Urlop macierzyński 2022

Urlop macierzyński – co to jest?

Urlop macierzyński to uprawnienie rodzicielskie, które Kodeks pracy przyznaje matce nowo narodzonego dziecka. Przysługuje pracownicy, przedsiębiorcy albo nawet zleceniobiorcy. Warunkiem jest opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe. Część urlopu macierzyńskiego może być wykorzystana przez ojca, opiekuna prawnego lub innego członka najbliższej rodziny. Za czas urlopu macierzyńskiego otrzymuje się zasiłek macierzyński. Co do zasady urlop macierzyński zaczyna się od dnia porodu.

Urlop macierzyński w Polsce 2022 - zmiany

Urlop macierzyński w Polsce w 2022 roku funkcjonuje na niezmienionych zasadach. Zmiany mają dotyczyć urlopu rodzicielskiego, który zgodnie z dyrektywą unijną work-life balance powinien przysługiwać w niezbywalnej części ojcu dziecka. Ojcowie mieliby korzystać z 2 miesięcy urlopu rodzicielskiego. W przeciwnym razie ta część urlopu przepada. Nie można jej przenieść na matkę. Obecnie urlop rodzicielski trwa 32 tygodnie, które może wykorzystać w całości także jedno z rodziców.

Więcej: Planowane zmiany w Kodeksie pracy - czas pracy, urlopy rodzicielskie, warunki pracy 2021/2022

Zmiany w 2022 r. dotyczą zasiłku macierzyńskiego. Rozszerzono grupę osób uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, a mianowicie zasiłek macierzyński należy się także w przypadku śmierci pracodawcy, kiedy osoby utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego, a urodziły dziecko po ustaniu ubezpieczenia. Od 1 stycznia 2022 r. zrównano sytuację kobiet w ciąży, których umowa o pracę rozwiązuje się w związku ze śmiercią pracodawcy z sytuacją rozwiązania umowy w razie likwidacji lub upadłości pracodawcy.

Ile trwa urlop macierzyński?

Urlop macierzyński trwa 20 tygodni, poczynając od dnia porodu. Zasada ta dotyczy urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie. Wymiar urlopu stopniowo zwiększa się wraz z rosnącą liczbą dzieci urodzonych w czasie jednego porodu. Z urlopu macierzyńskiego można skorzystać już przed porodem – maksymalnie 6 tygodni. W praktyce najczęściej kobiety przed porodem przebywają na zwolnieniu lekarskim.

Czy to oznacza, że w Polsce po urodzeniu dziecka można przebywać tylko na 20 tygodniowym urlopie? Kodeks pracy oprócz urlopu macierzyńskiego przyznaje jeszcze urlop rodzicielski. Trwa on kolejne 32 tygodnie. Najczęściej wykorzystywany jest bezpośrednio po macierzyńskim, co nazywane jest potocznie rocznym urlopem macierzyńskim. Te dwa urlopy łącznie dają 52 tygodnie wolnego czyli praktycznie pierwszy rok życia dziecka. Ile to dni urlopu? 52 tygodnie to 364 dni – stąd nazwa „roczny urlop macierzyński”.

wymiar urlopu bliźniaki 2022 tabela"/>

Urlop macierzyński – bliźniaki, trojaczki

Bliźniaki dają prawo do 31 tygodni urlopu macierzyńskiego, trojaczki do 33 tygodni, czworaczki – 35 tygodni, a pięcioraczki i większa liczba dzieci do 37 tygodni. 37 tygodni to maksymalny wymiar urlopu macierzyńskiego w Polsce. Należy jednak podkreślić w tym miejscu, że prawo pracy przyznaje jeszcze urlop rodzicielski, który przy porodach mnogich wynosi zawsze 34 tygodnie (niezależnie od liczby urodzonych dzieci). Zwykle wykorzystywany jest od bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, co przy pięcioraczkach daje aż 71 tygodni urlopu (497 dni).

Wynagrodzenie za urlop macierzyński – kto płaci?

Wynagrodzeniem za czas urlopu macierzyńskiego jest zasiłek macierzyński wypłacany z ZUS. Jaka jest kwota zasiłku? To ile płatny jest urlop macierzyński zależy od wynagrodzenia pracownicy albo wysokości składki chorobowej opłacanej przez przedsiębiorcę.

Zasadą jest, że za czas 20 tygodni urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawą wymiaru zasiłku jest natomiast średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy. Przy stałym wynagrodzeniu zasiłek wypłacany co miesiąc będzie więc równy pensji pracownicy.

Decydując się na urlop rodzicielski, za pierwsze 6 tygodni pracownica otrzyma 100% zasiłku, a za pozostały okres będzie to już 60%. Istnieje jednak możliwość wypłacania zasiłku w wysokości uśrednionej czyli 80% przez cały czas trwania „rocznego urlopu macierzyńskiego”. Jeśli uprawniona podejmuje decyzję o wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, składa w ciągu 21 dni po porodzie wniosek o wykorzystanie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Tym sposobem przez cały okres trwania urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego będzie otrzymywała zasiłek w kwocie 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Wniosek o roczny urlop macierzyński - wzór

Najczęstszą decyzją jest korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w pełnym wymiarze przez matkę dziecka. Są dwie drogi. Można złożyć od razu wniosek o dwa urlopy wykorzystywane bezpośrednio po sobie albo złożyć wniosek o urlop rodzicielski nie później niż 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia urlopu. Urlop macierzyński przysługuje bowiem z mocy prawa i nie ma obowiązku składania wniosku. Zaczyna się najpóźniej z dniem porodu.

Złożenie wniosku o roczny urlop macierzyński (wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski) w celu otrzymywania stałej kwoty zasiłku przez cały ten okres powinno nastąpić do 21 dni od porodu. Jak napisać wniosek o roczny urlop macierzyński? Pobierz wzór wniosku o urlop macierzyński i rodzicielski >>>

Urlop macierzyński dla ojca

Urlop macierzyński to takie uprawnienie rodzicielskie, które może być częściowo wykorzystane również przez ojca dziecka (lub innego członka najbliższej rodziny). Warunkiem jest skorzystanie przez matkę z obowiązkowych 14 tygodni urlopu. Wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni, więc dla ojca pozostanie maksymalnie 6 tygodni urlopu. W porównaniu do 2 tygodni urlopu ojcowskiego to trzy razy dłuższy okres.

Istnieją jeszcze inne przypadki zezwalające ojcu dziecka na przejęcie urlopu macierzyńskiego, jak np. zgon matki. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Urlop macierzyński dla ojca dziecka - poradnik (cz. 1)

WAŻNE!

Część urlopu macierzyńskiego wykorzystywana przez ojca dziecka nazywana jest potocznie urlopem tacierzyńskim.

Urlop macierzyński – martwe dziecko

Czy urlop macierzyński należy się w przypadku, gdy dziecko umrze? Mogą to być różne sytuacje np. wczesne poronienie, urodzenie martwego dziecka czy śmierć dziecka po krótkim czasie od porodu. Prawo pracy przewiduje w takiej sytuacji 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Dokładniej traktuje o tym art. 1801 § 1 Kodeksu pracy:

„W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.”

Natomiast w razie śmierci dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego jedynie przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Jeśli kobieta urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, korzysta z urlopu macierzyńskiego w wymiarze odpowiednim do liczby dzieci pozostałych przy życiu, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Urlop macierzyński po angielsku

Urlop macierzyński po angielsku to maternity leave.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw rok 2015 poz. 2243)