REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sposób ustalenia wysokości „trzynastej" pensji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Kaleta

REKLAMA

Dodatkowe wynagrodzenie roczne tzw. trzynastka nie ma charakteru powszechnego. Jest to świadczenie ze stosunku pracy, które przysługuje wyłącznie tym grupom pracowników, którym zostało przyznane na mocy przepisów prawa lub aktów wewnątrzzakładowych.

Chociaż uprawnienie do „trzynastki” zostało w sposób ustawowy przyznane jedynie określonym grupom pracowników, brak jest przeciwwskazań do przyznania prawa do takiego wynagrodzenia także pozostałym, niewymienionym w przepisach, pracownikom.

REKLAMA

Autopromocja

Przepisy prawa pracy pozostawiają pracodawcom swobodę regulowania wynagrodzeń pracowników. Autonomia pracodawców w tym zakresie ograniczona jest jednak dwoma warunkami. Po pierwsze, regulacje ustanawiane przez pracodawców nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa pracy, a po drugie, regulacje zakładowe nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy powszechnie obowiązującego prawa.

Odsetki od nieterminowej wypłaty wynagrodzenia >>

Zasady dotyczące przyznawania i wysokości „trzynastki” mogą zostać określone np. w umowie o pracę, regulaminie wynagradzania, regulaminie premiowania czy w układzie zbiorowym pracy.

Pracownicy sfery budżetowej

Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) przysługuje przede wszystkim pracownikom jednostek budżetowych. Nie przysługuje jednak osobom zajmującym kierownicze stanowiska państwowe, a także wymienionym w ustawie żołnierzom oraz funkcjonariuszom.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik sfery budżetowej nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Z przepisów nie wynika, czy przez pojęcie „przepracowanie” należy rozumieć okres faktycznej pracy czy czas pozostawania w stosunku pracy. Sąd Najwyższy w uchwale z 25 lipca 2003 r. przyjął, że do stażu uprawniającego do nabycia prawa do „trzynastki” wlicza się tylko czas efektywnie przepracowany. Należy pamiętać, że cytowane wyżej orzeczenie ma zastosowanie w indywidualnej sprawie i nie należy go uważać za obowiązującą wykładnię prawa, zwłaszcza że w uchwale z 13 grudnia 2005 r. Sąd Najwyższy wyraził zupełnie odmienny pogląd. W przytoczonej uchwale sąd przyznał nauczycielowi prawo do dodatkowego świadczenia rocznego mimo zwolnienia z wykonywania pracy w celu sprawowania funkcji związkowej. Podobne stanowisko zajmuje Departament Prawny Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Zgodnie z tą interpretacją do okresów pracy uwzględnianych przy ustalaniu prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego należy zaliczyć cały okres pozostawania w stosunku pracy, nawet jeśli praca nie była faktycznie świadczona.

Komu przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej >>

Pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, jeśli nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, pod warunkiem że jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Przepracowanie tego okresu nie jest wymagane w przypadkach określonych w ustawie, np. w sytuacji przejścia na emeryturę lub rentę, likwidacji pracodawcy czy w przypadku korzystania z urlopu wychowawczego.

Przykład

Pracodawca w maju 2010 r. zawarł z pracownikiem umowę-zlecenie. Bezpośrednio po jej zakończeniu 15 lipca 2010 r. zawarł z pracownikiem umowę o pracę na czas określony do końca 2010 r. W opisanej sytuacji pracownik nie nabędzie prawa do trzynastki. Okresu zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do trzynastej pensji. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jest natomiast za krótki, musi bowiem wynosić co najmniej 6 miesięcy.

Do okresu uprawniającego do dodatkowego wynagrodzenia rocznego wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia, bez względu na przerwy występujące w tym zatrudnieniu. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia należy zatem zsumować wszystkie okresy pracy na podstawie umowy o pracę.

WAŻNE!

Bez względu na okres zatrudnienia pracownik nie nabywa prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż 2 dni, jeśli stawił się do pracy lub przebywa w pracy w stanie nietrzeźwości, gdy zostanie mu wymierzona kara dyscyplinarna wydalenia z pracy lub ze służby bądź też pracodawca rozwiąże umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.


Wysokość „trzynastki” a dodatki do wynagrodzeń

Podstawę obliczenia „trzynastki” stanowi wynagrodzenie roczne ustalane w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. W wyliczeniu uwzględnia się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Komu pracodawca może udostępnić dokumentację płacową pracownika >>

Do rocznego wynagrodzenia pracownika nie wlicza się:

  • jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
  • wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
  • gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
  • wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, z wyjątkiem urlopu wypoczynkowego,
  • ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
  • dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
  • wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
  • kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  • wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Przykład

W karcie wynagrodzeń pracownika za 2010 r. znajdują się następujące kwoty:

  • wynagrodzenie zasadnicze – 30 000 zł,
  • dodatek funkcyjny – 2100 zł,
  • premia regulaminowa (wypłacana co miesiąc) – 1800 zł,
  • nagroda (otrzymana jednorazowo) – 1500 zł,
  • wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych – 650 zł,
  • dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacone za rok 2009 – 2800 zł,
  • wynagrodzenie chorobowe – 500 zł.

Ponadto z kartoteki zasiłkowej wynika, że pracownik w 2010 r. otrzymał zasiłek chorobowy w wysokości 230 zł.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne tego pracownika za rok 2010 wyniesie 2936,75 zł (30 000 + 2100 + 1800 + 650 = 34 550 × 8,5%).

W podstawie nie uwzględniono zatem „trzynastki” wypłaconej w roku poprzednim, nagrody, wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • uchwała SN z 25 lipca 2003 r. (III PZP 7/03, OSNP 2004/2/26),
  • uchwała SN z 13 grudnia 2005 r. (II PZP 9/05, OSNP 2006/7–8/109).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Praca w Wielką Sobotę: od 1000 zł do nawet 100000 zł kary dla pracodawcy [Ostrzeżenie PIP]

PIP ostrzega pracodawców zatrudniających pracowników w Wielką Sobotę. 19 kwietnia 2025 r. pracownicy handlu nie mogą pracować ponad wskazany w przepisach czas. Do której godziny można pracować w Wielką Sobotę?

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku: Umowy zlecenia i działalność gospodarcza wliczane do uprawnień pracowniczych

Od 1 stycznia 2026 roku mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy [WNIOSEK ERN]

Od 1 marca 2025 r. do 28lutego 2026 r. ZUS daje 1878,91 zł albo 1409,18 zł z tytułu niezdolności do pracy. Jakie są 3 rodzaje renty? Jak złożyć wniosek ERN? Czy potrzebne są dodatkowe dokumenty dla ZUS? Zakład tłumaczy zasady wyliczania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy.

Skrócony tydzień pracy? Tak, ale z tym samym wynagrodzeniem

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o zakończeniu pierwszego etapu analiz skrócenia tygodnia pracy. Według szefowej MRPiPS krótszy tydzień pracy jest oczekiwany, ale przy zachowaniu wysokości wynagrodzenia.

REKLAMA

Wielki Piątek. Dla niektórych to dzień wolny od pracy

Od wielu lat trwa batalia o ustanowienie Wielkiego Piątku dniem wolnym od pracy. Dla większości pracowników jest to normalny dzień pracy. Niektórym jednak przysługuje wolne w ten dzień.

1636 zł albo i więcej odszkodowania za konkretne choroby zawodowe od ZUS

Choroby zawodowe są spowodowane szkodliwymi czynnikami występującymi w miejscu pracy lub sposobem wykonywania pracy. Wszystkie choroby zawodowe znajdują się w wykazie chorób zawodowych. Jednym ze świadczeń przysługujących z tytułu choroby zawodowej jest jednorazowe odszkodowanie. Od 1 kwietnia 2025 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 1636 zł.

ZUS przyznaje 312,71 zł do 28 lutego 2026 r. Sprawdź, czy się należy.

312,71 zł z ZUS nie należy się każdemu. Warto jednak sprawdzić, jakie są osoby uprawnione. Świadczenie to otrzymuje się bowiem na wniosek, a nie z urzędu. Sprawdź, czy nie przepadają pieniądze z ZUS.

ZUS przesuwa 13 emerytury. Kwietniowe wypłaty części emerytów

Kiedy jest wypłata 13 emerytury w 2025 roku? Część emerytów otrzymała już trzynastkę w kwietniu. Inni jeszcze czekają. Dlaczego ZUS przesuwa wypłatę dodatkowej emerytury?

REKLAMA

Jawność wynagrodzeń – coś więcej niż wymóg prawny. Więcej korzyści, czy problemów?

We współczesnych realiach dynamicznych zmian na rynku pracy, przejrzystość wynagrodzeń staje się jednym z kluczowych elementów budowania zaufania i poczucia sprawiedliwości w organizacjach. Niestety, według analiz Enpulse niemal połowa Polaków czuje, że ich pensja jest nieadekwatna do wysiłku, jaki wkładają w wykonywanie obowiązków służbowych. Sytuacja może ulec zmianie już za rok, gdy zaczną obowiązywać unijne regulacje dotyczące jawności i równości płac.

W maju ZUS wypłaci rentę socjalną wraz z dodatkiem dopełniającym i wyrównaniem

Osoby uprawnione do renty socjalnej otrzymają wraz z rentą dodatek dopełniający oraz wyrównanie od stycznia 2025 r. Większość osób pobierających rentę socjalną uzyska dodatek dopełniający automatycznie, ale niektóre z nich muszą złożyć wniosek.

REKLAMA