Podróż służbowa kierowcy po zmianach

Nową definicję podróży służbowej kierowcy wprowadzono do ustawy o czasie pracy kierowców. Obecnie kierowca jest w podróży służbowej, gdy dokonuje na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki służbowe, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały (art. 4 ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz zmianie niektórych innych ustaw).

PRZYKŁAD

Pracodawca ma siedzibę firmy transportowej w Warszawie oraz jej filię w Poznaniu. Kierowca otrzymał od pracodawcy polecenie wykonania przewozu drogowego z Poznania do Berlina. Kierowca w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy ma wpisany „obszar Unii Europejskiej”. Mimo takich zapisów w umowie o pracę, kierowca, zgodnie z nowymi przepisami ustawy o czasie pracy kierowców, będzie przebywał w podróży służbowej w trakcie całego czasu wykonywania przewozu do Berlina i z powrotem. Podróżą służbową będzie bowiem w jego przypadku każdy wyjazd poza siedzibę firmy (Warszawa) lub jej filię (Poznań). Za cały ten czas będą mu również przysługiwały należności z tytułu podróży służbowej (diety, koszty noclegów itp.).

Ponadto, na podstawie nowych przepisów ustawy o czasie pracy kierowców, kierowca odbywa podróż służbową również wówczas, gdy wykonuje polecenie pracodawcy wyjazdu służbowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba, filia lub oddział pracodawcy, w celu wykonania przewozu drogowego.

PRZYKŁAD

Pracodawca ma siedzibę zakładu w Krakowie. Jeden z jego kierowców wykonujących transport towarów z Krakowa do Gdańska zachorował będąc w Gdańsku i został umieszczony w szpitalu. Pracodawca polecił zatem innemu pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowcy udanie się do Gdańska i przewiezienie towarów z Gdańska do Krakowa za chorego kierowcę. Pracownik ten pojechał koleją do Gdańska, skąd przewiózł samochodem towary do Krakowa. Pracownik pozostawał zatem w podróży służbowej zarówno jadąc z siedziby pracodawcy do Gdańska, jak i w drodze powrotnej wykonując transport drogowy.

Wynagrodzenie kierowcy za czas nieprowadzenia pojazdu podczas przejazdu >>

Dotychczas podróż służbowa kierowcy następowała wówczas, gdy wykonywał on na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajdowała się siedziba pracodawcy, lub poza swoim stałym miejscem pracy (art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy). Przed nowelizacją decydujące znaczenie do ustalenia, czy pracownik przebywał w podróży służbowej, miało zatem jego miejsce pracy. Dopiero wyjazd poza miejsce pracy określone w umowie o pracę pracownika powodował, że znajdował się on w podróży służbowej.

Świadczenia z tytułu podróży służbowej dla kierowcy

Nowelizacja rozstrzyga ponadto jednoznacznie, że kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach Kodeksu pracy (art. 4 ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz zmianie niektórych innych ustaw). Zgodnie z tymi przepisami, pracodawca spoza sfery budżetowej powinien uregulować warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, w aktach prawa wewnątrzzakładowego (w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania), a gdy nie tworzy takich aktów, w umowie o pracę (art. 77⁵ § 3 Kodeksu pracy).

WAŻNE!

Nowelizacja ustawy o czasie pracy kierowców jednoznacznie przyznaje kierowcom prawo do świadczeń z tytułu podróży służbowej.

Akty prawa wewnątrzzakładowego nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej krajowej lub zagranicznej na poziomie niższym od obowiązującej diety na obszarze kraju dla pracowników sfery budżetowej, tj. 23 zł za dobę.

W przypadku gdy pracodawca nie ureguluje w żaden sposób kwestii należności z tytułu podróży służbowych, będą one przysługiwać pracownikom w wysokościach obowiązujących dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej (art. 77⁵ § 5 Kodeksu pracy).

Przyczyny zmian przepisów

Zmiana do ustawy o czasie pracy kierowców wprowadzająca dla kierowców nową definicję podróży służbowej była niewątpliwie spowodowana problemami z wypłatą diet kierowcom odbywającym podróże służbowe po uchwale Sądu Najwyższego z 19 listopada 2008 r. (II PZP 11/08, OSNP 2009/13-14/166). Sąd Najwyższy stwierdził w niej, że: „kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże służbowe w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy”. Zgodnie z interpretacją Sądu Najwyższego zawartą w tej uchwale, pracownikowi, który stale wykonuje transport na obszarze np. Unii Europejskiej, jako miejsce świadczenia pracy można wskazać właśnie Unię i każdorazowo pracownik wykonując pracę na tym obszarze nie będzie tego czynił w ramach podróży służbowej, lecz w miejscu pracy określonym w umowie o pracę. Uchwała ta pozbawiała zatem prawa do należności z tytułu podróży służbowych kierowców, którzy podróżowali po terenie określonym w umowie jako miejsce pracy, mimo że często był to duży obszar, np. Unia Europejska.

Czy ograniczenie czasu pracy kierowcy w związku z pracą w porze nocnej dotyczy łącznego czasu pracy z godzinami nadliczbowymi >>

Podstawa prawna:

• art. 77⁵ Kodeksu pracy,

• art. 4 ustawy z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 43, poz. 246).