Elastyczne formy zatrudnienia. Jakie prawa mają rodzice dzieci do 8. lat

• Rodzaje elastycznych form zatrudnienia
• Praca zdalna
• System przerywanego czasu pracy
• System skróconego tygodnia pracy
• System pracy weekendowej
• Ruchomy czas pracy
• Indywidualny rozkład czasu pracy
• Obniżony system czasu pracy

Pojęcie „elastycznej organizacji pracy” zostało zdefiniowane w postanowieniach dyrektywy 2019/1158 (work–life balance) i oznacza możliwość dostosowania przez pracownika jego organizacji pracy poprzez m.in. wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy. Do kwietnia 2023 roku uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy, pozwalające na łączenie obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym, dotyczyły w większości przypadków rodziców dzieci do lat 4. Aktualnie większość z tych uprawnień dotyczy pracownika – rodzica dziecka do 8. roku życia.

Rodzaje elastycznych form zatrudnienia

Każdy pracownik wychowujący dziecko do 8. roku życia może złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Jeśli jednak dane uprawnienie przysługuje obojgu rodzicom, muszą oni zdecydować, który z nich będzie z niego korzystał. Zatem z nowych regulacji nie mogą skorzystać jednocześnie ojciec i matka dziecka.

W ramach elastycznej organizacji pracy rodzice mogą korzystać z:

• pracy zdalnej,
• systemu przerywanego czasu pracy,
• systemu skróconego tygodnia pracy,
• systemu pracy weekendowej,
• ruchomego systemu pracy,
• indywidualnego rozkładu czasu pracy,
• obniżonego systemu czasu pracy.

Praca zdalna

Po nowelizacji Kodeksu pracy w przepisach pojawiły się dwie regulacje, na podstawie których pracownicy mogą wnioskować o pracę w trybie zdalnym. Są to art. 188¹ i art. 67¹⁹ Kodeksu pracy.

Autopromocja

Kodeks pracy 2023
Komentarz oraz wzory dokumentów

Sprawdź

Zgodnie z  art. 67¹⁹ § 6, pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, o wykonywanie pracy zdalnej, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika. Co więcej, na mocy art. 67²² § 2, pracodawca nie może wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy przez tego pracownika, chyba że dalsze wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Rodzic dziecka do 8. roku życia może zawnioskować o pracę zdalną na podstawie art. 188¹ Kodeksu pracy w ramach elastycznej organizacji czasu pracy. Wniosek składa pracownik w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.

System przerywanego czasu pracy

System przerywanego czasu pracy, to system, w którym w ustalonym harmonogramie pracy, przewiduje się więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby. Przerwa ta może trwać do 5 godzin. Nie jest ona wliczana do czasu pracy. Pracownik zachowuje wynagrodzenie adekwatne do wynagrodzenia za czas przestoju.

System skróconego tygodnia pracy

W systemie skróconego tygodnia pracy, pracownik może wykonywać pracę przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy jednoczesnym zwiększeniu normy dobowej czasu pracy do 12 godzin (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca).

System pracy weekendowej

W systemie pracy weekendowej pracownik pracuje wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Możliwe jest wydłużenie dnia pracy do 12 godzin (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym jednego miesiąca).

Ruchomy czas pracy

Ruchomy czas pracy został uregulowany w art. 140¹ Kodeksu pracy. Zgodnie z nim na pisemny wniosek pracownika może być stosowany rozkład czasu pracy przewidujący różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy lub przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.

Autopromocja

Infor IFK - bieżące aktualności o zmianach przepisów:

Nowe obowiązki biur rachunkowych związane z KSeF
Jakie zmiany czekają w prawie pracy i podatkach na 2024 rok?

Subskrybuj serwis IFK

Indywidualny rozkład czasu pracy

Indywidualny rozkład czasu pracy uregulowano w art. 142 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy, w ramach systemu pracy, którym pracownik jest objęty.

Obniżony system czasu pracy

Obniżony system czasu pracy polega na zmniejszeniu etatu do wymiaru ustalonego z pracodawcą. Należy jednak pamiętać, że obniżenie etatu wiąże się z otrzymywaniem niższego wynagrodzenia.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)