Rada pracowników

Rada pracowników - to organ reprezentujący pracowników w kontaktach z pracodawcą, upoważniony do prowadzenia z nim konsultacji (wymiany poglądów i podjęcia dialogu) w sprawach związanych z zatrudnieniem w danym zakładzie pracy. Rady pracowników nie należy utożsamiać z organizacją związkową.

Rady pracowników powstają u pracodawców wykonujących działalność gospodarczą (tj. zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, albo działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły), którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników (uwzględnia się osoby świadczące pracę na podstawie umowy o pracę, łącznie z pracownikami młodocianymi).

Rada pracowników ustala z pracodawcą:

• zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji,
• tryb rozstrzygania kwestii spornych,
• zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników oraz z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz.

Z obowiązku tworzenia rady pracowników zwolnione są:

• przedsiębiorstwa państwowe, w których tworzony jest samorząd załogi przedsiębiorstwa,
• przedsiębiorstwa mieszane, zatrudniające co najmniej 50 pracowników,
• państwowe instytucje filmowe.

W tych podmiotach na podstawie odrębnych przepisów działają rady pracownicze jako organy samorządu załogi.

Skład rady pracowników – u pracodawcy zatrudniającego:

• od 50 do 250 pracowników – 3 pracowników,
• od 251 do 500 pracowników – 5 pracowników,
• powyżej 500 pracowników – 7 pracowników.

Zasady wyboru rady pracowników są różne w zależności od tego, czy u danego pracodawcy działa organizacja związkowa czy też nie. W przypadku wyboru rady pracowników przez organizacje związkowe każda z nich ma prawo wyboru nie mniej niż jednego członka rady pracowników, a w przypadku gdy liczba organizacji związkowych jest większa niż liczba członków rady pracowników wymieniona wyżej, prawo wyboru jednego członka rady pracowników przysługuje każdej z organizacji związkowych. Oznacza to również, że w przypadku gdy u danego pracodawcy działa tylko jedna organizacja, to przysługuje jej prawo wyboru wszystkich członków rady. Nie ma ustawowego zakazu łączenia funkcji w zarządzie organizacji związkowej z członkostwem w radzie pracowników.

W każdym przypadku pracodawca musi być powiadomiony o dokonanym przez organizacje związkowe wyborze członków rady. W sytuacji gdy u danego pracodawcy uprawniona do wyboru jest więcej niż jedna organizacja związkowa, organizacje te zawierają porozumienie, w którym określają zasady powoływania i funkcjonowania rady pracowników. Jeśli do zawarcia porozumienia nie dojdzie w terminie 30 dni od daty rozpoczęcia negocjacji, organizacje związkowe również powiadamiają o tym pracodawcę i w takim przypadku wyborów członków rady pracowników dokonują sami pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje związkowe.