. Waloryzacja 2025 - emerytury i renty wzrosną o 5,5 proc.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało 12 lutego 2025 r., że od 1 marca 2025 roku emerytury i renty zostaną zwaloryzowane o wskaźnik 105,5%. Oznacza to, że renty i emerytury wzrosną o 5,5 procent.

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych

Od 1 marca 2025 r. zwiększy się wynagrodzenie pracowników młodocianych. To efekt wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale 2024 r.

REKLAMA

Ważny termin dla dorabiających rencistów i wcześniejszych emerytów. Do końca lutego trzeba rozliczyć się z ZUS-em

Renciści i emeryci na wcześniejszej emeryturze, którzy są w dalszym ciągu aktywni zawodowo i dorabiają do swoich świadczeń, muszą do końca lutego poinformować ZUS o przychodach, które osiągnęli ponad otrzymywane z ZUS-u świadczenie. Dodatkowe zarobki dotyczą między innymi wynagrodzeń z umowy o pracę, umowy zlecenia, a także przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej czy z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.

Wyższe obowiązkowe wpłaty na PFRON od marca 2025 r.

Wysokość obowiązkowych wpłat na PFRON zmieni się od 1 marca 2025 r. Ich wysokość ustalana jest w zależności od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. GUS podał, że przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2024 r. wzrosło i wyniosło 8477,21 zł.

Edukacja średnia a rynek pracy – czy szkoły dobrze przygotowują uczniów na wyzwania XXI wieku?

W dobie globalizacji, cyfryzacji i dynamicznych zmian na rynku pracy, edukacja średnia staje przed kluczowym wyzwaniem: jak przygotować uczniów do funkcjonowania w świecie, który wymaga nie tylko wiedzy, ale także umiejętności praktycznych, elastyczności i kompetencji przyszłości? Tradycyjne modele edukacji, oparte na sztywnych programach nauczania, coraz częściej okazują się niewystarczające w kontekście rosnących wymagań pracodawców.

Aż 36 dni urlopu wypoczynkowego dla tej grupy pracowników w 2025 r. Zmian nie przyniesie również 2026 r.

20 dni lub 26 dni to standardowy wymiar urlopu wypoczynkowego. Jednak w przypadku sporej grupy pracowników wymiar urlopu wynosi 30 dni lub 36 dni. Komu przysługuje tyle dni urlopu? Jakie warunki muszą zostać spełnione?

REKLAMA

Jawne wynagrodzenia w każdej ofercie pracy. Będzie rewolucja w KP

Koniec z tabu o wynagrodzeniach! Jak wielu z nas musiało się zastanowić jaką kwotę wpisać w polu: Ile chciałaby Pani/Pan zarabiać? kiedy braliśmy udział w procesie rekrutacji. Już nie będziemy mieli takich wątpliwości (czy za dużo czy za mało podałam/em) bo ustawodawca unijny nakłada na Polskę obowiązek dostosowania Kodeksu pracy do przepisów unijnych. Stanie się to już w 2025 r. albo 2026 r., bo w Sejmie jest projekt.

Co w 2025 r. oznacza niepełnosprawność 01-U?

Istnieje łącznie 12 symboli poszczególnych przyczyn niepełnosprawności. Ten jeden kod: 01-U bardzo często pojawia się w orzeczeniach o niepełnosprawności. Kod 01-U często występuje też z innymi kodami, ze względu na znaczną ilość zaburzeń u osoby z niepełnosprawnościami.

REKLAMA