Work-life balance w Kodeksie pracy

Kodeks pracy - jakie zmiany?

Na stronach RCL (Rządowego Centrum Legislacji) opublikowano najnowszą wersję nowelizacji Kodeksu pracy, która wdraża do polskich przepisów wspomnianą dyrektywę. Nowelizacja powinna wejść w życie już 1 sierpnia 2022 roku. Idąc za definicją podawaną przez Europejską Fundację na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym (czyli właśnie work-life balance) polega na zapewnieniu pracownikom lepszej równowagi w całym cyklu życia jako kluczowa kwestia w zapewnieniu wszystkim zrównoważonej pracy. Zgodnie z tym, nowelizacja ma wprowadzić zmiany, których celem jest ułatwienie łączenia życia prywatnego i służbowego.

Wprowadzane zmiany są istotne zarówno z punktu widzenia pracowników, jak i pracodawców – na których nakładane są dodatkowe obowiązki. Przygotowanie do nich może okazać się trudne, przede wszystkim biorąc pod uwagę krótki czas do wejścia w życie przepisów.

Zmiany przewidywane w nowelizacji

• Dwa dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym płatnego zwolnienia od pracy – powodem może być działanie siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeśli natychmiastowa obecność pracownika jest konieczna. Tego typu zwolnienie będzie płatne 50 proc. wynagrodzenia obliczanego analogicznie, jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Wniosek należy złożyć najpóźniej w dniu zwolnienia, przy czym pracodawca nie ma możliwości weryfikowania jego zasadności.

• Pięć dni urlopu opiekuńczego w roku kalendarzowym – przysługuje, kiedy zajdzie potrzeba zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Dotyczy tylko wskazanych w przepisach członków rodziny. Urlop ten będzie nieodpłatny, a wniosek o niego należy złożyć trzy dni przed jego rozpoczęciem, ze wskazaniem osoby wymagającej opieki lub wsparcia, stopnia pokrewieństwa lub adres zamieszkania tej osoby oraz przyczynę.

• Urlop rodzicielski w wymiarze do 41 tygodni (obecnie 32 tygodnie), a w przypadku porodu mnogiego do 43 tygodni – każdemu z rodziców będzie przysługiwało wyłączne prawo do dziewięciu tygodni tego urlopu, bez możliwości przeniesienia na drugiego rodzica. Celem tego zapisu jest niejako „przymuszenie” ojca do wzięcia urlopu na opiekę nad dzieckiem, przy jednoczesnym umożliwieniu matce wcześniejszego powrotu do pracy.

• Za okres urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku – jednocześnie kobieta będzie miała prawo złożyć wniosek o wypłacanie jej 81,5 proc. zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Czas na jego złożenie to 21 dni. Z kolei mężczyźnie będzie przysługiwał zasiłek tacierzyński w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres dziewięciu tygodni urlopu, czyli jego nieprzenoszalnej części.

• Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych bądź delegowanie poza stałe miejsce pracy wymaga jego zgody – ten zapis ma zastosowanie, jeżeli dziecko nie skończyło ósmego roku życia (obecnie: czwartego roku życia dziecka).

• Skrócenie okresu na skorzystanie z odpłatnego dwutygodniowego urlopu ojcowskiego – obecnie jest to 24 miesiące, a planowo ma zostać 12 miesięcy od narodzin dziecka. Wskazywanym celem tej zmiany jest tworzenie więzi ojcowskiej w pierwszych miesiącach życia dziecka.

• Możliwość wnioskowania o elastyczną pracę dla rodziców dziecka do lat ośmiu – rodzice dziecka mogą wnioskować do pracodawcy o bardziej elastyczną organizację pracy.

Co więcej, w odniesieniu do powyższych zmian, pracownicy mają uzyskać ochronę przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania przez nich z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy.