Przejście zakładu pracy - obowiązki pracodawcy

Przez przejście zakładu pracy lub jego części należy rozumieć prawne i faktyczne objęcie całego lub części zakładu pracy przez nowego pracodawcę. Zostało ono uregulowane w art. 23¹ kodeksu pracy (Dz.U. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Następuje z mocy samego prawa i nawet uzgodnienia zawarte przez pracodawców nie mogą wyłączyć czy zmienić skutków przejścia wynikających z przepisów prawa i rodzących określone obowiązki (wyrok SN z 3 kwietnia 2007 r., II PK 245/06).

Zobowiązania ze stosunku pracy

W zależności od tego, czy przejmowany jest cały zakład czy też jego część, różne są następstwa prawne. Pracodawca przejmujący zakład pracy w całości odpowiada za zobowiązania powstałe przed przejściem wobec zatrudnionych w nim pracowników samodzielnie i wyłącznie. Z mocy prawa staje się on bowiem stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Jest to zasada, która jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie była modyfikowana. SN przyjął, że w niektórych przypadkach, także w razie przejścia całego zakładu pracy na nowego pracodawcę, za zobowiązania wobec przejętych pracowników odpowiadają wspólnie dotychczasowy i nowy pracodawca.

W przypadku przejęcia części zakładu pracy za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie. W tym kierunku idą również orzeczenia sądowe. W jednym z orzeczeń uznano, że zobowiązanie pracodawcy do wypłaty renty uzupełniającej pracownikowi poszkodowanemu w wypadku przy pracy jest zobowiązaniem wynikającym ze stosunku pracy w rozumieniu art. 23¹ § 2 k.p., dlatego za zobowiązanie tego rodzaju, powstałe przed przejęciem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie (wyrok SN z 10 grudnia 1997 r., II UKN 395/97). Solidarna zasada odpowiedzialności dotychczasowego i nowego pracodawcy została też rozciągnięta na niespełnione zobowiązania w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników (uchwała SN z 1 kwietnia 1998 r., III ZP 2/98).

W obu przypadkach przejęcia należy pamiętać, że odpowiedzialność ta dotyczy jedynie zobowiązań powstałych przed przejściem całego lub części zakładu.

Przestrzeganie warunków umów o pracę

Wstąpienie w uprawnienia i obowiązki dotychczasowego pracodawcy oznacza, że nowy pracodawca staje się stroną dotychczasowego stosunku pracy. Stosunek ten następuje z mocy prawa, a więc nowy pracodawca nie musi zawierać z pracownikami przejmowanymi nowych umów o pracę (wyrok SN z 28 września 1990 r., I PR 152/90). Obie strony, pracownik i nowy pracodawca, związane są treścią dotychczasowej umowy o pracę. Skutkiem kontynuacji dotychczasowego stosunku pracy jest to, że nowy pracodawca nie ma obowiązku spełnienia żadnych dodatkowych warunków, niezależnie od tego, czy i jakiego rodzaju decyzja została podjęta co do przekazania pracowników (wyrok SN z 20 maja 1993 r., I PRN 40-41/93).